ဂ်င္ဆင္းအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ

ဂ်င္ဆင္းအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ

ဂ်င္ဆင္းဆိုတာဘာလဲ

ဂ်င္ဆင္းဆိုတာ အုပ္စုက Panax genus ၿဖစ္ၿပီး မ်ိဳးရိုးက Araliaceae ၿဖစ္ပါတယ္ ။ လတ္ဆတ္တဲ့ အၿမစ္ေတြ နဲ႔ ေၿဖးေၿဖးခ်င္းရွင္သန္ၾကီးထြားတတ္တဲ့ perennial အပင္မ်ိဳးၿဖစ္ၿပီး အာရွအေရွ႕ဖက္ အထူးသၿဖင့္ အေရွ႕ေၿမာက္ ပိုင္း တရုတ္ ၊ ကိုရီးယား ၊ ဆိုက္ေဘးရီးယား အေရွ႕ပိုင္းေတြမွာ ေပါက္ေရာက္ရွင္သန္ပါတယ္ ။ ေတာင္ဖက္ အက်ဆံုး ေအးခဲေဒသ ဂ်င္ဆင္းမ်ိဳးၿဖစ္တဲ့ Panax vietnamensis ကိုေတာ့ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံမွာေတြ႔ ရပါ တယ္ ။ Siberian ginseng ကေတာ့တကယ့္ဂ်င္ဆင္းအစစ္မဟုတ္ပါဘူး ။ ကဲ ဂ်င္ဆင္းအေၾကာင္းကို ဒီထက္ ပိုၿပီးေလ့ လာၾကည့္ရေအာင္ ။

တိုင္းရင္းေဆးအၿဖစ္ အသံုးၿပဳၿခင္း



အေမရိက ဂ်င္ဆင္း ( Panax quinquefolius) နဲ႔ အာရွဂ်င္ဆင္း ( Panax ginseng ) အၿမစ္ေတြကို daptogens ၊ ကာမ အားတိုးေဆး နဲ႔ အာဟာရကိုလႈံ႕ေဆာ္ေပးတဲ့ stimulants ေတြအၿဖစ္ အသံုးၿပဳၾကပါတယ္ ။ ၿပီးေတာ့ ဆီးခ်ိဳေသြး ခ်ိဳေရာဂါ Type II diabetes နဲ႔ ေယာကၤ်ားေလးေတြမွာ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာခ်ိဳ႕ယြင္းမႈေတြကိုလည္း အသံုးၿပဳၾက ပါေသးတယ္ ။ တကယ္ေတာ့ ဂ်င္ဆင္းအၿမစ္ကို ေၿခာက္ေသြ႔ေသာပံုစံနဲ႔ ရရွိႏိုင္ၿပီးတၿခား ဂ်င္ဆင္းတစ္ ပင္လံုးနဲ႔ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုခုအၿဖစ္လည္းရရွိႏုိင္ပါေသးတယ္ ။ ဒီလို ပါ၀င္မႈ ဂ်င္ဆင္းရဲ႕ အစြမ္း သတၱိေတြကို တခ်ိဳ႕ေသာနာမည္ၾကီးတဲ့ energy drinks (စြမ္းအားၿဖည့္အခ်ိဳရည္) ေတြမွာ ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္ ။ လက္ဖက္ေၿခာက္ပံုစံနဲ႔လည္းရရွိႏုိင္ၿပီး သူ႔ကိုေဆးပညာဆိုင္ရာ အၿဖစ္သံုးၿပဳေပမယ့္ တိတိက်က်တိုင္း တာလို႔ရ တဲ့ measurable medicinal effects ေတာ့မရွိပါဘူး ။ သူ႔ကို အလွအပေရးရာ ထုတ္လုပ္မႈေတြမွာလည္း အသံုး ၿပဳၾက တာေတြ႔ရွိရပါတယ္ ။

ဂ်င္ဆင္းအမ်ိဳးအစားမ်ား



P.quinquefolius Aerican ginseng (root)

တရုတ္ရိုးရာေဆးပညာအရ american ginseng ဟာ စြမ္းရည္ကို တိုးတက္ေစၿပီး ခႏၶာကိုယ္ထဲက ပိုလွ်ံေနတဲ့ မလိုအပ္တဲ့အရာေတြကို ဖယ္ရွာေပးပါတယ္ ။ သူတို႔အဆိုအရေတာ့ Yin energy ( sunshine , hot , positive , male)ကိုတိုးေစတယ္ လို႔ အဓိပၸါယ္ရၿပီး Yang ( shadow , cold , negative , female) ပိုလွ်ံေနတာ ကိုေလ်ာ့နည္းေစတယ္လို႔ဆိုပါတယ္ ။ တရုတ္ရိုးရာေဆးပညာအရ Asian ginseng ဟာ yang (sunshine , hot , postive , mal ) ကိုေလ်ာ့နည္းေစပါတယ္ ။ တရုတ္နဲ႔ကိုရီးယား ဂ်င္ဆင္းေတြဟာ Manchuria နဲ႔ Korea မွာေပါက္ေရာက္ၿပီး American ginseng ကိုေတာ့ Guangzhou မွတဆင့္ တရုတ္ၿပည္ထဲကိုတင္သြင္းပါတယ္ ။ တရုတ္ ၿပည္က ဆရာ၀န္ေတြကေတာ့american ginseng ဟာ ပူတဲ့ေဒသကလာတဲ့အတြက္ yin အတြက္ ေကာင္းလိမ့္မယ္လို႔ ယံုၾကည္ၾကပါတယ္ ။

Panax ginseng Asian ginseng (root)

တရုတ္ရိုးရာေဆးပညာအရပဲ Panax ginseng ဟာ Yang စြမ္းရည္ကိုတိုးတက္ေစၿပီး ေသြးလည္ပတ္မႈ စနစ္ ( ciuculation) ကိုေကာင္းေစပါတယ္ ။ Blood supply ကိုမ်ားေစၿပီး စြမ္းရည္ထုတ္လုပ္မႈနဲ႔ ဖ်ားနာၿပီးၿပန္လည္ နလန္ထူၿခင္း(recovery ) ကို ရေစပါတယ္ ။ သူ႔ကိုလည္းပံုစံေလးမ်ိဳးနဲ႔ရႏိုင္ပါတယ္ ။
-fresh ginseng
-white ginseng (WG)
-red ginseng ( RG)
-sun ginseng ( SG) တို႔ပဲၿဖစ္ၾကပါတယ္ ။

Red ginseng

ကိုရီးယားလို 홍삼 (hong-sam) လို႔ ေခၚတြင္ၿပီး တရုတ္လို 红参 လို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္ ။ Panax ginseng ကို အပူေပးပါတယ္ ။ ေရေႏြးပူသို႔မဟုတ္ ေနေရာင္မွာ အေၿခာက္ခံ အပူေပးၿခင္းအားၿဖင့္ ၿပဳလုပ္ပါတယ္ ။ ဒီလိုၿပဳ လုပ္ၿခင္း အားၿဖင့္ ဂ်င္ဆင္းရဲ႕အၿမစ္ဟာ ကၽြတ္ဆတ္လာပါတယ္ ။ ဒီလို အမ်ိဳးအစားဂ်င္ဆင္းကိုေတာ့ လိင္ စြမ္းရည္ ကို လႈံ႕ေဆာ္ဖို႔နဲ႔ စြမ္းရည္တိုးဖို႔အတြက္ အသံုးၿပဳၾကပါတယ္ ။ ဂ်င္ဆင္းနီကို အထူးသၿဖင့္ စိုက္ပ်ိဳးထြန္ ယက္ထားတဲ့ အၿမစ္ေတြကေနထုတ္လုပ္ၿပီး ကိုရီးယားမွ ရရွိပါတယ္ ။

Wild ginseng

Wild ginseng ဟာ သဘာ၀အေလွ်ာက္ၾကီးထြားရွင္သန္ၿပီး သူရွင္သန္ေပါက္ေရာက္ႏိုင္တဲ့ မည္သည့္ေနရာမဆို စိုက္ပ်ိဳး ရိတ္သိမ္းႏိုင္ပါတယ္ ။ အမွန္ေတာ့ wild ginseng ဟာ ရွားပါးမ်ိဳးႏြယ္၀င္ၿဖစ္ၿပီး အမ်ား ၾကီးေပါက္ေရာက္ေပ မယ့္လည္း လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္အနည္းငယ္က အမ်ားအၿပားပ်က္ဆီး ဆံုးရွံုးမႈေတြရွိခဲ့ တာေၾကာင့္ အခုဆိုရင္ အေတာ့္ကိုရွားပါးသြားခဲ့ပါတယ္ ။ သူ႔ရဲ႕ အၿမစ္တစ္ခုဟာ ရင့္သန္ၾကီးထြား ခ်ိန္ေရာက္ ဖို႔ကို ႏွစ္ နဲ႔ခ်ီၿပီးေစာင့္ရေလ့ရွိပါတယ္ ။ wild ginseng ဟာ အာရွသို႔မဟုတ္ အေမရိကန္ဂ်င္ဆင္း တစ္ခု ခုၿဖစ္ႏိုင္ၿပီး red ginseng အၿဖစ္ ထုတ္လုပ္ပါတယ္ ။

တၿခားဂ်င္ဆင္းအမ်ိဳးအႏြယ္မ်ားမွာ

-Gynostemma pentaphyllum (southern ginseng, jiaogulan)
-Eleutherococcus senticosus (Siberian ginseng)
-Pseudostellaria heterophylla (prince ginseng)
-Withania somnifera (Indian ginseng, ashwagandha)
-Pfaffia paniculata (Brazilian ginseng, suma)
-Lepidium meyenii (Peruvian ginseng, maca)
-Oplopanax horridus (Alaskan ginseng) စသည္တို႔ပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။

ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ား

Sports Nutrition FAQ ရဲ႕ အဆိုအရ p.ginseng ရဲ႕ အၿဖစ္မ်ားတဲ့ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးက အိပ္မေပ်ာ္ၿခင္း ပဲၿဖစ္ပါ တယ္ ။ ဒါေပမယ့္လည္း တၿခားဂ်င္ဆင္းမ်ိဳးႏြယ္ေတြကေတာ့ဒီလို အိပ္ေပ်ာ္ရခက္တဲ့ ဆိုးက်ိဳးမ်ိဳးမရွိပါဘူး ။ တၿခား ဆိုး က်ိဳးေတြကေတာ့ ပ်ိဳ႕ၿခင္း ၊ ၀မ္းသြားၿခင္း ၊ေခါင္းကိုက္ၿခင္း ၊ ႏွာေခါင္းေသြးယိုၿခင္း ၊ ေသြးေပါင္ ခ်ိန္တက္ၿခင္း ၊ ေသြးေပါင္ခ်ိန္က်ၿခင္းႏွင့္ ရင္သားနာၿခင္း စသည္တို႔ပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။

ဂ်င္ဆင္းႏွင့္ မ်ိဳးပြားစြမ္းေဆာင္ရည္

၂၀၀၂ ခုႏွစ္မွာ Southern University School of Medicine မွ ၿပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ေလ့လာမႈေတြအရ အာရွနဲ႔ အေမရိ ကန္ ဂ်င္ဆင္းမ်ိဳးႏြယ္ေတြဟာ လိင္စြမ္းေဆာင္ရည္ကိုၿမင့္မားေစၿပီး စိတ္ေက်နပ္မႈကိုအၿပည့္အ၀ ရရွိေစပါ တယ္ ။ ဒါဟာ ေဟာ္မုန္းေတြေၿပာင္းလဲမႈေၾကာင့္မဟုတ္ပါဘူး ။ ဂ်င္ဆင္းမွာပါ၀င္တဲ့ ginsonoside ရဲ႕ ဦးေႏွာက္ အာရံုေၾကာစနစ္နဲ႔ gonodal tissue ေတြကို တိုက္ရိုက္ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ရွိေစတဲ့အ တြက္ၿဖစ္ပါတယ္ ။ ေယာကၤ်ားေလးေတြမွာginsenosides ဟာ penile erection ( ဖိုမ်ိဳးပြားအဂါၤေတာင့္တင္းၿခင္း) ကိုၿဖစ္ေစၿပီး ကိုရီးယားနဲ႔တရုတ္လူမ်ိဳးေတြဟာ ဒီရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ဂ်င္ဆင္းကို အသံုးၿပဳၾကပါတယ္ ။ ဒါ့အၿပင္ ဂ်င္ဆင္းမွာ phytoestrogens လည္းပါ၀င္ပါတယ္ ။ အခ်ိဳ႕ေသာ ေလ့လာစမ္းသပ္မႈေတြအရ ဦးေႏွာက္ထဲမွာရွိတဲ့ Pituitary gland ကိုသြားေရာက္လႈံ႕ေဆာ္ၿပီး gonadotrophins ေဟာ္မုန္းထြက္ရွိမႈကိုမ်ားေစပါတယ္ ။ မ်ိဳးပြားအဂၤါေတြရဲ႕ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈကို ၿဖစ္ေစၿပီး သုတ္ေကာင္ရည္ထုတ္လုပ္မႈကိုမ်ားေစပါတယ္ ။

ဂ်င္ဆင္းမွာ အစြမ္းထက္ စြမ္းေဆာင္ရည္အေၿမာက္အမ်ားရွိတဲ့အၿပင္ သူ႔ရဲ႕ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳးေတြကို ပါ ေလ့လာ သိရွိထားသင့္ပါတယ္ ။ ဒီတစ္ပတ္ေတာ့ အစြမ္းထက္ဂ်င္ဆင္းအေၾကာင္းကိုေဖာ္ၿပရင္း ဒီတင္ပဲရပ္ နားပါရေစ။

Ref : wikipedia

သက္တန္႔ခ်ိဳ (ေဆး ၂)

စာဖတ္ပရိတ္သတ္သူငယ္ခ်င္းမ်ားကို အစဥ္ေလးစားေသာအားၿဖင့္.......................