ဘာသိုလင္ အက်ိတ္ႏွင့္ၿပည္တည္ၿခင္းအေၾကာင္း(၁၈ ႏွစ္မၿပည့္လည္းဖတ္ပါ)

ဘာသိုလင္ အက်ိတ္ႏွင့္ၿပည္တည္ၿခင္းအေၾကာင္း(၁၈ ႏွစ္မၿပည့္လည္းဖတ္ပါ)

ေကသီ : ဆရာရွင့္ Bartholin's cyst အေႀကာင္း ေျပာျပပါလားဆရာ။ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္တာလဲ။ ဘယ္လိုကုသရတာလဲနဲ႔ ခြဲစိပ္ကုသမွ ေပ်ာက္ကင္းတဲ႔ေရာဂါလား။ ကင္ဆာေတြဘာေတြေရာ ျဖစ္ႏိုင္ပါလားဆရာ။ ဒီမွာေဆးခန္းျပတာေတာ့ ခြဲစိပ္ကုသရမယ္ဆိုလို႔ပါ ။

အမ်ိဳးသမီးထုအေနနဲ႔ ဘာသိုလင္အက်ိတ္အေၾကာင္းကို သိရွိသူနည္းလွပါတယ္ ။ အမ်ိဳးသမီးသဘာ၀ အရွက္ အေၾကာက္ၾကီးၾကီးနဲ႔ ေမးၿမန္းရ ခက္ခဲၿခင္းတို႔ေၾကာင့္ ဒုကၡမေရာက္သင့္ပဲေရာက္ၾကရပါတယ္ ။ ဘာသိုလင္ အက်ိတ္ ဆိုတာဟာလည္း အူအတက္ေရာင္သလိုမ်ိဳး အေရးေပၚ ခြဲစိတ္ဖို႔လိုတဲ့ ၿပည္တည္နာ အက်ိတ္တစ္မ်ိဳးၿဖစ္ပါတယ္ ။ ဆရာ ၀န္ၿပရန္ခက္ခဲေသာ အသိမိတ္ေဆြမ်ားႏွင့္ မိမိတြင္ၿဖစ္ေနေသာ ေရာဂါကို တိုင္ပင္ရန္ခက္ခဲေသာ အမ်ိဳးသ မီးေတြ အ တြက္ Bartholin's cyst and abscess အေၾကာင္းကို လက္လွမ္းမီ သေလာက္ တင္ၿပေပး လိုက္ပါတယ္ ။



အရင္ဦးဆံုးအမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ ခႏၶာေဗဒ Anatomy အေၾကာင္းကို တင္ၿပေပးဖို႔လိုပါတယ္ ။ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ မိန္းမ ကိုယ္လို႔ေခၚတဲ့ vagina မွာ ဘယ္ ညာ တစ္ဖက္တစ္ခ်က္မွာ တစ္စံုစီရွိပါတယ္ ။ အေပၚဖက္ သံုးပံုတစ္ပံုနဲ႔ ေအာက္ဖက္ သံုးပံုတစ္ပံု ဆံုတဲ့ေနရာေလာက္မွာ ဘာသိုလင္ ဂလန္းတည္ရွိပါတယ္ ။ ပဲၾကီးေစ့ အရြယ္ေလာက္ရွိၿပီး မိန္းမကိုယ္အ ၀င္အ၀ ( entrance of vagina) အထက္နားမွာ ၿပြန္ကေလးနဲ႔ ဆက္သြယ္ထားၿပီး ဘယ္ညာတစ္ဖက္စီမွာ အေပါက္ ငယ္ကေလး တစ္ခုစီရွိပါတယ္ ။ သာမန္အခ်ိန္ေတြမွာ စမ္းသပ္လို႔မရသလို နာက်င္ၿခင္းလည္းမရွိပါဘူး ။

ဘာေတြတာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေပးသလဲ



ဒီဘာသိုလင္အက်ိတ္ေလးေတြဟာ မိန္းမကိုယ္ရဲ႕အတြင္းနံရံ (Inner wall of vagina) ေၿခာက္ေသြ႔မသြားေစဖို႔အတြက္ အခၽြဲတစ္ မ်ိဳးကို ထုတ္ေပးပါတယ္ ။ အဲဒီအခၽြဲရည္ဟာ ၾကည္လင္ေနၿပီး အနံ႔အသက္လည္းမရွိပါဘူး ။ မိန္းမကိုယ္ရဲ႕ အက္ဆစ္ ဓါတ္မွ်တေအာင္ ( PH ) ကိုလည္း ထိမ္းေပးပါတယ္ ။ မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ဟာ လိင္စိတ္ႏိုး ၾကြလာၿပီ ဆိုရင္ အဲဒီအခၽြဲေလးေတြ ပိုမိုထြက္ရွိပါတယ္ ။ ဖိုမ ဆက္ဆံတဲ့ေနရာမွာလည္း အကူအညီေပးပါတယ္ ။ မ်ိဳးပြားတဲ့ အရြယ္ (reproductive age) မွာသာအဲဒီ အခၽြဲရည္ေတြ ထုတ္လႊတ္ေပးၿပီး ေသြးဆံုးတဲ့အသက္ရြယ္မွာေတာ့ ထုတ္ လုပ္ေပး ၿခင္းမရွိေတာ့ပါဘူး ။ အဲဒီအေပါက္ကေလးေတြ ၊ ၿပြန္ငယ္ေလးေတြ ေရာင္ရမ္းၿပီး ပိတ္ဆို႔ တဲ့အခါ အက်ိတ္ ၿဖစ္လာတတ္ပါတယ္ ။ အခၽြဲ မ်ားစုလာၿပီး ေဖာင္းၾကြလာပါတယ္ ။ ဒါေပမယ့္ နာက်င္မႈ မရွိေသးပါဘူး ။ ေနာက္ပိုင္း ပိုး၀င္လာတဲ့အခါ ( infection) အခၽြဲအပ်စ္ေတြကေန ၿပည္တည္လာၿပီး abscess ၿဖစ္လာပါတယ္ ။ Abscess ၿဖစ္တဲ့အခါ ေဘးပတ္လည္မွာ နီရဲလာၿပီး အထိမခံႏုိင္ေလာက္ေအာင္ နာက်င္ပါတယ္ ။ တစ္ဖက္တည္းၿဖစ္ေစ ႏွစ္ဖက္ ၿပိဳင္တူ ၿဖစ္ေစ ခံစားရႏုိင္ပါတယ္ ။ ေဘးဖက္ေတြကေန ေရာင္လာတဲ့အတြက္ မိန္းမကိုယ္အ၀င္အ၀ ဟာ ပိတ္ဆို႔ လုနီးပါး ၿဖစ္သြားတတ္ပါတယ္ ။ ထိုင္လို႔ မရ အိပ္လို႔မရေအာင္ နာက်င္လာတဲ့အခါ အေရးေပၚ ခြဲစိတ္မႈ လိုလာ ၿပီၿဖစ္ပါတယ္ ။

ဒါေပမယ့္လည္း ခြဲစိတ္နည္း မမွန္တဲ့အခါ မၾကာခဏ ထပ္မံၿဖစ္တတ္ပါတယ္ ။ ငါးၾကိမ္ ေၿခာက္ ၾကိမ္ေလာက္ ထပ္မံၿဖစ္ တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြလည္းရွိပါတယ္ ။

ဘာေၾကာင့္ ၿဖစ္တာလဲ

အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ မိန္းမကိုယ္နဲ႔ မ်ိဳးပြားအဂါၤေတြကို ပိုး၀င္ဖို႔ သိပ္ၿပီးေတာ့ မခက္ခဲပါဘူး ။ ဖိုမ ဆက္ဆံ မႈေၾကာင့္ လည္းေကာင္း ၊ တစ္ကိုယ္ရည္သန္႔ရွင္းမႈ အားနည္းတဲ့အတြက္လည္းေကာင္း ၊ နည္းလမ္းမ မွန္တဲ့အ တြက္လည္းေကာင္းပိုး ၀င္တတ္ပါတယ္ ။ ဆီးထြက္ရွိတဲ့ အေပါက္၀နဲ႔ နီးကပ္စြာ တည္ရွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ မၾကာခဏ ဆီးပိုး၀င္ၿခင္း ( Urinary tract infection) ၊ ဆီးအိမ္ေရာင္ၿခင္း ( Cystitis) ၿဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္ ။ တခါတရံမွာ မိန္းမ ကိုယ္အ တြင္းမွာရွိတဲ့ အက်ိဳးၿပဳ ပိုးေတြ ( helpful bacteria) ေတြဟာလည္း ရန္သူပိုး အၿဖစ္ ေၿပာင္း လဲ သြားႏုိင္ ပါတယ္ ။ အေနာက္ဖက္မွာရွိတဲ့ မစင္အညစ္အေၾကးေတြ မေၿပာင္စင္၍ေသာ္လည္းေကာင္း ၊ တစ္ကိုယ္ ရည္သန္႔ရွင္း မႈ နည္းအမွားေၾကာင့္ လည္းေကာင္း ၊ ေရွ႔ဖက္မွာရွိတဲ့ ဆီးအိမ္နဲ႔ မ်ိဳးပြားအဂါၤေတြထဲကို ပိုးအမ်ိဳးေပါင္း စံုလင္စြာ ၀င္ေရာက္ၿပီး ေရာင္ရမ္းတတ္ပါတယ္ ။ ဘာသိုလင္ ၿပည္တည္ၿခင္းဟာ အမ်ားအားၿဖင့္ ဖိုမ ဆက္ဆံ ရာမွ ကူးစက္လာေသာ ပိုးေတြေၾကာင့္ ၿဖစ္တတ္ပါတယ္ ။ ( ဥပမာ Clamydia န႔ Gonorrhoea ပိုးမ်ား )

အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ အမ်ိဳးသားေတြထက္ တစ္ကိုယ္ရည္သန္႔ရွင္းမႈ ပိုမိုလိုအပ္ပါတယ္ ။ ဒါ့အၿပင္ တစ္ကိုယ္ ရည္သန္႔ရွင္းမႈ နည္းလမ္းမွန္ဖို႔ဟာလည္း အေရးၾကီးတယ္ဆိုတာ ထင္ရွားပါတယ္ ။ တစ္ခုမွတ္ထားရမွာက ဘာသိုလင္ အက်ိတ္ၿပည္တည္တိုင္း ဖ်ားနာၿခင္းနဲ႔လာေလ့မရွိပါဘူး ။ Vaginal discharge နဲ႔လည္းလာေလ့ရွိပါတယ္ ။ Bartholin gland ကေန ကင္ဆာၿဖစ္တာကေတာ့ ရွားပါတယ္ ။

အမ်ိဳးသမီးေတြအေနနဲ႔ ဘာသိုလင္ အက်ိတ္အေၾကာင္းကို သိရွိၿပီး နာက်င္ၿခင္းေရာဂါမ်ားမွကင္းေ၀းၾကပါေစ လို႔ ဆႏၵၿပဳ လွ်က္ ။

Ref : Health Education on Reproductive Health ( Prof. Myint Mg Mg )
: Internet ( Bartholin cyst and abscess)

သက္တန္႔ခ်ိဳ
1 August 2010

(thettantchocho@gmail.com ကို BHG Hackers မ်ားမွ ဟက္ထားၿပီး ၿပန္လည္မရရွိေသးတဲ့အတြက္ အဲဒီေမးလ္နဲ႔ Contribute လုပ္ထားတဲ့ Public Health In Myanmar မွာေတာ့ ေနာက္ပိုင္း က်န္းမာေရးေဆာင္းပါးေတြ တင္ႏိုင္ဦး မွာမဟုတ္ပါဘူး ။ Contribution ေမးလ္အသစ္ရမွ သာဆက္လက္တင္ေပးသြားပါ့မယ္ ။ စာဖတ္သူ အေပါင္း ေရာ ဂါအေပါင္းမွ ကင္းေ၀းၾကပါေစခင္ဗ်ာ း)

စာဖတ္ပရိတ္သတ္သူငယ္ခ်င္းမ်ားကို အစဥ္ေလးစားေသာအားၿဖင့္.......................