ပထမဆံုးအေနနဲ႔ ၿမစ္ဆံုစီမံကိန္းကို ဆက္မလုပ္ၾကဖို႔ ၿပည္သူတစ္ဦးအေနနဲ႔ ဘေလာ့ဂါတစ္ဦးအေနနဲ႔ တိုက္တြန္း လိုပါတယ္ ။ အၿပင္းအထန္လည္းကန္႔ကြက္ပါတယ္ ။ အဖက္ဖက္က ပညာရွင္ေတြ သဘာ၀ေလ့လာေရး ပညာရွင္ေတြ ရဲ႕ စာတမ္းေတြနဲ႔ ဆုိးက်ိဳးေတြကိုအသာထား ဧရာ၀တီကို ခ်စ္ၿမတ္ႏိုးတဲ့ ၿမန္မာႏိုင္ငံသား တစ္ေယာက္ အေနနဲ႔ ဧရာ၀တီၿမစ္ဆံု စီမံကိန္းက ရရွိလာမယ့္ အက်ိဳးအၿမတ္ေတြကိုမလိုခ်င္ပါဘူး ။ သဘာ၀ အလွေတြနဲ႔ ၿပည့္ႏွက္ေနတဲ့ ဧရာ၀တီၿမစ္ဆံုနဲ႔တကြ ဧရာ၀တီၿမစ္ၾကီးကို သဘာ၀အတိုင္းေလးပဲ ထားရွိေစ ခ်င္ပါတယ္လို႔ ပထမဆံုးေၿပာလိုပါတယ္ ။ ဒီေန႔ တင္ၿပခ်င္တာကေတာ့ ၿမစ္ဆံုစီမံကိန္းနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီး ေဆြးေႏြးမႈ အခ်ိဳ႕နဲ႔ေကာက္ႏွုတ္ခ်က္မ်ားပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။ ပိုအေရးၾကီးလာတာက ယခုအပတ္ထုတ္ Friday September 23 2011 အတြက္ Bi-weekly eleven ကာဗာအတြင္းပိုင္းမွာ “ ဧရာ၀တီၿမစ္ဆံုႏွင့္ အထက္ဘက္ ေမခ-မလိခ ၿမစ္၀ွမ္း တြင္ ေရအား လွ်ပ္စစ္စီမံကိုန္း ရွစ္ခုအား အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္လွ်က္ရွိ ” ဆိုတဲ့ သတင္းပါလာပါတယ္ ။ အဲဒီအထဲမွာ “ ၿမစ္ဆံုေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းအေကာင္အထည္ေဖာ္မႈ ၁၀ ရာခိုင္ႏွုန္းၿပီး စီးေန ၿပီၿဖစ္ကာ ခ်ီေဗြငယ္ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္း မွာမူ ၉၇ ရာခိုင္ႏွုန္းေက်ာ္ ၿပီးစီးေန ၿပီၿဖစ္ ၿပီး က်န္စီမံ ကိန္းေၿခာက္ ခုမွာ စူးစမ္းေလ့လာေရးႏွင့္ တည္ေဆာက္ေရး အၾကိဳလုပ္ငန္း မ်ားအား ေဆာင္ရြက္ လွ်က္ ရွိေၾကာင္း ” ဆိုၿပီးေဖာ္ၿပထားပါတယ္ ။ အတိုက္အခံေတြ နဲ႔ကန္႔ကြက္သူအမ်ား အၿပားရွိေနတာေတာင္ မရပ္တန္႔ထားပဲ ဆက္လက္ ေဆာင္ရြက္ေနတယ္ဆိုေတာ့ ရင္ေလးစ ရာၾကီးေတာ့ၿဖစ္လို႔ လာပါၿပီ ။ ေနာက္ဆံုးၾကားသိရတဲ့သတင္းကေတာ့ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိမ္းသိမ္းကာကြယ္ေရး ဥပေဒထြက္ လာရင္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိမ္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕ကို ၂၁ ေယာက္နဲ႔ဖြဲ႔စည္းမယ္လို႔သိရပါတယ္ ။ အဲဒီအဖြဲ႔က လည္း သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ပ်က္ဆီးမယ့္အေၿခအေနမ်ိဳးေပၚေပါက္လာရင္ တားဆီးပိုင္ခြင့္ရွိတယ္လို႔ဆိုပါတယ္ ။ အဲဒါေလးကေတာ့ ၀မ္းသာစရာပါပဲ ။
အရင္ဆံုးေဖာ္ၿပခ်င္တာကေတာ့ ဦးေဇာ္မင္း (အမွတ္(၁)လွ်ပ္စစ္ စြမ္းအား၀န္ႀကီးဌာန ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီး) ရဲ႕ မိန္႔ခြန္းအခ်ိဳ႕ၿဖစ္ပါတယ္ ။
“အခု တစ္လေလာက္အတြင္းမွာျဖစ္ေနတဲ့ ဧရာ၀တီေရာဂါနဲ႔ အမီလိုက္ေနသူမ်ားရဲ႕ ေမးခြန္းေတြနဲ႔ ကာ တြန္းေတြ၊ အခု ဧရာ၀တီျမစ္ဆံုစီမံကိန္း ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္ဖို႔ ရွိပါသလား၊ ဘယ္အ ဆင့္ေရာက္ေန ၿပီလဲလို႔ ေမးပါတယ္။ ဧရာ၀တီျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကုိ ဆက္လုပ္ပါမယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဘယ္ေတာ့ မွ ေနာက္မ ဆုတ္ပါဘူး။ ”
ရင္ေလးစရာပါပဲ ၿပတ္ၿပတ္သားသားဆက္လုပ္မယ္လို႔ အတိအလင္းေၾကၿငာလိုက္တယ္လို႔ ခံစားမိ ပါတယ္ ။
“ ဘယ္အဆင့္ထိ ေရာက္ေနၿပီလဲဆုိေတာ့ အခုခ်ိန္မွာေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔က အႀကိဳအင္ဂ်င္နီယာ လုပ္ငန္းေတြျ ဖစ္တဲ့ စီမံကိန္းတည္ေဆာက္မယ့္ ဧရိယာကုိ ရွင္းလင္းျခင္းလုပ္ငန္းေတြ၊ စီမံကိန္း ဧရိယာထဲမွာ ရွိတဲ့လူေတြ ကုိ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားတဲ့ လုပ္ငန္းေတြ၊ ေနာက္တစ္ခါ လုပ္ေဆာင္စ ရာရွိတဲ့ စီမံ ကိန္းနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အင္ဂ်င္နီယာ လုပ္ငန္းေတြ စတင္လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္။ ဒီလုပ္ငန္းကုိ ကြၽန္ေတာ္ တို႔စလုပ္တဲ့ အခ်ိန္က စၿပီးေတာ့ ရွစ္ႏွစ္အတြင္းမွာ အၿပီးလုပ္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုပ္ငန္းနဲ႔ ပတ္ သက္ၿပီးေတာ့ ေနာက္မဆုတ္ပါဘူး။ ”
ေနာက္မဆုတ္ဘူးတဲ့ အက်ိဳးနဲ႔အေၾကာင္းနဲ႔ အမ်ားၿပည္သူရဲ႕ ဆႏၵကို တကယ္ပဲ လစ္ လွ်ဴရွုမယ့္ သေဘာရွိပါတယ္ ။
“ အဲဒီေတာ့ ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕က ကန္႔ကြက္ေန လို႔ ေနာက္ဆုတ္မွာလား လို႔ ေမးခြန္းတစ္ ခုေမး ပါတယ္။ ေနာက္မဆုတ္ပါဘူး။ ဆက္လုပ္မွာျဖစ္ပါတယ္။ UN က ထပ္မံစစ္ေဆးဦးမွာလား၊ UN နဲ႔ ဒီကိစၥနဲ႔ ဘာမွ မဆုိင္ပါဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ႏုိင္ငံနဲ႔ပဲ ဆိုင္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔သည္ ကြၽန္ေတာ္တို ႔ႏုိင္ငံရဲ႕ လွ်ပ္စစ္မီးရ ရွိေရးဟာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ႏုိင္ငံရဲ႕ အမ်ဳိးသားအက်ဳိးစီးပြား ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအမ်ဳိးသား အက်ဳိးစီးပြားကုိ ဆက္ ၿပီးေအာင္ျမင္ေအာင္ လုပ္မွာျဖစ္ပါတယ္။ က်န္တာ ကိစၥေတြ ကေတာ့ ေနာက္ မွရွင္းျပမယ္ "
အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြား ဆိုတဲ့စကားလံုးက အေတာ္ေလး ေလးနက္ၿပီး အတိုင္းအ တာတစ္ခု ထိ ေရာက္ သြားပါ တယ္ ။ ဘယ္သူေတြ စီးပြားတက္သြားမွာလဲ ။ ၿမန္မာႏိုင္ငံကၿပည္သူေတြလား ? ဒါမွမဟုတ္ တရုတ္ လား ? ဒါမွမဟုတ္ ပြဲစားလား ?
“ ဒီမွာ တက္ေရာက္ေသာသူမ်ား နည္းနည္းေလး ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး Knowledge ေလး ရေအာင္ ကြၽန္ေတာ္ နည္းနည္းရွင္းျပပါမယ္။ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္း တစ္ခုလုပ္ ဖို႔ဆို သည္မွာ အနည္းဆံုး သံုးႏွစ္ေလာက္ ေလ့လာရပါတယ္။ သံုးႏွစ္ေလာက္ ေလ့လာတဲ့အတြင္းမွာ ဒီျမစ္ ၀ွမ္းႀကီးတစ္ခုမွာ ဘယ္ေနရာေတြ မွာ စီမံကိန္းေတြ ဘယ္လိုလုပ္လုိ႔ရတယ္ဆိုတာ သူရဲ႕ Geology အေနအ ထား၊ သူရဲ႕ေရစီးေရ လာ Hydrology အေနအထား အကုန္လံုး သံုးႏွစ္ေလာက္ ေလ့ လာရပါ တယ္။ သံုးႏွစ္ေလာက္ ေလ့လာၿပီးတဲ့အခါက်ေတာ့မွ ဘယ္ေနရာေတြမွာ လုပ္ ရင္ေတာ့ ျဖစ္ႏုိင္ ပါတယ္ ဆိုတာ proposal ေလး တစ္ခုရလာတယ္။ အဲဒီလို proposal ေလးရလို႔ရွိရင္ ဘယ္ေနရာဟာ အေကာင္း ဆံုး ျဖစ္မ လဲဆိုတာ ထပ္ၿပီးေတာ့ ေလ့လာရပါတယ္။ အေကာင္းဆံုးျဖစ္မယ့္ တစ္ေနရာ ကုိ ေရြးၿပီးေတာ့ အဲဒါကို ထပ္ေလ့ လာတာ၊ အေသးစိတ္ ထပ္ေလ့လာတာ တစ္ႏွစ္ေလာက္ၾကာပါတယ္။ အဲဒါၿပီးေတာ့မွ ဒီလုပ္မယ့္ေနရာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ design အေသးစိတ္ဆြဲရပါတယ္။ ဒီဥစၥာေတြအား လံုးဟာ အနည္းဆံုး သံုးႏွစ္၊ ေလးႏွစ္ မၾကာဘဲနဲ႔ စီမံကိန္းတစ္ခု မျဖစ္ေပၚလာဘူး။ စီမံကိန္းသစ္ကုိ လုပ္ေဆာင္ တိုင္းမွာ Tactical အရ ဒါေတြေလ့လာရတဲ့အျပင္ သဘာ၀ပတ္ ၀န္းက်င္ထိခိုက္မႈ အက်ဳိး သက္ေရာက္မႈ ဘာေတြရွိမလဲ ဒါကိုလည္း တစ္ခ်ိန္ တည္းမွာ ေလ့ လာရတယ္။ ဒီသက္ေရာက္မႈေတြ အားလံုး ဟာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ၀န္ႀကီးဌာနက မေလ့လာဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တို႔က ပုိက္ဆံေပး ငွားၿပီး ေလ့လာပါတယ္။ ဥပမာ ျမစ္ဆံုကုိ ေျပာတာေပါ့။ ျမစ္ဆံုကုိ ေလ့လာတာ ဆိုရင္ BANCA က ေလ့ လာတယ္။ BANCA ကုိ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဘယ္ေလာက္ေပးရလဲဆိုရင္ ၁ ဒသမ ၂၅ သန္း အေမရိ ကန္ေဒၚလာ ေပးရတယ္။”
ဘုရားဘုရား ၁ ဒသမ ၂၅ သန္း အေမရိကန္ေဒၚလာ ဆိုတာ ဘယ္ေလာက္ေတာင္ မ်ားၿပားတဲ့ေငြေၾကး ပါလိမ့္ စဥ္းေတာင္ မစဥ္းစားရဲဘူး အဲဒီေငြေၾကးေတြ ကို ေက်းရြာ ေတြနဲ႔မဖြံ႕ၿဖိဳးေသးတဲ့ ေဒသေတြ က်န္းမာေရး လုပ္ငန္းေတြနဲ႔ တၿခားပရဟိတ ေတြ မွာ အသံုးၿပဳလိုက္ရင္ အေတာ္ၾကီးအ က်ိဳးရွိလိမ့္ မယ္လို႔ ၿမင္မိပါတယ္ ။
“ ဒီဟာေတြဟာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ၀န္ႀကီးဌာနက ေလ့လာတယ္ဆိုရင္ ကုိယ့္ဖာသာကုိယ္ ေလ့လာၿပီးေတာ့ ကုိယ့္ဖာသာကုိယ္ လုပ္သလို ျဖစ္မွာစုိးတဲ့အတြက္ Third Party ျဖစ္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းကုိေလ့လာခုိင္းပါတယ္။ Tactically အရ နည္းပညာအရ ေလ့လာမယ္ဆိုရင္လည္း ကမၻာမွာရွိတဲ့ ႏုိင္ငံေက်ာ္ဒီဇိုင္းနဲ႔ Institute ေတြကုိ ငွားၿပီးေတာ့ ေလ့လာရပါတယ္။ ဒါမွသာလွ်င္ တစ္ေနရာ တစ္ေနရာမွာ အင္မတန္ ေသခ်ာတဲ့ စီမံကိန္းတစ္ခု ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေလ့လာခဲ့တဲ့ စီမံကိန္းဟာ Environmental အရေရာ၊ Tactically အရေရာ ေသခ်ာေလ့လာၿပီးသား လုပ္တဲ့စီမံကိန္းျဖစ္တဲ့အတြက္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဘယ္ေတာ့မွ ေနာက္မဆုတ္ဘူး ဆက္လုပ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရာဂါဆန္းျဖစ္ေနတဲ့ ဟာေတြကုိ ရွင္းသြားေအာင္ေျပာတာ၊ ဆက္လုပ္မယ္ဆိုတာကို"
ေရာဂါဆန္းတဲ့ ေၿပာရက္လိုက္တာ .. ကၽြန္ေတာ္တို႔ရင္ထဲကို အဲဒီေရာဂါဆန္းၾကီးေရာက္ေအာင္ ဘယ္ သူေတြ က တြန္းပို႔ခဲ့ၾကတာလဲ ခင္ဗ်ာ ။ ေရာဂါတစ္ ခုဆိုရင္ေတာင္ အေသြးအသားေတြ ပ်က္ဆီး သဘာ၀ အရင္းအၿမစ္ သယံဇာတ အလွအပေတြပ်က္ဆီး မယ့္ေရာဂါ ဆိုးၾကီး ေနာက္လာမယ့္ ဆယ္ စုႏွစ္ ရာ စုႏွစ္ အၿပည္ၿပည္ဆိုင္ရာမွာ သဘာ၀ အလွအပေတြကို ပ်က္ဆီးေအာင္ ေခတ္မွီ နည္းပ ညာေတြ နဲ႔ၿပဳလုပ္မိလို႔ အဖတ္ဆယ္မရ ေနာင္တရေနၾကတဲ့သတင္းေတြ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လည္းၿပန္ၿပင္ ရင္မွီ ပါေသးတယ္ခင္ဗ်ာ ။
"ဒုတိယအခ်က္ကေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဘီလူးေခ်ာင္းေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းတည္ေဆာက္ၿပီး လွ်ပ္စစ္ ထုတ္ေပးခဲ့ အခါ ဒီေန႔အထိ going strong ျဖစ္ပါတယ္။ သူသည္ ၅၂ ႏွစ္ ရွိပါၿပီ။ ဘီလူးေခ်ာင္းစီမံကိန္းေၾကာင့္ ဘီလူးေခ်ာင္းႀကီး ပ်က္စီးသြားၿပီလို႔ ဒီလိုမ်ဳိးေတြ ညီအစ္ကုိ ေမာင္ႏွမေတြ ၾကားဖူးသလား။ မၾကားဖူးပါဘူး။”
ဘီလူးေခ်ာင္းနဲ႔ ဧရာ၀တီၿမစ္ရဲ႕ ၿမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ အသံုး၀င္သက္ေရာက္မႈ ကတၿခားစီပါပဲခင္ဗ်ာ ။ ဘီလူးေခ်ာင္း စီမံ ကိန္းတုန္းက ဘယ္သူမွ မကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကပါဘူး ။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ ကန္႔ကြက္စ ရာမ လိုလို႔ပါပဲ ။ ဘာလို႔ကန္႔ကြက္စရာမလိုသလဲဆိုရင္ ၿပည္သူေတြက လုပ္သင့္လုပ္ ထိုက္ တယ္လို႔ ယူဆ တဲ့အတြက္ၿဖစ္ပါတယ္ ။ ၿမစ္ဆံုစီမံကိန္းကို ၀ိုင္းကန္႔ကြက္ၾက တဲ့အေၾကာင္းကေတာ့ မလုပ္သင့္ မလုပ္ထိုက္တဲ့အတြက္ ဧရာ၀တီကို ခ်စ္ၿမတ္ႏိုးတဲ့စိတ္ တစ္ခုတည္းနဲ႔ကန္႔ ကြက္ၾကတာၿဖစ္ ပါတယ္ ။
“ ဒီေတာ့ ေပါင္းေလာင္းစီမံကိန္း မဂၢါ၀ပ္ ၂၈၀ ရွိပါတယ္။ ေပါင္းေလာင္း စီမံကိန္း ႀကီးေၾကာင့္ ေပါင္းေလာင္းေခ်ာင္း ႀကီး ေပါင္းေလာင္းျမစ္ႀကီး ပ်က္စီးသြားၿပီ လား။ မပ်က္စီးပါဘူး။ ရဲရြာစီမံ ကိန္း ျမန္မာႏုိင္ငံ မွာ လက္ရွိမွာ အႀကီးဆံုးစီမံကန္း ရဲရြာစီမံကိန္းပါပဲ။ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားလည္း ေပးေနပါတယ္။ ရဲရြာစီမံကိန္းေၾကာင့္ ဒီေန႔ဒီအခ်ိန္ခါမွာ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ကာလမ်ားထက္ လွ်ပ္စစ္သံုးဆေလာက္ ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ဒီေန႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ေပးေနတဲ့ လွ်ပ္စစ္မဂၢါ၀ပ္ ၁၅၀၀ ေလာက္ ေပးပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၀၄၊ ၂၀၀၅၊ ၂၀၀၆ ေလာက္က ၅၀၀၊ ၆၀၀ ေလာက္ေတာင္ အႏုိင္ႏုိင္ ေပးေနရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ အဲဒီရဲရြာစီမံ ကိန္းေၾကာင့္ ဒု႒၀တီ ျမစ္ႀကီး၊ ျမစ္ငယ္ျမစ္ႀကီး ပ်က္စီးသြားၿပီလား။ မပ်က္စီးပါဘူး။ ဒါဟာ အားလံုး အျမင္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီ environmental နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဒီအယူအဆနဲ႔ ေျပာေနဆိုေနၾကတဲ့ ကိစၥေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ environmental အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ ရွိလား မရွိဘူးလား၊ ရွိပါတယ္။ ဒီ သဘာ၀ ကို ဆန္႔က်င္ၿပီးေတာ့ ျမစ္ေခ်ာင္းတစ္ခု ပိတ္လိုက္ရင္၊ အဲဒီျမစ္ေခ်ာင္း မွာ Reservoir ဆိုတာ ျဖစ္သြားပါတယ္။ Reservoir ျဖစ္သြားလို႔ရွိရင္ Reservoir အနီးမွာ ေနထုိင္တဲ့ သားရဲတိရစၦာန္ေလးေတြ ငွက္ကေလးေတြ ေန ရာမရွိဘူး၊ ဘာဘူး ညာဘူး။ သစ္ပင္ပန္းမန္ေတြ ပ်က္စီးတယ္စသည္ ျဖင့္ေပါ့ေလ။ ”
အရမ္းကိုေပါ့ဆမေနဘူးလားခင္ဗ်ာ ။ သားရဲတိရိစၦာန္ နဲ႔သစ္ပင္ေလးေတြပ်က္ဆီးယံုပဲလား ။ ၿမစ္တစ္ရဲ႕ စ တင္ ၿဖစ္ေပၚ ရာ ၿမစ္ဆံုမွာ အေႏွာက္အယွက္ရွိလာၿပီဆိုရင္ တၿခားဘာ အႏၱရာယ္ဆိုး က်ိဳး မွ ဆက္ လက္မၿဖစ္ေပၚလာႏုိင္ေတာ့ဘူးလား ခင္ဗ်ာ ။ သဘာ၀ပတ္၀န္း က်င္ထိမ္းသိမ္းေရး ကေပးပို႔ တဲ့ အစီရင္ခံစာေတြနဲ႔ တၿခားကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္ေတြရဲ႕ အယူအဆေတြနဲ႔ညွိႏိုင္းၿပီး ၿပန္လည္စဥ္း စားေစခ်င္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ ။
“ လူေတြ စုိက္ဧက နည္းနည္းပါးပါးေတြ ပ်က္စီးတယ္၊ လူေတြေနရာ ေရႊ႕ေပးရတယ္ စသည္ျဖင့္ အခ်က္ ေလး၊ ငါး၊ ရွစ္ခ်က္ေလာက္ ရွိပါတယ္။”
လူေတြပါ သူမ်ားေတြလိုပဲ လက္ႏွစ္ဖက္ ေခါင္းတစ္လံုးနဲ႔လူေတြပါပဲ ။ သူတို႔လည္း ဆိုဖာၾကီးေပၚထိုင္ တီဗြီၾကီးေတြၾကည့္ အဲကြန္းေလးနဲ႔ ဇိမ္နဲ႔ေနခ်င္ၾကတာပါပဲ ။ အခုေတာ့ သူတို႔ စိုက္ဧကေတြ ပ်က္ဆီး မယ္ ေနာက္တစ္ခု အဆိုးရြားဆံုးက တၿခားအခ်က္ေတြအားလံုးထက္စာရင္ ၿမစ္ဆံုဆိုတာနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္ တို႔အားလံုးက သဘာ၀အတိုင္းေလး ထားရွိေစခ်င္တဲ့ ပင္ရင္း ဇစ္ၿမစ္စိတ္ဓါတ္ေလးတစ္ခုက ၿမန္မာၿပည္ သားတိုင္းမွာ ကိန္း၀ပ္လို႔ေနပါတယ္ ။
“ environmental နဲ႔ ပတ္သက္ရင္၊ environmental ပ်က္စီးသြားတဲ့ဥစၥာေၾကာင့္ ခံစားရမယ့္ အက်ဳိး သက္ေရာက္မႈနဲ႔ မိမိတို႔ႏုိင္ငံကရရွိမယ့္ အက်ဳိးအျမတ္ရရွိမႈ ဘယ္ဟာက ပိုမ်ားသလဲ။ ပိုမ်ားတဲ့ အေပၚမွာ မူတည္ၿပီးေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔က ေရအားလွ်ပ္စစ္လုပ္ငန္းကုိ လုပ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ကြၽန္ေတာ္ခုနက ေျပာခဲ့တဲ့ ရဲရြာစီမံကိန္းတစ္ခု လုပ္လုိက္တယ္။ ျမစ္အထက္မွာေရာ၊ ျမစ္ေအာက္မွာေရာ အခုခ်ိန္မွာ ဘယ္ေလာက္မ်ား ပ်က္စီး သြားၿပီးေတာ့ လူေတြက ဒုကၡသုကၡ ေရာက္ေနၾကလို႔လဲ။ ဒီဧရာ၀တီျမစ္မွာလည္း ၎အတုိင္းပါပဲ။ ပ်က္စီးမႈနည္းနည္း ပါးပါးရွိပါတယ္။ ဒီဥစၥာလူေတြက ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေပးလို႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔က ၀ိုင္း၀န္းကူညီေပးလို႔ ဒါေတြနဲ႕ ဒီအက်ဳိးသက္ေရာက္မႈဟာ ေႏွးေႏွးသြားၿပီးရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာရွိိတဲ့ လူဦးေရ သန္း ၅၀၊ သန္း ၆၀ရဲ႕ အက်ဳိးေက်းဇူးအမ်ားႀကီးျပန္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကုိ လူေတြက ဘာေတြ ေျပာလဲဆိုေတာ့ ျမစ္ႀကီးပိတ္လိုက္ရင္ ျမစ္ႀကီးကေျခာက္သြားၿပီ၊ ဧရာ၀တီျမစ္ႀကီးက ေသသြားၿပီ၊ ကြၽန္ေတာ္တို႔က ျမစ္ႀကီးကုိ ခ်စ္တဲ့သူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီျမစ္ႀကီး အေသမခံႏုိင္ပါဘူးဆိုတဲ့သူေတြေပါ့။ ဧရာ၀ တီျမစ္မွာ စီးဆင္းတဲ့ေရရဲ႕ ၇% ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဖမ္းပါတယ္။ ႏွစ္တုိုင္း ႏွစ္တုိင္း မဖမ္းခင္တုန္းက ဧရာ၀တီ ျမစ္ ရဲ႕ေရက ဘယ္သြားလဲ။ ပင္လယ္ထဲကုိသြားတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔က ဧရာ၀တီျမစ္ရဲ႕ ေရကုိ ၇% ဖမ္းတယ္။ ၉၃% ဆက္လက္စီးဆင္းေနတဲ့အတြက္ ျမစ္ရဲ႕ေရစီးေၾကာင္းက ဘာမွေျပာင္းလဲစရာမရွိဘူး။ ၇% ဖမ္းထားတဲ့ေရကုိ စက္ေမာင္းေပးတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ေရအားလွ်ပ္စစ္ဆိုတာက ဂက္စ္တာဘုိင္လို ဂက္စ္ထည့္ရတာ၊ ဒီဇယ္တာဘုိင္လို ဒီဇယ္ထည့္ရတာ မဟုတ္ဘူး။ ေရထည့္ေမာင္းရတာ။ အဲဒီေရနဲ႔ ေမာင္းလိုက္ရင္ အဲဒီေရ က ျမစ္ထဲျပန္စီးသြားမယ္။ အဲဒီေတာ့ဘာတစ္ခုမွ ေရစီးေရလာ ေျပာင္းသြားစရာမရွိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ကြၽန္ေတာ္ တို႔ႏုိင္ငံရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားေရး၊ National Interest နဲ႔ ပတ္သက္ရင္ ဘယ္ဟာက အက်ဳိးရွိသလဲ။ ဘယ္ဟာက အက်ဳိးယုတ္ သလဲ အဲဒီေပၚမွာ မူတည္ၿပီးေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ အက်ဳိးအျမတ္မ်ားရင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဆက္လုပ္ မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဧရာ၀တီ ျမစ္ႀကီးပ်က္စီးရင္ ကြၽန္ေတာ္ခုနက ဖတ္တဲ့ကာတြန္းလို၊ ဒီမွာအမ်ားစု ပညာရွင္ေတြ ပါတယ္။ မဟာဗႏၶဳလ အ႐ိုးအုိးေစတီ ဘယ္နားမွာ ရွိသလဲ သိၾကသလား။ မသိႏုိင္ဘူး။ ”
ေနာက္ဆံုးနားမွာေၿပာသြားတဲ့ အရိုးအိုးေစတီအေၾကာင္းေၿပာတာကေတာ့ မင္းတို႔က သမိုင္း အေၾကာင္း ဘယ္ေလာက္ သိလို႔ ငါတို႔လုပ္ေနတာကို ၀င္ကန္႔ကြက္ေနတာလားလို႔ သြယ္၀ႈိက္ ၿပီးေၿပာ လိုက္ တာလို႔ ယူဆပါတယ္ ။
“ မဟာဗႏၶဳလ အ႐ိုးအိုးေစတီအစစ္က မင္းလွမွာ၊ မလြန္မင္းလွမွာ ရွိတယ္။ ေခြးသာေခ်ာင္း ဆိုတဲ့ ေခြးသာေခ်ာင္း နဲ႔ ဧရာ၀တီျမစ္ဆံုတဲ့ ေနရာမွာ ရွိပါတယ္။ အဲဒီအ႐ိုးအိုးေစတီကုိ ကြၽန္ေတာ္ တိုင္းဥကၠ႒ ဘ၀က ေရႊ႕ေပးခဲ့ရတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၉ ႏွစ္၊ ၁၀ ႏွစ္ေလာက္က၊ ကမ္းပါးၿပိဳမွာ စုိးလို႔ ေရႊ႕ေပး လိုက္ရ တယ္။ ျမစ္က ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀၊ ၂၀၀ ဘယ္သူမွမထိန္းသိမ္းလို႔ ပ်က္စီးတာ။”
"ျမစ္ႀကီးကို ဘယ္သူမွ မထိန္းသိမ္းခဲ့လို႔ ျမစ္ႀကီးက ပ်က္စီးတာ ေရကစီးခ်င္တဲ့ေနရာ ေလွ်ာက္စီးေနတာ။ ဒီျမစ္ ကို ထိန္းသိမ္းေရးလုပ္မယ့္လူ ဘယ္သူမွ မရွိခဲ့ဘူး။ ေရက စီးခ်င္တဲ့ေနရာ ေလွ်ာက္စီးေနတာ။ ဆိုပါေတာ့ ဧရာ၀တီျမစ္က အရင္က ကိုက္ ၁၀၀ က်ယ္တယ္ဆိုပါေတာ့၊ အခု ကိုက္ ၅၀၀ က်ယ္တယ္။ ဘာျဖစ္လို႔ လဲဆိုေတာ့ ေရက စီးခ်င္တဲ့ ေနရာ ေလွ်ာက္စီးေနလို႔။ ဒါကို ႏုိင္ငံမွာ ဓနအင္အားေၾကာင့္ေရာ၊ စိတ္၀င္ စားမႈေၾကာင့္ေရာ ဘယ္သူမွ မထိန္းသိမ္းခဲ့ဘူး။”
ဒီေနရာမွာ ဘယ္သူမွ မထိမ္းသိမ္းခဲ့လို႔ဆိုတဲ့စကားကို ထပ္ခါထပ္ခါေၿပာသြားတာေတြ႔ရပါတယ္ ။ ႏိုင္ငံ တစ္ႏုိင္ ငံရဲ႕ သယံဇာတ ေတြကို ထိမ္းသိမ္းဖို႔ အဓိက တာ၀န္အရွိဆံုးဟာ ဘယ္သူေတြၿဖစ္ပါသလဲလို႔ ထင္ပါ သလဲ ။ ေရွ႕က ဦးေဆာင္လုပ္မယ့္သူရွိရင္ ေနာက္က လိုက္မယ့္သူေတြတပံုၾကီးပါပဲ ။ ဒါဆို ေရွ႕က ဦးေဆာင္မယ့္သူေတြက..ဘယ္သူေတြလဲ ???
“ မထိန္းသိမ္းခဲ့တဲ့အတြက္ ကိုက္ ၁၀၀ စီးရမယ့္ ေရက ကုိက္ ၅၀၀ စီးေနတဲ့အခါ ေရအနက္ ေပ ၁၀၀ ရွိရ မယ့္ေနရာမွာ ေပ ၅၀ ပဲ ရွိမွာေပါ့။ ေရအနက္ ငါးေပ ရွိရမယ့္ေနရာမွာ ေရကတစ္ေပပဲရွိမွာေပါ့။ ဒါဟာ ဒီျမစ္ႀကီးတစ္ေလွ်ာက္လံုး ဘယ္သူမွမထိန္းသိမ္းခဲ့လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ သြားရမယ့္ issue က ဘယ္ကုိ သြားရမယ့္ issue လဲဆိုေတာ့ ဒီျမစ္ႀကီး ေသသြားမယ္မဟုတ္ဘူး။ ဒီျမစ္ႀကီးကုိ ဘယ္လို ၀ိုင္း၀န္းထိန္းသိမ္းမလဲဆိုတဲ့ issue ကုိ သြားရမွာ။ အဲဒီေတာ့ ဟုိမွာ ဒီတစ္ခါ ကြၽန္ေတာ္တို႔ သတင္းစာထဲမွာ ဘာေတြေျပာလဲဆိုေတာ့ တ႐ုတ္ကအက်ဳိးရွိတဲ့ စီမံကိန္းလို႔ေျပာတယ္။ တ႐ုတ္အက်ဳိးရွိတယ္။ ျမန္မာျပည္ အက်ဳိးမရွိဘူးလို႔ေျပာတယ္။ ဒီစီမံကိန္းေတြ လုပ္တိုင္းလုပ္တိုင္းမွာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ႏုိင္ငံမွာ ပိုက္ဆံမရွိလို႔ လုပ္တာ။ ပိုက္ဆံရွိရင္ ကုိယ့္ဟာ ကုိယ္လုပ္မွာေပါ့။ ဒါ နံပါတ္တစ္။ ပုိက္ဆံရွိလို႔ ကိုယ့္ဟာကုိယ္ လုပ္ၿပီးရင္ ဒီလွ်ပ္စစ္ကုိ ဘယ္သူကသံုးမွာလဲ။”
ကိုယ့္ႏုိင္ငံက ထုတ္တဲ့လွ်ပ္စစ္ကို ဘယ္သူက သံုးမွာလဲေမးတာကေတာ့ နည္းနည္းေလး ဘ၀င္မက်စ ရာပါပဲ ။
“ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ႏုိင္ငံမွာ အခုမဂၢါ၀ပ္ ၁၅၀၀ ေပးတာေတာင္ ကုန္ေအာင္ မသံုးႏုိင္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ ဘယ္သူက သံုးမွာလဲ။ သုံးစရာမရွိရင္ market ရဲ႕သေဘာအရ ေရာင္းစားရမွာေပါ့။ သံုးစရာမရွိရင္ ေရာင္းစားရမယ္။ ”
စိတ္မေကာင္းၿဖစ္စရာအေကာင္းဆံုး စိတ္အပ်က္ဆံုး ၀မ္းနည္းစရာအေကာင္းဆံုး က အဲဒီစကားစုပါပဲ ။ ကုန္ေအာင္မ သံုးႏိုင္ဘူးတဲ့ ဘယ္သံုးႏိုင္မလဲ ခင္ဗ်ာ လွ်ပ္စစ္မီးက တစ္ႏုိင္ငံလံုး ကိုေရာက္မွ မေရာက္ တာ တကယ္ပဲေက်းရြာအကုန္လံုးမွာ တစ္ႏုိင္ငံလံုမွာ လွ်ပ္စစ္မီး သံုးႏိုင္တဲ့အေၿခ အေနေရာက္ေန ၿပီလား ၿပန္ဆန္းစစ္ရပါမယ္ ။ ဟင့္အင္းမေရာက္ေသးပါဘူး ။ ရြာေတြမေၿပာနဲ႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ အနီးတ ၀ႈိက္က ၿမိဳ႕နယ္ေတြေတာင္ မီးမမွန္ေသးဘူးဆိုတာ ေနတဲ့သူတိုင္းသိပါတယ္ ။ ေၿပာရ ရင္ေတာ့ အရွည္ၾကီးပါပဲ ။ အရင္ကဆိုရင္ လမ္းထိပ္က Fuse ပ်က္ရင္ကို္ယ့္ဘာသာ ရပ္ကြက္ထဲ ကလုပ္ငန္း ရွင္ေတြစုၿပီး ကိုယ္ထူကိုယ္ထ ၿပန္လုပ္ၾကရတယ္ ။ ဘာလို႔ ဖ်ဳ႕စ္ ပ်က္ရသလဲ ။ မႏိုင္၀န္ ထမ္းလို႔ေပါ့ ။ ေပးတဲ့ လွ်ပ္စစ္မီး မဂၢါ၀ပ္နဲ႔ သံုးစြဲတဲ့ မဂၢါ၀ပ္ မမွ်ဘူး သံုးတဲ့ အားကမ်ားေနတယ္ ဒီေတာ့ခံထားတဲ့ ဖ်ဳ႕စ္က မခံႏုိင္ဘူး ခဏခဏပ်က္တယ္ ။ အခုထိလည္း အဲဒီၿပႆနာေတြကရွိေနတုန္းပါပဲ ။ ႏိုင္ငံၿခား တိုင္းၿပည္ေတြ နဲ႔လည္းမယွဥ္ရဲပါဘူး ။ မီးေလးပံုမွန္ သံုးႏိုင္ရင္ပဲေရာင့္ ရဲေက်နပ္ႏုိင္တဲ့ သူေတြအ မ်ားၾကီး ပါ ။ ဒီေတာ့ သံုးလို႔မကုန္ဘူးဆိုတဲ့စကားကေတာ့ တကယ့္ကို ေပါ့ဆတဲ့ စကား တစ္ခြန္း လို႔ၿမင္မိပါတယ္ ။
“လုပ္မယ့္လူလာရင္ ၀ယ္သံုးရမွာ။ ဒါ market ရဲ႕ သေဘာပဲ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဟာ ကုိယ္တုိင္ မလုပ္ႏုိင္ တဲ့အခါ ႏုိင္ငံျခားက ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈကုိ ေခၚၿပီးေတာ့ JVDI နဲ႔လုပ္ၾကတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔က free power ၁၀% အလကားရတယ္။ ဒီေကာင္က ၁၈၀၀၀ ထြက္ရင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔က ၁၈၀၀ အလကားရမယ္။ free ရတယ္။ ေနာက္တစ္ခါ သူ႔ဆီက သူက လာေရာက္ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ resource ကုိသံုး တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ၁၅% အရင္းထည့္ေပးရတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔အရင္း၊ ကြၽန္ေတာ္တို႔ free share ၁၅% ရတယ္။ ဒီလွ်ပ္စစ္က Both Country သံုးခြင့္ရွိတဲ့အတြက္ ႏွစ္ႏုိင္ငံလံုး သံုးခြင့္ရွိတဲ့အတြက္ က်န္တဲ့ဟာကုိ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ႀကိဳက္သေလာက္ ၀ယ္သံုးလို႔ရတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ေရာင္းတိုင္း ေရာင္းတုိင္းမွာ ၈% Commercial Tax ရတယ္။ ေနာက္တစ္ခါ ျမတ္တဲ့ဟာရဲ႕ ၃၀%။ ကြၽန္ေတာ္ အျမတ္ေ၀စုအျဖစ္ ခြဲေ၀ရရွိတယ္။ တစ္ခါ အျခား ျမတ္တဲ့အျမတ္ရဲ႕ ၃၀% ခြဲေ၀ ရရွိတယ္။ withholding tax ရတယ္။ သူ႔ကုိ perception period တစ္ခုေပးလိုက္ ၿပီးတဲ့အခ်ိန္မွာ ၿပီးပါၿပီ၊ ကုန္ၿပီ၊ မင္းျပန္ေတာ့ ဒါႀကီးထားခဲ့ေတာ့။ ကိုယ့္ ႏုိင္ငံအပုိင္ျဖစ္တယ္။ ဒီထက္ အက်ဳိးရွိတဲ့ဟာ ဘာရွိမလဲ။ လွ်ပ္စစ္ဆိုတာ ကြန္တိန္နာနဲ႔တင္ေရာင္းလို႔ မရဘူး။ ႀကိဳးနဲ႔ သြယ္ေရာင္းလို႔ရတယ္။ ဒီ neighboring country မွတစ္ပါး လွ်ပ္စစ္ေရာင္းလို႔မရဘူး။ တ႐ုတ္ကိုေရာင္းလို႔ရမယ္၊ ထုိင္းကုိ ေရာင္းလို႔ရမယ္။ အိႏၵိယကို ေရာင္းလို႔ရတယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကို ေရာင္းလို႔ရမယ္။ လွ်ပ္စစ္က ကြန္တိန္နာနဲ႔မွ ပုိ႔လို႔မရဘဲကိုး"
၀န္ၾကီးရယ္... အဲဒီအက်ိဳးအၿမတ္ေတြ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ၿပည္သူေတြမလိုခ်င္တာအမွန္ပါ ။ ၿမစ္ဆံုရဲ႕ သဘာ၀အလွတရားေတြ ပ်က္ဆီးၿပီးမွ ရလာမယ့္ ဒီအက်ိဳးအၿမတ္ဆိုတဲ့ ေငြေၾကးေတြ မလိုခ်င္ ပါ ။ မီးမ လင္းခ်င္ေနပါေစ အေမွာင္ထဲမွာပဲ ၿမစ္ၾကီးရဲ႕ အလွကို ဒီအတိုင္း ထိုင္ၾကည့္ေနပါရေစလား ခင္ဗ်ာ ။
“ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ႏုိင္ငံမွာ အခုမဂၢါ၀ပ္ ၁၅၀၀ ေပးတာေတာင္ ကုန္ေအာင္ မသံုးႏုိင္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ ဘယ္သူက သံုးမွာလဲ။ သုံးစရာမရွိရင္ market ရဲ႕သေဘာအရ ေရာင္းစားရမွာေပါ့။ သံုးစရာမရွိရင္ ေရာင္းစားရမယ္။”
ဧရာ၀တီ.....ၿမန္မာၿပည္ရဲ႕ အသက္ေသြးေၾကာ ဧရာ၀တီဟာ တကယ္ပဲ Market တစ္ခုၿဖစ္ေနၿပီလား ။ ဟင့္ အင္း ဧရာ၀တီဟာ ေရာင္းကုန္တစ္ခုမဟုတ္ဘူး ။ ေစ်းကြက္တင္ေရာင္းခ်ရမယ့္ ပစၥည္းတစ္ ခုမဟုတ္ဘူး ေရာင္းစားရေအာင္လည္း တစ္ဦးတစ္ေယာက္တည္းပိုင္မဟုတ္ဘူး ။ အမ်ားသေဘာရ အမ်ား ဆႏၵကို လိုက္ေလ်ာရမွာၿဖစ္ပါတယ္ ။
"လွ်ပ္စစ္က ထုတ္ထားၿပီးရင္လည္း သိမ္းထားလို႔မရဘူး။ ထုတ္ထားၿပီးရင္သံုးမွ မသံုးႏုိင္ရင္ ေရာင္းမွ။ ဒီ Idea ေတြ ဒီဟာေတြက ကြၽန္ေတာ္တို႔ဟာ ကုိယ့္ႏုိင္ငံ စက္မႈႏုိင္ငံ ျဖစ္ထြန္းဖို႔ကိစၥမွာ လွ်ပ္စစ္ အလြန္ အေရးႀကီးတယ္။ လွ်ပ္စစ္ရဖို႔ က နည္းမ်ဳိးေပါင္းစံုနဲ႔ ႀကိဳးစားေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ခုနတုန္းကေျပာတဲ့ မလိုလားအပ္တဲ့ တျခားတစ္မ်ဳိးတစ္မည္ ၾကံစည္မႈေတြ၊ ဒီစီမံကိန္းေတြ ပ်က္ျပားေအာင္ဆိုၿပီးေတာ့ environmental အေၾကာင္းျပၿပီး ေလွ်ာက္ေျပာေနျခင္းသည္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားအေပၚ ထိခိုက္စရာကလြဲလို႔ ဘာမွမရွိပါဘူး။ ဒါက ရွင္းရွင္းေလးပါပဲ။ အဲဒီေတာ့ လူတစ္စုတစ္ဖြဲ႕ရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားေရးကုိပဲ ကြၽန္ေတာ္တို႔က နားေယာင္ၿပီး လုပ္လိုက္ၾကမလား။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ႏုိင္ငံရဲ႕ လူဦးေရ သန္း ၅၀၊ ၆၀ ရဲ႕ အက်ဳိးကုိ ၾကည့္ၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္မလား။ ဒါေလး ၀ိုင္းစဥ္းစားဖို႔ပါပဲ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ကေတာ့ ခုနကေျပာတဲ့အတုိင္းပဲ ဒီစီမံကိန္း ကုိ ဆက္လုပ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ BANCA နဲ႔ တ႐ုတ္ပညာရွင္ေတြ၊ ဒီတ႐ုတ္ပညာရွင္ေတြ ဘာလုပ္ရသ လဲဆိုေတာ့ ဒီစီမံကိန္း ႀကီး တကယ္ျဖစ္ႏုိင္၊ မျဖစ္ႏုိင္ဆိုတဲ့ Tactically Investigation ေတြ အမ်ားႀကီး လုပ္ရတယ္။ သံုးႏွစ္၊ ေလးႏွစ္ လုပ္ရပါတယ္။ BANCA သည္ ရွစ္လ၊ တစ္ႏွစ္ေလာက္ ေကာင္းေကာင္း environmental နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေလ့လာၿပီးေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ကုိ သူက ဘာ လုပ္ ရလဲဆိုရင္ ဘာေတြေတြ႕ရွိပါတယ္။ ဘာေတြ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈရွိတယ္။ ဘာေတြ ျဖစ္ပ်က္ႏုိင္ တယ္ ဒီ့အ တြက္ ခင္ဗ်ားတို႔ ဘာေတြလုပ္ပါ။ ဘာေတြ လုပ္သင့္ပါတယ္ဆိုတာ BANCA က recommendation ေပး ရတယ္။ သူ႔ recommendation ကြၽန္ေတာ္တို႔ လုိက္လုပ္ရတယ္။ ”
ဒီေနရာမွာ BANCA က Recommendation ေပးထားတယ္တယ္လို႔ေၿပာတယ္ ။ သူတို႔က recommand ေပးပိုင္ ခြင့္ရွိလို႔လား ။ တကယ္ဆို Idea ေပးတယ္ ေထာက္ၿပတယ္ ဒီေလာက္ပဲ ရွိသင့္ ပါတယ္ ။ Recommand ေပးပိုင္ခြင့္မရွိပါဘူး ။
“ ဒီဟာ International Practice ပဲ။ ဒီအတိုင္းပဲ ကြၽန္ေတာ္တို႔ လုပ္ပါတယ္။ BANCA နဲ႔ပတ္သက္ရင္လည္း BANCA ကို ကြၽန္ေတာ္တို႔က တစ္သန္းခြဲနီးပါးေလာက္ လုပ္ခေပးၿပီး ငွားထားတာဆိုေတာ့ ကိုး႐ိုးကားယား မလုပ္ရဲ ဘူး။ ေနာက္ ဒုတိယအခ်က္ ခင္ဗ်ားတို႔ မီဒီယာေတြက ေျပာေနၾကတဲ့ အခ်က္ေပါ့။ အင္တာနက္မွာ တင္ထားတဲ့ report က စာမ်က္ႏွာ ၅၀၀ ေလာက္ရွိတယ္။ အဲဒီထဲမွာ ေရးထားတာ ျမန္မာအစုိးရက မလုိက္နာဘူးလို႔ ေျပာၾကတယ္။ BANCA က ဒီ report ကုိ တင္လို႔ မရဘူး။ BANCA ကို ကြၽန္ေတာ္တို႔က စာခ်ဳပ္နဲ႔ ငွားထားတာ၊ မင္းတို႔ ဒါလုပ္၊ ၿပီးရင္ အဲဒီ report ငါ့ေပး။ ဒါက Trade Secret ျဖစ္တယ္ ေျပာလို႔မရဘူး။ ဒါခုန က စီးပြားေရးအေၾကာင္း နည္းနည္းပါးပါး ေျပာျပလိုက္တယ္။ ဒါက trade secret ျဖစ္ တယ္ ေျပာ လို႔မရဘူး။ ဒါေပမယ့္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ကိုယ့္ႏိုင္ငံသားေတြ ျဖစ္တယ္ဆိုေတာ့လည္း ပါးစပ္ ပိတ္ၿပီး မေနႏုိင္ ဘူး ေျပာတာေပါ့ေလ။ ဒါ Trade Secret ျဖစ္တယ္။ ေျပာလို႔ မရဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တို႔က လွ်ဳိ႕၀ွက္ထား တာ။လာ မယ့္အပတ္ စေနေန႔မွာ ဧရာ၀တီျမစ္၀ွမ္းစီမံကိန္းမ်ားေၾကာင့္ ဧရာ၀တီျမစ္ေပၚမွာ အက်ဳိး သက္ေရာက္မႈ ဘယ္လုိရွိသလဲဆိုတဲ့ ဒါေတာ့ Technical Workshop ပါပဲ။ ဒါေတာ့ စီမံကိန္းတုိင္း စီမံကိန္း တိုင္း မွာေတာ့ဒီ workshop လုပ္ပါတယ္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ဒီ workshop မွာေတာ့ မီဒီယာကလည္း စိတ္၀င္စား တယ္။ ပညာရွင္ေတြလည္း စိတ္၀င္စားတယ္။ ဒီ workshop မွာေတာ့ မီဒီယာေတြေရာ၊ ပညာ ရွင္ေတြေရာ ဖိတ္ထားတယ္။ လာနားေထာင္ၾကည့္လိုက္။ လာနားေထာင္ၾကည့္ရင္ ဘာလဲဆိုတာ သိသြား လိမ့္မယ္။ ႏို႔မို႔ဆိုရင္ ေသခ်ာမသိဘဲနဲ႔ ဟုိေျပာဒီေျပာဆိုရင္ေတာ့ မေကာင္းဘူးေပါ့ေလ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဒါေလးကို သိေအာင္ဆိုၿပီးေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့လ ၉ ရက္ေန႔က ေဆာင္းပါးေလးတစ္ပုဒ္ ေရးၿပီးေတာ့ သတင္းစာမွာ ထည့္ခိုင္း လိုက္တယ္။ ဒီေဆာင္းပါးကို ကြၽန္ေတာ္ပဲ တည္းျဖတ္ၿပီး ကြၽန္ေတာ္ပဲေရးၿပီး ကြၽန္ေတာ္ပဲ ထည့္ခိုင္း လိုက္တာ။ ဒါေပမယ့္ ေဆာင္းပါးၿပီးတဲ့ေနာက္ သိပ္ရက္မၾကာဘူး သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ လုပ္ပါတယ္။ ”
Workshop လုပ္တဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္သေဘာရ အမ်ားသေဘာတူ ညွိႏိုင္းေဆြးေႏြးဖို႔မဟုတ္လားခင္ဗ် ။
“ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမလုပ္ခင္မွာ ဂ်ာနယ္တစ္ေစာင္က ဘာေရးလဲဆိုေတာ့ ဒီေဆာင္းပါးေရးတဲ့ေကာင္ ဘယ္ေလာက္တတ္လို႔လဲ၊ ဒီေကာင္က ဘာအဆင့္ရွိလဲဆိုေတာ့၊ ကြၽန္ေတာ္ မေျပာေတာ့ဘူး။ ညႊန္ခ်ဳပ္ မင္းေရးတယ္ေျပာလိုက္၊ ငါေရးတယ္မေျပာနဲ႔။ ငါ့ထက္ပုိၿပီးေတာ့ သိႏိုင္တဲ့လူ မရွိေတာ့ဘူး။”
ေလာကမွာ ၿမတ္စြာဘုရားမွလြဲ၍ အတတ္ဆံုး အသိဆံုးလူဆိုတာ မရွိပါဘူးခင္ဗ်ာ ။ ဒီေတာ့ ငါအသိဆံုး ငါအ တတ္ဆံုး ဆိုေတာ့ကာ.........
“ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာေတာ့ ေရအားလွ်ပ္စစ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ လက္ရွိအခ်ိန္မွာ ကြၽန္ေတာ့္ထက္ ပုိၿပီးေတာ့ အေတြ႕အၾကံဳရွိတဲ့လူ မရွိေတာ့ဘူး။ ဒါေၾကာင့္မို႔ မင္းပဲေရးတယ္ေျပာလိုက္၊ ငါေရးတယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ မေကာင္းဘူးျဖစ္သြားမယ္။ အမွန္ကေတာ့ ကြၽန္ေတာ္ပဲ ေရးလုိက္တာ။ ”
အဲ အဲဒီေနရာမွာ ရွုပ္ေနတာပါပဲ ဟူး...ရွင္းကိုမရွင္းဘူး ဘာလို႔ အဲဒီလိုေတြၿဖစ္ေနရတာလဲ ကိုယ္ေရး ရင္ကိုယ္ေရး တယ္ေပါ့ သူမ်ားေရးရင္သူမ်ားေရးတယ္ေပါ့ ။
“ ဆိုေတာ့ ခင္ဗ်ားတို႔ေမးတဲ့ေမးခြန္းေတြ၊ ကြၽန္ေတာ္ အသာေလးေျဖႏုိင္ပါတယ္။ ဒီဥစၥာ ႏုိင္ငံအက်ဳိးရွိမယ့္ကိစၥ၊ ကြၽန္ေတာ္တို႔ႏုိင္ငံရဲ႕ အမ်ဳိးသားအက်ဳိးစီးပြား National Interest ကိစၥ၊ ဒီဥစၥာကုိ ၀ုိင္း၀န္းကာကြယ္ရမွာ ကြၽန္ေတာ္တို႔မွာ တာ၀န္ရွိတယ္။ ခင္ဗ်ားတို႔မွာ တာ၀န္ရွိတယ္။”
ဦးေဇာ္မင္း (အမွတ္(၁)လွ်ပ္စစ္ စြမ္းအား၀န္ႀကီးဌာန ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီး) ရဲ႕ ေၿပာၾကားခ်က္အေပၚ ၿမန္မာ ၿပည္သူ တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္ၿမင္တဲ့အတိုင္း လြတ္လပ္စြာ ေရးသားထားၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္ ။
အမွတ္(၁)လွ်ပ္စစ္ စြမ္းအား၀န္ႀကီးဌာန ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီး ဦးေဇာ္မင္း ၏ အသံဖိုင္အား
Download ရယူရန္ - http://www.mediafire.com/?05jrovj0h9phxkl
ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ ကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္ေတြရဲ႕ ထင္ၿမင္ခ်က္ေတြကိုလည္း ေဖာ္ၿပေပးလိုက္ပါတယ္ ။
“အက်ဳိးအျမတ္ဆိုတာက ႏိုင္ငံေရးအက်ဳိးအျမတ္လည္း ရွိခ်င္ရွိမယ္၊ ဂုဏ္သိကၡာအက်ဳိးအျမတ္လည္း ရွိခ်င္ရွိ မယ္၊ တခ်ဳိ႕ဟာေတြက်လည္း အခ်ဳပ္အျခာ ရွိခ်င္ရွိမွာေပါ့။ တခ်ဳိ႕ဟာေတြက်လည္း ေငြေရးေၾကးေရး အက်ဳိးအျမတ္ ရွိခ်င္ရွိမွာေပါ့။ ပစၥည္းပစၥယ် အက်ဳိးအျမတ္ဆိုတာလည္း ရွိခ်င္ရွိမွာေပါ့။ အက်ဳိးအျမတ္ဆိုတာ တခုခုေတာ့ ရွိရင္ သင့္ေတာ္တယ္လို႔ေတာ့ က်ေနာ္ထင္တာပဲေလ။ ဆုတ္ယုတ္တာရွိရင္လည္း အက်ဳိးအျမတ္နဲ႔ ဘယ္ဟာက ပိုမ်ားလဲ အဲလိုပဲ ယွဥ္ရမယ္ေလ။ ဒါေတြကေတာ့ ပညာရွင္ပိုင္းနဲ႔ဆိုင္သြားပါၿပီ။ သာမန္ အရပ္သူ အရပ္သားနဲ႔ မဆိုင္ပါဘူး။ ခင္ဗ်ား ဂ်ာနယ္ထဲ ေရးရင္လည္း အပိုပဲလို႔ ထင္တယ္”
ဦးတင္ဝင္း (ေရအားလွ်ပ္စစ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေရး ဦးစီးဌာန ၫႊန္ၾကားေရးမႉး)
ေရအားလွ်ပ္စစ္ ဓာတ္အားဟာ ျပန္လည္ျပည့္ၿဖိဳးၿမဲ စြမ္းအင္ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ကမၻာက ႀကိဳဆိုလက္ခံတဲ့ Green energy ျဖစ္တယ္။ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းမွာ ဧရာဝတီျမစ္ေရရဲ႕ ၇ ရာခိုင္ႏႈန္းပဲ သံုးမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ျမစ္ေၾကာင္း တိမ္ေကာေရးအတြက္ စိုးရိမ္ပူပန္စရာမလိုဘူး။ စက္မႈႏိုင္ငံထူေထာင္ေရးမွာ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား မရွိမျဖစ္ လိုအပ္တဲ့အတြက္ ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ေနရျခင္း ျဖစ္တယ္။
ဒုဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး သိန္းေဌး (နယ္စပ္ေရးရာ ဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ ျမန္မာ့စက္မႈဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ဝန္ႀကီးဌာ န ျပည္ေထာင္ စုဝန္ႀကီး)
“ႏုိင္ငံေတာ္အစုိးရအေနနဲ႔လည္းဘဲ ကုိယ့္ျပည္သူေတြ ဒုကၡေရာက္ေအာင္လုိ႔၊ ကုိယ့္ဧရာဝတီျမစ္ၾကီး ပ်က္စီး သြားေအာင္ မလုပ္ပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ေတြက ကုိယ့္တုိင္းျပည္ကုိ ခ်စ္သလား။ ႏုိင္ငံေတာ္အစုိးရကုိ ခ်စ္သလား၊ ဒါေလးေတြ မွ်မွ်တတ စဥ္းစားၾကည့္ေစခ်င္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံေတာ္ အစုိးရအေနနဲ႔ ကလည္းဘဲ ကုိယ့္ တုိင္းျပည္ ေကာင္းေအာင္ဘဲ လုပ္မွာပါ။ ကုိယ့္တုိင္းျပည္ ဒုကၡေရာက္ေအာင္၊ ပ်က္စီးေအာင္ လုပ္ဖုိ႔ မရွိဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ခ်င့္ခ်င့္ခ်ိန္ခ်ိန္ ၫႇိၫႇိႏႈိင္းႏႈိင္း ေလ့လာၿပီးမွသာ လုပ္သြားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္”
ျပန္ၾကားေရးဝန္ႀကီး ဦးေက်ာ္ဆန္း (12.8.2011 သတင္းစာ ရွင္းလင္းပဲြမွ)
“ကြၽန္ေတာ္ကေတာ့ အသက္ႀကီးေတာ့ ေၾကာက္တတ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ တစ္ခြန္းတည္း ေျပာပါမယ္။ ဧရာ၀တီျမစ္ ဆုံမွာ ေရကာတာ ေဆာက္မယ့္ကိစၥကို ကြၽန္ေတာ္လုံး၀ ကန္႔ကြက္ပါတယ္ ……. ျမန္မာႏုိင္ ငံေျမာက္ပိုင္း ဟာ လာမယ့္ ဆယ္စုႏွစ္ေတြမွာ မုိးနည္း ႏုိင္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဧရာ၀တီ ျမစ္ ကုိ ေရပိတ္ ထားရင္ ဆည္မွာလည္း သတ္မွတ္ထားတဲ့ ေရမရရင္ ေရကိုယူထားမွာပဲ။ ျမစ္မွာ ေရစီး နည္းသြား မယ္။ ျမစ္က်ဥ္း လာမယ္။ ျမစ္တိမ္လာမယ္။ ကမ္းပါးေတြကလည္း ၾကာေတာ့ မာခဲသြားႏုိင္ပါတယ္”
ေဒါက္တာထြန္းလြင္ (မိုးေလဝသ ပညာရွင္)
“နံပါတ္ ၁ အခ်က္ကေတာ့ ေရကာတာေဆာက္မယ့္ ခံေနတဲ့ ေျမသားက မခိုင္တဲ့အတြက္ ေရစိမ့္မယ္၊ ငလ်င္လႈပ္မယ္၊ ေနာက္ပိုင္း ေရႀကီးမယ္၊ နုန္းေတြမ်ားလာမယ္၊ ေနာက္ဆံုး ျမစ္ဆံုကေန ဧရာဝတီ ျမစ္ဝက်ြန္းေပၚထိေအာင္ ေတာက္ေလ်ွာက္ ထိခိုက္မႈေတြ ရွိနိုင္တယ္”
ဦးအုန္း (သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးပညာရွင္)
“က်ေနာ္ျမင္တာကေတာ့ ဒါက ရုိးရုိးရွင္းရွင္းေလးပါ။ ဒီကိစၥက ပါတီႏိုင္ငံေရးထက္ ျမင့္တဲ့ အမ်ိဳးသားေရးကိစၥ လုိ႔ ျမင္ တယ္ဗ်။ တမ်ိဳးသားလံုးနဲ႔ ဆုိင္တယ္။ လူတုိင္းနဲ႔ ဆုိင္တယ္လုိ႔ ျမင္တယ္ဗ်ာ။ ပါတီႏုိင္ငံေရးထက္ အမ်ားႀကီး ျမင့္တယ္လုိ႔ ယံုၾကည္တယ္ဗ်ာ။ က်ေနာ္ေတာ့ အဲဒီလုိ ခံစားရပါတယ္။ ဒါက ပိုက်ယ္ျပန္႔တယ္ေလ”
ေမာင္စိန္ဝင္း (ပုတီးကုန္း)
“ဧရာဝတီျမစ္ဆံု နဲ႔ ျမစ္ႀကီးနားအထက္ ေရကာတာစီမံကိန္းမွာ တရုတ္ပညာရွင္ေတြနဲ႔ အတူတူ လုပ္ခဲ့တဲ့ ျမန္မာ ပညာရွင္ တေယာက္ အေနနဲ႔ ခ်ိန္ဆလိုက္တဲ့အခါမွာ ဒီျမစ္ဆံု မွာ ေရကာတာေဆာက္တာက စီးပြားေရးအ ရၾကည့္ရင္ တြက္ေျခကိုက္ေပမဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္အရ ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ ဒီေနရာဟာ မလုပ္သင့္ တဲ့ ေနရာျဖစ္ တယ္လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ ႔ အစီရင္ခံစာမွာလည္း အတိအက် ေျပာထားၿပီးသား ျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ report ထဲမွာ ပထမတခ်က္ ဒီဟာက cultural heritage လို႔ေခၚတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္ ေနရာျဖစ္တယ္။ ကခ်င္လူမ်ဳိးေတြ ကလည္း သူတို႔ရဲ ႔ ျမစ္ဆံုေဒသကို သူတုိ႔ရဲ ႔ heartland ျဖစ္တယ္လုိ႔ တန္းဖိုးထားတဲ့အတြက္ တစ္အခ်က္ မလုပ္သင့္ ပါဘူးလို႔ ေရးထားပါတယ္။ ေနာက္တခုက ဘာလဲဆိုရင္ environmental အရ ဒီေနရာကဆုိရင္ ရႈခင္း landscape value ရွိတဲ့အတြက္ ဒီဟာကို မလုပ္သင့္ပါဘူးလုိ႔ ဒုတိယအခ်က္ အေနနဲ႔ ေျပာထား ပါတယ္။ ေနာက္တ ခုကေတာ့ ျမစ္ဆံုကို လုပ္မယ့္အစား ျမစ္ဆံုရဲ ႔ အေပၚဘက္ ေမခနဲ႔ မလိခမွာ တခုစီ alternative နဲ႔ လုပ္ပါလို႔ အႀကံေပးထားပါတယ္။ Sustainable development အတြက္ ဆိုလို႔ရွိရင္ ဒီလိုႀကီးမား တဲ့ dam ဟာ ဧရာဝတီျမစ္ဆံုမွာ မေဆာက္သင့္ပါဘူးလို႔ အတိအက် ေရးထားတာ ျဖစ္ပါတယ္”
ဦးညိဳေမာင္ (သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးပညာရွင္ (BANCA))
“က်ေနာ့္ရဲ႕ သီးျခား ပုဂၢလိက အျမင္နဲ႔ ေျပာရရင္ ျမစ္ဆံုဆည္ ဆက္ေဆာက္မယ္လုိ႔ ေျပာတာကို က်ေနာ္ လက္မ ခံ ဘူးေပါ့ဗ်ာ၊။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ ေဆာက္ၿပီးသားျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ဒီအေပၚမွာေတာ့ ၂ ဖက္မွ်ေအာင္ ေနာက္ၿပီး စီးပြားေရးရာနဲ႔ ပတ္၀န္း က်င္ေရးရာနဲ႔ ဒီအေပၚမွာ ၂ ခု မွ်ေအာင္ ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖုိ႔ေတာ့ လုိပါတယ္”
ဦးဝင္းမ်ိဳးသူ (EcoDov. သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ပညာရွင္အဖြဲ႕၏ စီမံခန္႔ခြဲမႈ ဒါရိုက္တာ)
“ဒီျမစ္ဆံုကိစၥက (၁) environment ရဲ႕ issue တစ္ခုတည္းမဟုတ္ဘူး၊ (၂) ဒါဟာ political ႏိုင္ငံေရးျပသနာ political agenda တစ္ခုမဟုတ္ဘူး။ ဒီဟာဟာ အမ်ဳိးသားေရးျပႆနာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သမၼတႀကီး အေနနဲ႔ ႏုိင္ငံ့အက်ဳိး၊ ျပည္သူလူထုအက်ဳိးအတြက္ ဒီျပႆနာကုိ တိုက္႐ိုက္ကုိင္တြယ္ေျဖရွင္းေစခ်င္ပါတယ္”
ေဒါက္တာသန္းထြဋ္ေအာင္ (CEO, Eleven Media Group)
“ဧရာဝတီျမစ္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ တႏိုင္ငံလံုးရဲ႕ အသက္ေသြးေၾကာျဖစ္တယ္။ က်ေနာ္က သတင္းစာသ မားတေယာက္ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီျမစ္ဆံုစီမံကိန္းက အက်ိဳးရွိလား၊ မရွိဘူးလားဆိုတာကို က်ေနာ္တို႔ထက္ ကၽြမ္းက်င္တဲ့ ပညာရွင္ေတြရဲ႕ ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြကို ကိုးကားၿပီး ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ဒီျမစ္ဆံု စီမံကိန္းက သဘာဝပတ္ ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးမွာ ဆိုးက်ိဳး ရွိတယ္ဆိုတာကို ပညာရွင္ေတြက ေတြ႔ရွိထား ပါတယ္။ ျမစ္ဆံုစီမံ ကိန္းဟာ ေကာင္းတယ္လို႔ ေရးထားတဲ့ ပညာရွင္ေတြရဲ႕ စာတမ္းေတာ့ က်ေနာ္ တခုမွ မဖတ္ဖူးေသးဘူးဗ်။ အမ်ားစုက မေကာင္း ဘူးလို႔ ေျပာေနၾကတဲ့အတြက္ ျပည္သူေတြရဲ႕ အသံေတြကို နားေထာင္ၿပီး မွပဲ ေဆာင္ရြက္သင့္တယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္တယ္။ ဒီစီမံကိန္းက အရင္ အစိုးရ လက္ထက္တည္း က ေဆာင္ရြက္ခဲ့တာလို႔ သိရပါတယ္။ အခုအစိုးရကလည္း အရင္က တေသြး၊ တသံ၊ တမိန္႔နဲ႔ သြားေနတဲ့ တပ္မေတာ္အစိုး ရကေန ဒီမုိကေရစီ အစိုးရအျဖစ္နဲ႔ သြားေနၿပီျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ားျပည္သူရဲ႕ အသံကို နားေထာင္ၿပီး သြားရတဲ့ ေခတ္မွာေတာ့ ဒီစီမံကိန္း ေရွ႕ဆက္တိုးဖို႔ကို ျပည္သူေတြ၊ ပညာရွင္ေတြရဲ႕ အသံကို နားေထာင္ေပးၾကပါ”
ကိုကို (စက္မႈတကၠသိုလ္) (CEO၊ Yangon Media Group )
“အင္တာနက္နဲ႔ အျခားလူမႈဆက္သြယ္ေရးနယ္ပယ္မွာ တင္ျပထားတဲ့ အခ်က္ေတြကို ၾကည့္ရင္လည္း ဆိုက်ဳိးက ပိုမ်ားေနတယ္။ အက်ိဳးပိုင္းမွာ တ႐ုတ္ကယူမယ့္ အက်ိဳးက ပိုမ်ားေနတယ္။ အဲဒါေတြ မဟုတ္ဘူး ဆိုရင္လည္း မဟုတ္ တဲ့ အေၾကာင္းကို ရွင္းသင့္တယ္။ အခု သမၼတဦးသိန္းစိန္ ဦးေဆာင္တဲ့ အစိုးရအဖြဲ႔ သစ္က ေဖာ္ေဆာင္ေနတဲ့ အမ်ဳိးသား ျပန္လည္ ရင္ၾကားေစ့ေရး ေျခလွမ္းေတြ၊ ဆင္ရဲမြဲေတမႈ တိုက္ ဖ်က္ေရး ေျခလွမ္းေတြ အဲဒါေတြ ႀကိဳးစားလုပ္ေဆာင္ ေနတာေတြကို ေတြ႔ရေတာ့ ျပည္သူလူထုက အစိုးရအဖြဲ႔ သစ္အေပၚ ကိုင္းညႊတ္တာေတြ၊ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ထားတာေတြ ရွိလာတယ္။ ဒီလိုအခ်ိန္ မ်ဳိးမွာ ျပည္သူ လူထုက မလုပ္သင့္ဘူးလုိ႔ ေတာင္းဆိုလာတာေတြကို ဆက္လုပ္ေနမယ္ဆိုရင္ အစိုးရအဖြဲ႔အေန နဲ႔ ျပည္သူ့ ဆႏၵေတြကို မ်က္ကြယ္ျပဳလိုက္တာနဲ႔ အတူတူပဲ။ စိတ္မခ်မ္းေျမ႕စရာေတြပဲ ျဖစ္လာလိမ့္မယ္”
ဆရာေမာင္၀ံသ
“ကြၽန္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံက မဂၢါ၀ပ္ ၁၅၀၀ သံုးမကုန္ဘူးလို႔ ေျပာတယ္။ အခု နယ္ေတြ၊ ရြာေတြမွာ လွ်ပ္စစ္မီးေတာင္ မရွိေသးဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ Power Consumption က အခု ေက်ာက္ေခတ္အတုိင္း ရွိမွာလား။ ႏုိင္ငံက ဘယ္ေတာ့မွ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္တဲ့ ႏိုင္ငံ မျဖစ္ေတာ့ဘူးလား။ အခု တည္ေဆာက္ေနတဲ့ ထားဝယ္ေရ နက္ဆိပ္ကမ္း၊ ေနာက္ ထပ္လာမယ့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္သစ္ စီမံကိန္း၊ တိုးတက္လာမယ့္ စက္မႈလုပ္ငန္းေတြ အတြက္ အနည္း ဆံုး မဂၢါဝပ္ ၁၀၀၀၀ အထက္လိုမယ္။ ေခတ္စ နစ္ေတြက ေျပာင္းေန ၿပီ၊ ေျပာင္းလဲ သင့္ေနျပီ။ ေခတ္ေဟာင္းမွာ က်န္ခဲ့ရင္ေတာ့ ေခတ္ စနစ္ေဟာင္းရဲ႕ ဒဏ္ ခတ္ျခင္းခံရမွာပဲ။ ဒါသမုိင္းရဲ႕သေဘာ လည္း ျဖစ္သလုိ၊ တရားဓမၼ သေဘာလည္း ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဝန္ႀကီးကုိ ေျပာခ်င္ပါတယ္”
ေဒါက္တာသိန္းျမင့္ (Managing Director, Eleven Media Group)
“ဧရာ၀တီျမစ္ဆံု စီမံကိန္းနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ဂ်ာနယ္လစ္ေတြ၊ ပညာရွင္ေတြ ေျပာဆိုေနၾကတာဟာ ထင္ရာျမင္ ရာေျပာျပီး ထင္ရာျမင္ရာ ေလွ်ာက္ေျပာေနၾကတာ မဟုတ္ဘူး။ ျပည္တြင္းျပည္ပက ပညာရွင္ေတြ အားလံုး ေလ့ လာ သုေတသန ျပဳလုပ္ထားတဲ့ စာရြက္စာတမ္းေတြ၊ အေထာက္အထားေတြကို ဖတ္႐ႈေလ့ လာျပီး ေရးေန ၾကတာျဖစ္တယ္။ ျပည္သူေတြ အားလံုးကလည္း ဒီစာရြက္စာတမ္းေတြ၊ အေထာက္အထားေတြကို သိရွိၾကတဲ့ အတြက္ သေဘာမတူေၾကာင္း ေတာင္းဆိုေနၾကတာ ျဖစ္တယ္။ ေက်ာင္းသားလူငယ္ေတြ၊ ရဟန္းရွင္လူေတြနဲ႔ အႏုပညာ ရွင္၊ စာေပနယ္သားေတြအားလံုးကလည္း ဒါေတြကို သိတဲ့အတြက္ ဆက္မလုပ္ဖို႔ ၀ိုင္း၀န္း ေတာင္း ဆိုေနၾကတာ ျဖစ္တယ္။ ျပည္သူလူထုက တရားသျဖင့္ လူယဥ္ေက်း နည္းနဲ႔ ေတာင္း ဆိုေနတာကို လ်စ္လ်ဴ႐ႈျပီး လုပ္ခ်င္ရာ ဆက္လုပ္မယ္၊ ေရွ႕ဆက္လုပ္မယ္ဆိုရင္ ျပည္သူလူထုက မျဖစ္၊ ျဖစ္တဲ့နည္းနဲ႔ ဧရာ၀တီကို ကာကြယ္ ၾကမွာပဲ ျဖစ္တယ္။ ကာကြယ္တဲ့ ေနရာမွာ လူယဥ္ေက်းနည္းနဲ႔ မရရင္ လမ္းေပၚထြက္ ဆႏၵျပျပီး ေတာင္း ဆိုလာခဲ့မယ္ဆိုရင္ ဒီလို ဆႏၵျပမႈေတြအတြက္ စီမံကိန္းကို ဆက္လုပ္တဲ့သူေတြသာ တာ၀န္ယူ ရလိမ့္မယ္။ မလုပ္ဖို႔ ေတာင္းဆိုဆႏၵျပေနတဲ့ သူေတြမွာ တာဝန္မရွိဘူး”
လူထုစိန္၀င္း (သတင္းစာ ဆရာႀကီး)
“(၁)ေရကာတာမွ ထြက္တဲ့လွ်ပ္စစ္ကို တ႐ုတ္က ဘယ္ေလာက္ယူမလဲ၊ ေဒသခံကခ်င္က ဘယ္ေလာက္ ရမလဲ၊ ျပည္ေထာင္စုၾကီးက ဘယ္ေလာက္ရမလဲ (၂) စီမံကိန္းအတြက္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈကို ဘယ္သူက အကုန္က်ခံမလဲ၊ တ႐ုတ္က ဘယ္ေလာက္၊ ကခ်င္က ဘယ္ေလာက္၊ ျပည္ေထာင္စုက ဘယ္ေလာက္ (၃) စီမံကိန္းေၾကာင့္ ထိခိုက္မႈကို အခု ဘယ္လိုလုပ္ထားသလဲ။ ေနာက္လာမယ့္ အနာဂတ္အတြက္ ထိခိုက္မႈေတြကို ဘယ္လို ၾကိဳတင္စီမံထားသလဲ၊ ျဖစ္လာသမွ်ထိခိုက္မႈေတြအတြက္ ဘယ္သူက တာ၀န္လဲ။ အဲတာေတြကို အစိုးရက ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ခ်ျပသင့္တယ္။ အဲတာေတြ သိရမွ ဆက္လုပ္သင့္၊ မလုပ္သင့္ ဆိုတာကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ စဥ္းစားမယ္။ လႊတ္ေတာ္မွာလည္း ဒီကိစၥကို က်ယ္ က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေဆြးေႏြးသင့္တယ္။ လက္ရွိလုပ္ေနတဲ့ လႊတ္ေတာ္ကို ကြၽန္ေတာ္ အားမရ ဘူး။ ေမးခြန္း ေမးေနတာေတြခ်ည္း မလုပ္ဘဲ ဧရာ၀တီျမစ္ဆံုစီမံကိန္းလို ကိစၥေတြကို က်ယ္က်ယ္ျပန္ ႔ျပန္႔ ေဆြးေႏြးေစခ်င္တယ္”
ဦးေနမ်ိဳးေ၀ (ဥကၠ႒၊ မတူကြဲျပားျခင္းႏွင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးပါတီ)
‘‘ေလာေလာလတ္လတ္ခံရမွာကေဒသခံ ကခ်င္လူမ်ဴိးေတြပါ၊ ဒီေနရာမွာ ငလ်င္မလႈပ္ဘူးလို႔ ဘယ္ သူေျပာႏုိင္ လဲ။ ဒီဆည္ က နည္းနည္းေနာေနာ ဆည္မဟုတ္ဘူး ကမၻာေပၚမွာ အႀကီးမားဆံုး ၁၅ ခုေျမာက္ဆည္ ျဖစ္တယ္၊ ဒီေလာက္ႀကီး မားတဲ့ ဆည္ႀကီး တခုကို တ႐ုတ္ရဲ့ နည္းပညာနဲ႔ေတာ့ က်ေနာ္စိတ္မခ်ဘူး။ အခ်ိန္မေရြး ဒုက ၡေရာက္သြားႏိုင္တယ္’’
ဦးဇိုးဇမ္ (ခ်င္းအမ်ဴိးသားပါတီ ဥကၠဌ)
“ကြၽန္ေတာ့္အေနနဲ႔ကေတာ့ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကို ဆက္လုပ္တဲ့အခါ တကယ့္အက်ိဳးအျမတ္က ဘာလဲ၊ ဆံုး႐ံႈးမႈက ဘာလဲဆိုတာေတြကို ေသခ်ာတြက္ခ်က္ေစခ်င္တယ္။ အက်ိဳးအျမတ္က တြက္ရလြယ္တယ္။ ဆံုး႐ံႈးမႈတြက္ဖို႔က သိပ္ခက္တယ္။ တ႐ုတ္က အက်ိဳးအျမတ္မ်ားမ်ားရမွာကို သိလ်က္နဲ႔ ေငြရရင္ ျပီးေရာဆိုတဲ့ ဆက္လုပ္မယ္ဆိုရင္ ကြၽန္ေတာ္ကေတာ့ ကိုယ့္အမ်ိဳးသား အက်ိဳးစီးပြားအတြက္ နာတယ္။ ျပန္ျပီးေတာ့ သံုးသပ္ေစခ်င္တယ္။ ဒီကိစၥကို လႊတ္ေတာ္မွာ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ေဆြးေႏြးဖို႔ လိုမယ္။ လႊတ္ေတာ္ကို ခ်ျပဖို႔လည္း လိုအပ္မယ္။ ခ်င္းတြင္းျမစ္ ပ်က္စီးတာကိုေတာင္ ေျပာေနရျပီဆိုရင္ ဧရာ၀တီကိစၥဟာ ပိုျပီးအေရးၾကီးလာခဲ့ျပီ။ ဧရာ၀တီေကာလို႔ မျဖစ္ဘူး”
ဦးၾကည္ျမင့္ (ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္၊ လသာျမိဳ႕နယ္မဲဆႏၵနယ္)
“အခု ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကလည္း ျမန္မာျပည္ရဲ႕အသက္ေသြးေၾကာျဖစ္တဲ့ ဧရာ၀တီျမစ္ေပၚမွာ ျဖစ္တယ္။ ႀကိဳတင္ေလ့ လာ တုိင္းတာမႈေတြလည္း လုပ္ခဲ့ၿပီးၿပီလုိ႔ သိရတယ္။ အခ်က္အလက္ေတြမွာ မလုပ္သင့္တဲ့ အခ်က္ မ်ားေန ရင္ အေကာင္အထည္ မေဖာ္သင့္ဘူး။ တတ္သိပညာ ရွင္ေတြရဲ႕ ေ၀ဖန္ သံုးသပ္ မႈေတြနဲ႔ ျပည္သူေတြရဲ႕ စုိးရိမ္ပူပန္မႈေတြကုိ အစုိးရကအေလးထားဖုိ႔လုိတယ္”
ေဒါက္တာေဒၚျမင့္ျမင့္ခင္
“တစ္တုိင္းျပည္လုံးနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ျမစ္ဆုံလိုကိစၥမ်ဳိးကို ျပည္သူေတြကသာ ဆုံးျဖတ္ပုိင္ခြင့္ရွိပါတယ္။ ဒီလို ဆက္လုပ္မယ္ဆိုရင္ ဘာေတြျဖစ္မယ္၊ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးစတဲ့ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေတာ့ မျငင္းခုံ ခ်င္ေတာ့ဘူး။ ျငင္းေနရမယ့္ အခ်ိန္လည္းမဟုတ္ေတာ့ ဘူး။ ျပတ္ျပတ္သား သား ေျပာရမယ့္ အခ်ိန္ပါ။ ျမစ္ဆုံ ကုိဆက္လုပ္ျခင္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေတာ့ risk သိဖို႔လိုတယ္။ ဒါဟာ ဗမာျပည္ဒုကၡျဖစ္ မယ့္ကိစၥ။ ေသေရးရွင္ေရး ကိစၥပါ။ လူတစ္ေယာက္က ဆုံးျဖတ္ရမွာမဟုတ္ဘူး။ တိုင္းျပည္မ်က္ႏွာကို မၾကည့္ဘဲ အက်ဳိးအျမတ္ကိုပဲ ၾကည့္လုိ႔မရဘူး။ ေနာင္တစ္ခ်ိန္မွ မွားသြားၿပီဆိုရင္လည္း ျပန္ျပင္လို႔ မရေတာ့ဘူး။ အခုဆိုရင္ အစိုးရသစ္ ျဖစ္ေနၿပီ။ အစြဲေဟာင္းေတြ ျပဳတ္ဖို႔ လိုတယ္။ ျပည္သူေတြကေတာ့ အသစ္ကုိ လိုခ်င္တယ္။ အေဟာင္းထဲက ေကာင္းတာပဲယူၿပီး မေကာင္းတာကို ယူမလာေစခ်င္ဘူး”
ဦးစိုးညြန္႔ (ဥကၠ႒၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ ငွက္ႏွင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးအသင္း)
“ဧရာ၀တီဟာ ကြၽန္မတို႔ႏုိင္ငံရဲ႕ အလွတရား၊ သဘာ၀အေမြပါ။ ေရေျမေတာေတာင္ သဘာ၀တရားနဲ႔ ပတ္သက္ လို႔ တန္ဖိုးမျဖတ္ႏိုင္ပါဘူး။ ျမစ္ဆုံဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ အလြန္တန္ ဖုိးႀကီးပါ တယ္။ ေနာက္ ပိုင္း ႏွစ္မ်ား စြာအထိ ေျမးျမစ္ေတြ အထိ လက္ဆင့္ကမ္းေပးႏုိင္ရမွာ။ ျမစ္ဆုံကုိေရာ ဧရာ၀တီကုိေရာ သဘာ၀အတုိင္း ဆက္ ရွိေနေစခ်င္ပါတယ္”
ဆရာမ ဂ်ဴး
“ဧရာဝတီနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ ဧရာ၀တီဆိုတာ ျမန္မာျပည္ရဲ႕အသက္ေသြးေၾကာပဲ။ လူတိုင္းနဲ႔သက္ဆိုင္တယ္။ လူတိုင္း ေျပာ ပုိင္ဆိုခြင့္ရွိတယ္။ လူထုရဲ႕အသံကုိ နားေထာင္သင့္တယ္။ အမ်ားပုိင္ပစၥည္း ျဖစ္တဲ့အခါမွာ အမ်ား ရဲ႕ဆႏၵလုိပါတယ္”
ေဒါက္တာေအးေမာင္ (အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္)
“ဒီပေရာဂ်က္ကို စျပီးလုပ္ကတည္းက ပြင့္လင္းထင္သာမႈ မရွိခဲ့ပါဘူး။ ဧရာ၀တီဆိုတာ ႏိုင္ငံသားတိုင္းပိုင္တဲ့ အရာပါ။ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ပိုင္ပစၥည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ကိုယ္ပစၥည္းလို လုပ္လို႔မရပါ ဘူး။ ႏိုင္ငံသား တိုင္းကိုခ်ျပျပီးမွ လုပ္ရမွာပါ။ ျပည္သူေတြသိေအာင္ခ်ျပရမယ္။ မီဒီယာေတြကို ပြင့္ပြင့္လင္း လင္းေျပာျပီးမီဒီ ယာေတြက တစ္ဆင့္ေျပာရမွာပါ။ အခုက ဘြားခနဲေပၚလာျပီမွ သိရေတာ့ စိတ္မေကာင္းျဖစ္မိပါတယ္။ အခုဆက္ျပီး လုပ္မယ္ဆိုေတာ့ ၀မ္းနည္း ဆို႔နင့္ရပါတယ္။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမွာေတာင္ သူတို႔ရဲ႕ Three Gorges Dam အတြက္ ေနာင္တရတာေတြ၊ ျပန္ျပီးသံုးသပ္တာေတြ လုပ္ေနပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ လည္း ေနာက္မ က်ေသး ပါဘူး။ ျပန္ျပီးျပဳျပင္လို႔ ရပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး မျဖစ္မေန ေဆာက္ ရမယ္ဆိုရင္ေတာင္ ေလွ်ာ့ ခ်လို႔ရ ပါေသးတယ္”
ဦးေအာင္လွထြန္း (႐ိုက္တာသတင္းဌာန)
“သဘာ၀သယံဇာတဆိုတာက တကယ္တမ္းေျပာရရင္ ျပည္သူလူထုက ပိုင္တာေလ။ ဒါကိုစီမံခန္႔ခဲြႏိုင္ဖို႔ အတြက္ ျပည္သူလူထုက ေပးထားတဲ့ ေနရာတစ္ခုကိုအစိုးရလို႔ ေျပာလို႔ရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ဒီကိစၥကဘယ္သူမွ ပိုင္ တယ္လို႔ ေျပာလို႔မရဘူး။ အမ်ားစုရဲ႕ ဆႏၵသေဘာထားနဲ႔ ျဖစ္သင့္တယ္လို႔ထင္တယ္။ ဒါကိုမွအစိုးရတစ္ရပ္ အေနနဲ႔လုပ္ခ်င္တာကို လုပ္ခြင့္ရိွတယ္ဆိုၿပီး လုပ္မယ္ဆိုရင္ ေနာက္ဆက္တဲြ အက်ဳိးဆက္ေတြရိွလာႏိုင္သလို သမိုင္းရဲ႕တရားခံေတြေတာ့ ျဖစ္လာမွာပဲ ေလ။ ဒါေၾကာင့္ ဆက္လုပ္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ တစ္ျပည္လံုးရဲ႕ သေဘာ ဆႏၵကိုခံယူ တာမ်ဳိးလုပ္သင့္တယ္လို႔ ထင္တယ္။ ဒါမွမဟုတ္ သီးျခားလြတ္လပ္ၿပီး တတ္သိနားလည္တဲ့ ပညာ ရွင္ေတြ ရဲ႕အၾကံဥာဏ္ေတြကိုယူသင့္တယ္။ ဒီကိစၥ နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အားလံုးကေတာ့ စိုးရိမ္တ ႀကီးျဖစ္ေနၾကၿပီ။ အဓိကေတာ့ ဧရာ၀တီျမစ္ျဖစ္ေနလို႔ပါပဲ။ သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ တတ္သိနားလည္ေသာ ပညာရွင္ေတြ ဆီက အၾကံဥာဏ္ေတြရယူသင့္ပါတယ္။ကြၽန္ေတာ့္သေဘာအရ ဆိုရင္ေတာ့ ဒီေရကာတာ ဆက္လုပ္မယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို သေဘာမတူပါဘူး”
မင္းထင္ကိုကိုႀကီး (ဒါ႐ိုက္တာ)
“ျမစ္ဆုံနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သတင္းေတြ အမ်ားႀကီး ၾကားရပါတယ္။ ေနာက္ အခုတေလာမွာလည္း ထူးထူးျခားျခားေပါ့ ေတာ္ေတာ္လူေျပာသူေျပာမ်ားတဲ့ သတင္းေတြ ၾကားရပါတယ္။ ကိုယ့္အယူအဆနဲ႔ ကိုယ္ေျပာၾကတာပါ။ တစ္ကယ္တမ္း တိုင္းျပည္အတြက္ အက်ဳိးရွိမယ္ဆိုရင္ လုပ္ၾကမွာေပါ့။ တိုင္းျပည္အတြက္ အက်ဳိးမရွိဘူးဆိုရင္လည္း ဘယ္သူမွ မလုပ္ပါဘူး။ တတ္ကြၽမ္းတဲ့၊ နားလည္တဲ့ ပညာရွင္ေတြ ဒီလို စုေဆြးေႏြး ၿပီးေတာ့ ေျပာၾကမယ္ဆိုရင္ ပိုၿပီးသင့္ေတာ္မယ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္ထင္ပါတယ္။ အရင္က ကြၽန္ေတာ္ လယ္/ဆည္၀န္ႀကီးေဟာင္း လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ မ်ဳိးစုံေျပာပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ ဆည္တစ္ခု ေဆာက္ၿပီးတိုင္း သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး ပ်က္စီးမယ္တို႔၊ ဘာတို႔ ေျပာၾကတာေပါ့။ အက်ဳိးရွိတာလည္း ရွိပါတယ္။ တစ္ဖက္က လည္း ေရျမဳပ္သြားတာ လည္းရွိပါတယ္။ ဒီႏွစ္ခုမွာ ဘယ္ဟာက ကိုယ့္တိုင္းျပည္အတြက္ အက်ဳိးရွိမလဲ ဆိုတာကိုပဲ ကြၽန္ေတာ္တို႔ စဥ္းစားၿပီး ဆုံးျဖတ္ၾကမယ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္ထင္ပါတယ္”
ဦးေဌးဦး (ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္)
“ကြၽန္မတို႔ ျမစ္ဆုံေဒသမွာ ေနတဲ့သူျဖစ္တဲ့အတြက္ ျမစ္ဆုံက လူထုနဲ႔ နီးစပ္ပါတယ္။ ျမစ္ဆုံနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ တကယ္ ကြၽန္မတို႔ ကခ်င္ျပည္နယ္ထဲက လူထုက စိုးရိမ္ေနတာ အမွန္ပါပဲ။ ကြၽန္မလည္း လႊတ္ေတာ္ကိုယ္ စားလွယ္ တစ္ေယာက္အေန နဲ႔ကလည္း လူထုထဲကပါပဲ။ ကြၽန္မတို႔ ကခ်င္လူမ်ဳိးေတြအေနနဲ႔လည္း ဒီအင္မတန္ ရွားပါး တဲ့ ျမစ္တစ္ခုဆုံတာကို ဒီအတိုင္းပဲ ထာ၀ရစီးဆင္းေနခ်င္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကြၽန္မတို႔ရဲ႕ တိုင္းျပည္ နဲ႔ ျပည္သူလူထုရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္အရ ဒီဟာကို တိုင္းျပည္နဲ႔ ျပည္သူလူထုအတြက္ အမွန္တကယ္ အက်ဳိးရွိမယ္ ဆိုတဲ့ကိစၥ အသုံးျပဳမယ္ဆိုရင္ ကြၽန္မတို႔က တစ္ခုလိုခ်င္ရင္ တစ္ခုကို ဆုံး႐ႈံးရမယ္ဆိုတာ ကြၽန္မတို႔ နားလည္ ပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္မွာ ကြၽန္မတို႔ စိုးရိမ္ေနတာကေတာ့ ဒီ Dam ႀကီး ေပါက္ကြဲလာလို႔ရွိရင္ က်ဳိးပဲ့သြား လို႔ရွိရင္ ကြၽန္မတို႔ ျမစ္ႀကီးနားကလူေတြ အရင္ေသမယ္။ ဒါကိုပဲ အႀကီးအက်ယ္ စိုးရိမ္ေနၾကပါတယ္”
ေဒၚဒြဲဘူ (ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္)
“ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ သမုိင္းအေတြ႕အၾကံဳ၊ ကမၻာ့သမုိင္း အေတြ႕အၾကံဳအရ ေစတနာရဲ႕ေနာက္မွာ အတတ္ပညာ၊ အသိပညာ၊ ဆင္ျခင္တုံတရား၊ တျခားေသာ နည္းစနစ္မွန္ေတြ မရွိရင္ အလကားပဲဆိုတာ ဒီေနရာမွာ ထပ္ေျပာခ်င္ ပါတယ္။ ဆည္ေဆာက္တာ နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေကာင္းသည္၊ ဆိုးသည္ကုိ ဒီအထဲမွာ တစ္စုံတစ္ရာ ေ၀၀ါးေနတဲ့သူေတြ ရွိရင္ ကြၽန္ေတာ္အခု ဖတ္ျပခ်င္ပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ဧရာ၀တီဆည္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ အက်ဳိးဆက္ေတြ ကို ေလ့လာထားတဲ့၊ ဧရာ၀တီျမစ္ အထက္ပုိင္းမွာ ဆည္ေတြေဆာက္လိုက္တဲ့အခါ ဘာအက်ဳိးဆက္ေတြ ျဖစ္လာမလဲဆိုတာကို ျမန္မာႏုိင္ငံ အစိုးရရဲ႕ ခြင့္ျပဳခ်က္နဲ႔ ျမန္မာပညာရွင္၊ တ႐ုတ္ပညာရွင္ေတြလည္း ပါတယ္။ စာမ်က္ႏွာ ၉၀၀ ေက်ာ္ရွိ တဲ့ ေလ့လာခ်က္စာတမ္း ၁ ေစာင္ ထြက္ခဲ့ပါ တယ္။ ၂၀၀၉ ေအာက္တိုဘာလမွာ ထြက္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီက စာေလးတစ္ပိုဒ္ ကုိ ဖတ္ျပခ်င္တယ္။ ‘ျမန္မာ ႏွင့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံတို႔မွ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ဆိုင္ရာမ်ားကုိ အမွန္တ ကယ္ ပူပန္၍ ေရရွည္တည္တံ့ေသာ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈမ်ားကို ရည္ရြယ္ပါလွ်င္ ဧရာ၀တီျမစ္ဆုံတြင္ သည္မွ် ပမာဏႀကီးေသာ ေရေလွာင္ကန္ကုိ တည္ေဆာက္ရန္မလိုေခ်’ တဲ့။ ဒါသည္ ပညာရွင္ေတြရဲ႕ ထုတ္ေဖာ္ခ်က္ပါ။ တျခားတျခားေသာ ပညာရွင္ေတြရဲ႕ အဆိုအရလည္း ဒီဆည္မရွိသင့္ဘူး ဆိုပါတယ္။ ဒါေတြ ကြၽန္ေတာ္တို႔ခ်ျပဖုိ႔ လိုပါတယ္။ ဒါေတြ မရွိသင့္ဘူးဆို တဲ့ ရဲရဲရင့္ရင့္လႈပ္ရွားမႈ၊ ေျပာဆိုမႈေတြ ကြၽန္ေတာ္တို႔ လုပ္ၾကဖို႔လိုပါတယ္။ ဒါ EIA ထဲက တစ္ခ်က္ကို အေျခခံၿပီး ေျပာတာပါ”
ကိုျမင့္ေဇာ္
ျမန္မာႏိုင္ငံလုိ႔ ဆုိလုိက္တုိင္းမွာ ဧရာ၀တီဆုိတာ အၿမဲတမ္းတြဲၿပီး ပါလာခဲ့တာပါပဲ။ ႏုိင္ငံေတြ ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ တုိးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈေတြ ဆုိတာဟာလည္း ဟုိးသမုိင္း အစဥ္အဆက္ကိုပဲ ၾကည့္ၾကည့္၊ လက္ရွိအေျခအေနကိုပဲ ၾကည့္ၾကည့္ အဓိက ျမစ္ႀကီးေတြ၊အဲဒီျမစ္ႀကီးေတြရဲ႕ ျမစ္၀ွမ္းေဒသေတြ၊ အဲဒီေနရာကေနပဲ ယဥ္ေက်းမႈေတြ စတင္ၿပီး ေပၚေပါက္လာခဲ့တာပါ။ ဒီလုိပါပဲ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ဧရာ၀တီဆုိတဲ့ ဟာကလည္း ဘယ္လုိမွကို ခြဲျခားလုိ႔ မရပါဘူး။ ဒီျမစ္ႀကီး စီးဆင္းေနသမွ် ကာလပတ္လံုး က်ေနာ္တုိ႔ ႏုိင္ငံရဲ႕ ေသြးေတြကလည္း ဒီျမစ္ထဲမွာ စီးဆင္းလာသလုိ ခံစားခဲ့ၾကရတာပါ။ အဲအတြက္ေၾကာင့္ မုိ႔လုိ႔ ႏုိင္ငံကို ခ်စ္တာနဲ႔ တူညီစြာနဲ႔ပဲ က်ေနာ္ ဧရာ၀တီျမစ္ကိုခ်စ္ပါတယ္။ တန္ဖိုးထားပါတယ္။
ေဇယ်ာေသာ္ (ဟစ္ပ္ေဟာ့ပ္ အဆုိေတာ္၊ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္း)
“ကၽြန္ေတာ္စဥ္းစားမိတာ တစ္ခုရွိတယ္။ ငါတုိ႔နုိင္ငံေတာ္သီခ်င္းဆုိၾကတယ္။ ဒါတုိ႔ေျပ၊ ဒါတုိ႔ေျမ တုိ႔ပုိင္တဲ့ေျမလုိ႔။ အခုေတာ့ ငါတုိ႔ပုိင္ေသးလား။ ငါတုိ႔ပုိင္ထားရတဲ့ သယံဇာတေတြကို အရင္တုန္းကလည္း ဒီသယံဇာတေတြေ ၾကာင့္ ေပါ့ေလ။ ကၽြန္ျဖစ္ခဲ့ရတယ္။ အဲ့ဒီတုန္းက ဘယ္လုိေခၚလဲဆုိေတာ့ rape of Burma တဲ့။ ဗမာျပည္ သယံဇာတကုိ အနုိင္က်င့္ျခင္းေပါ့။ အဲဒါနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ကၽြန္ျဖစ္ခဲ့ရတယ္။ အခုဟာက သယံဇာတ လုိခ်င္လုိ႔ ကိစၥမရွိေသးဘူး။ အဲဒီသယံဇာတ လုိခ်င္တဲ့ေနာက္ပုိင္းမွာ သဘာဝပတ္၀န္းက်င္ကုိ ဖ်က္ဆီးတာေတြ ပါလာတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ တစ္ခါေျပာဖူးတယ္။ Ecological rape of Burma သယံဇာတတင္ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ သဘာဝပတ္၀န္းက်င္ကုိပါ အနုိင္က်င့္ခံေနရတာေပါ့”
ကိုတာ (ဆရာဝန္ စာေရးဆရာ)
ျမစ္ဆံုေရကာတာကို တည္ေဆာက္ဖို႔ မသင့္ေတာ္ဘူးလို႔ ျမန္မာ-တရုတ္ ပညာရွင္အဖြဲ႔ အစီရင္ခံစာမွာ အတိအလင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ (တရုတ္ပညာရွင္ေတြနဲ႔ ပူးတြဲေလ့လာခဲ့တဲ့ ရန္ကုန္အေျခစိုက္ ဇီဝမ်ဳိးကြဲနဲ႔ သဘာဝထိန္းသိမ္းေရးအသင္း Biodiversity and Nature Conservation Association က ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလမွာ ေရးသားထား) သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုက္ပ်က္စီးမွာကို ျမန္မာဘက္ကေရာ တရုတ္ဘက္ကေရာ တကယ္ပဲ စိုးရိမ္တယ္ဆိုရင္ ျမစ္ဆံုမွာ ေရကာတာကို မတည္ေဆာက္သင့္ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။……… ေရကာတာ တည္ေဆာက္မယ္ဆိုရင္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းနဲ႔ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ကို ဘယ္လို ထိခိုက္ႏိုင္ တယ္ ဆိုတာကို ေလ့လာအကဲျဖတ္ဖို႔ လိုအပ္ေၾကာင္း၊ တရုတ္ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး၊ ဥပေဒမွာ ေဖာ္ျပထားတာေၾကာင့္ စတိအေနနဲ႔ ဧရာဝတီ ေရကာတာ ေလ့လာေရးမွာ တရုတ္ပါဝင္ လာတာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ျမန္မာမွာလည္း ၂၀၀၆ မွာ ျပ႒ာန္းတဲ့ ေရအရင္းအျမစ္နဲ႔ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ား ထိန္းသိမ္းေရး ဥပေဒနဲ႔ သက္ဆုိင္ရာ ဦးစီးဌာရွိေပမယ့္ သဘဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး မူဝါဒလမ္းစဥ္ မရွိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ဧရာဝတီ ေရကာတာ အစီရင္ခံစာကို လံုးဝဂရုမစိုက္ၾကတာ ျဖစ္ပံုရပါတယ္။
ဦးေအာင္ခင္ (VOA သတင္းဌာန)
“ဒါဟာ ဗမာျပည္ဒုကၡျဖစ္မယ့္ကိစၥ။ ေသေရးရွင္ေရး ကိစၥပါ။ လူတစ္ေယာက္က ဆုံးျဖတ္ရမွာမဟုတ္ဘူး”
ဦးစိုးညြန္႔ (ဥကၠ႒၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ ငွက္ႏွင့္ သဘာဝပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးအသင္း)
“အက်ဳိးစီးပြါး ပ်က္သုံးမႈေတြက ပုိျပီးေတာ့ ၾကီးမားေနတဲ့ အတြက္ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ျပီးေတာ့ အမ်ားၾကီး ျပန္ျ ပီးေတာ့ ေလ့လာရမယ္၊ သုံးသပ္ရမယ္၊ လူေတြရဲ႕ သေဘာထားေတြကုိ နားေထာင္ရမယ္လုိ႔ က်ေနာ္ ေျပာ ခ်င္ပါတယ္”
ဦး၀င္းတင္ (သတင္းစာ ဆရာႀကီး)
သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ား၊ ထိန္းသိမ္းသူမ်ား၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတရားနွင့္ သဟဇာတျဖစ္ျခင္းကို ခ်စ္ျမတ္နိုးသူမ်ား အားလံုးတို႔အား အာရွတိုက္၏ အေရးပါဆံုး ျမစ္တစ္ခုျဖစ္သည့္ ဧရာဝတီကို ၿခိမ္းေျခာက္ေန သည့္ အႏၲရာယ္မ်ားအား ကမၻာတဝွမ္းမွ သိရွိနားလည္ၾကေစရန္ ကၽြန္ုပ္တို႔နွင့္အတူ ဝိုင္းဝန္းေဆာင္ရြက္ၾကပါရန္ ပန္ၾကားအပ္ပါသည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ (“ဧရာဝတီအတြက္ ပန္ၾကားခ်က္” မွ)
အထက္ပါ အေၾကာင္းအရာအားလံုးအတြက္ Eleven Media Group နဲ႔ Mandalaygazette ကို Credit ေပး ပါတယ္ ။
ၿမစ္ဆံုစီမံကိန္း ပတ္သတ္လို႕ CPI က လုပ္ထားတဲ့ Survey ရဲ႕ အခ်က္အလက္ေတြကို ဒီ
http://www.burmapartnership.org/2011/07/analysis-of-environmental-impact-study-on-hydropower-development-of-irrawaddy-river/ မွာ ဖတ္ႏိုင္ပါတယ္ ။
သက္တန္႔ခ်ိဳ
23 September 2011
စာဖတ္ပရိတ္သတ္သူငယ္ခ်င္းမ်ားကို အစဥ္ေလးစားေသာအားၿဖင့္.......................
အရင္ဆံုးေဖာ္ၿပခ်င္တာကေတာ့ ဦးေဇာ္မင္း (အမွတ္(၁)လွ်ပ္စစ္ စြမ္းအား၀န္ႀကီးဌာန ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီး) ရဲ႕ မိန္႔ခြန္းအခ်ိဳ႕ၿဖစ္ပါတယ္ ။
“အခု တစ္လေလာက္အတြင္းမွာျဖစ္ေနတဲ့ ဧရာ၀တီေရာဂါနဲ႔ အမီလိုက္ေနသူမ်ားရဲ႕ ေမးခြန္းေတြနဲ႔ ကာ တြန္းေတြ၊ အခု ဧရာ၀တီျမစ္ဆံုစီမံကိန္း ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္ဖို႔ ရွိပါသလား၊ ဘယ္အ ဆင့္ေရာက္ေန ၿပီလဲလို႔ ေမးပါတယ္။ ဧရာ၀တီျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကုိ ဆက္လုပ္ပါမယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဘယ္ေတာ့ မွ ေနာက္မ ဆုတ္ပါဘူး။ ”
ရင္ေလးစရာပါပဲ ၿပတ္ၿပတ္သားသားဆက္လုပ္မယ္လို႔ အတိအလင္းေၾကၿငာလိုက္တယ္လို႔ ခံစားမိ ပါတယ္ ။
“ ဘယ္အဆင့္ထိ ေရာက္ေနၿပီလဲဆုိေတာ့ အခုခ်ိန္မွာေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔က အႀကိဳအင္ဂ်င္နီယာ လုပ္ငန္းေတြျ ဖစ္တဲ့ စီမံကိန္းတည္ေဆာက္မယ့္ ဧရိယာကုိ ရွင္းလင္းျခင္းလုပ္ငန္းေတြ၊ စီမံကိန္း ဧရိယာထဲမွာ ရွိတဲ့လူေတြ ကုိ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားတဲ့ လုပ္ငန္းေတြ၊ ေနာက္တစ္ခါ လုပ္ေဆာင္စ ရာရွိတဲ့ စီမံ ကိန္းနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အင္ဂ်င္နီယာ လုပ္ငန္းေတြ စတင္လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္။ ဒီလုပ္ငန္းကုိ ကြၽန္ေတာ္ တို႔စလုပ္တဲ့ အခ်ိန္က စၿပီးေတာ့ ရွစ္ႏွစ္အတြင္းမွာ အၿပီးလုပ္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုပ္ငန္းနဲ႔ ပတ္ သက္ၿပီးေတာ့ ေနာက္မဆုတ္ပါဘူး။ ”
ေနာက္မဆုတ္ဘူးတဲ့ အက်ိဳးနဲ႔အေၾကာင္းနဲ႔ အမ်ားၿပည္သူရဲ႕ ဆႏၵကို တကယ္ပဲ လစ္ လွ်ဴရွုမယ့္ သေဘာရွိပါတယ္ ။
“ အဲဒီေတာ့ ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕က ကန္႔ကြက္ေန လို႔ ေနာက္ဆုတ္မွာလား လို႔ ေမးခြန္းတစ္ ခုေမး ပါတယ္။ ေနာက္မဆုတ္ပါဘူး။ ဆက္လုပ္မွာျဖစ္ပါတယ္။ UN က ထပ္မံစစ္ေဆးဦးမွာလား၊ UN နဲ႔ ဒီကိစၥနဲ႔ ဘာမွ မဆုိင္ပါဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ႏုိင္ငံနဲ႔ပဲ ဆိုင္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔သည္ ကြၽန္ေတာ္တို ႔ႏုိင္ငံရဲ႕ လွ်ပ္စစ္မီးရ ရွိေရးဟာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ႏုိင္ငံရဲ႕ အမ်ဳိးသားအက်ဳိးစီးပြား ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအမ်ဳိးသား အက်ဳိးစီးပြားကုိ ဆက္ ၿပီးေအာင္ျမင္ေအာင္ လုပ္မွာျဖစ္ပါတယ္။ က်န္တာ ကိစၥေတြ ကေတာ့ ေနာက္ မွရွင္းျပမယ္ "
အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြား ဆိုတဲ့စကားလံုးက အေတာ္ေလး ေလးနက္ၿပီး အတိုင္းအ တာတစ္ခု ထိ ေရာက္ သြားပါ တယ္ ။ ဘယ္သူေတြ စီးပြားတက္သြားမွာလဲ ။ ၿမန္မာႏိုင္ငံကၿပည္သူေတြလား ? ဒါမွမဟုတ္ တရုတ္ လား ? ဒါမွမဟုတ္ ပြဲစားလား ?
“ ဒီမွာ တက္ေရာက္ေသာသူမ်ား နည္းနည္းေလး ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး Knowledge ေလး ရေအာင္ ကြၽန္ေတာ္ နည္းနည္းရွင္းျပပါမယ္။ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္း တစ္ခုလုပ္ ဖို႔ဆို သည္မွာ အနည္းဆံုး သံုးႏွစ္ေလာက္ ေလ့လာရပါတယ္။ သံုးႏွစ္ေလာက္ ေလ့လာတဲ့အတြင္းမွာ ဒီျမစ္ ၀ွမ္းႀကီးတစ္ခုမွာ ဘယ္ေနရာေတြ မွာ စီမံကိန္းေတြ ဘယ္လိုလုပ္လုိ႔ရတယ္ဆိုတာ သူရဲ႕ Geology အေနအ ထား၊ သူရဲ႕ေရစီးေရ လာ Hydrology အေနအထား အကုန္လံုး သံုးႏွစ္ေလာက္ ေလ့ လာရပါ တယ္။ သံုးႏွစ္ေလာက္ ေလ့လာၿပီးတဲ့အခါက်ေတာ့မွ ဘယ္ေနရာေတြမွာ လုပ္ ရင္ေတာ့ ျဖစ္ႏုိင္ ပါတယ္ ဆိုတာ proposal ေလး တစ္ခုရလာတယ္။ အဲဒီလို proposal ေလးရလို႔ရွိရင္ ဘယ္ေနရာဟာ အေကာင္း ဆံုး ျဖစ္မ လဲဆိုတာ ထပ္ၿပီးေတာ့ ေလ့လာရပါတယ္။ အေကာင္းဆံုးျဖစ္မယ့္ တစ္ေနရာ ကုိ ေရြးၿပီးေတာ့ အဲဒါကို ထပ္ေလ့ လာတာ၊ အေသးစိတ္ ထပ္ေလ့လာတာ တစ္ႏွစ္ေလာက္ၾကာပါတယ္။ အဲဒါၿပီးေတာ့မွ ဒီလုပ္မယ့္ေနရာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ design အေသးစိတ္ဆြဲရပါတယ္။ ဒီဥစၥာေတြအား လံုးဟာ အနည္းဆံုး သံုးႏွစ္၊ ေလးႏွစ္ မၾကာဘဲနဲ႔ စီမံကိန္းတစ္ခု မျဖစ္ေပၚလာဘူး။ စီမံကိန္းသစ္ကုိ လုပ္ေဆာင္ တိုင္းမွာ Tactical အရ ဒါေတြေလ့လာရတဲ့အျပင္ သဘာ၀ပတ္ ၀န္းက်င္ထိခိုက္မႈ အက်ဳိး သက္ေရာက္မႈ ဘာေတြရွိမလဲ ဒါကိုလည္း တစ္ခ်ိန္ တည္းမွာ ေလ့ လာရတယ္။ ဒီသက္ေရာက္မႈေတြ အားလံုး ဟာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ၀န္ႀကီးဌာနက မေလ့လာဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တို႔က ပုိက္ဆံေပး ငွားၿပီး ေလ့လာပါတယ္။ ဥပမာ ျမစ္ဆံုကုိ ေျပာတာေပါ့။ ျမစ္ဆံုကုိ ေလ့လာတာ ဆိုရင္ BANCA က ေလ့ လာတယ္။ BANCA ကုိ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဘယ္ေလာက္ေပးရလဲဆိုရင္ ၁ ဒသမ ၂၅ သန္း အေမရိ ကန္ေဒၚလာ ေပးရတယ္။”
ဘုရားဘုရား ၁ ဒသမ ၂၅ သန္း အေမရိကန္ေဒၚလာ ဆိုတာ ဘယ္ေလာက္ေတာင္ မ်ားၿပားတဲ့ေငြေၾကး ပါလိမ့္ စဥ္းေတာင္ မစဥ္းစားရဲဘူး အဲဒီေငြေၾကးေတြ ကို ေက်းရြာ ေတြနဲ႔မဖြံ႕ၿဖိဳးေသးတဲ့ ေဒသေတြ က်န္းမာေရး လုပ္ငန္းေတြနဲ႔ တၿခားပရဟိတ ေတြ မွာ အသံုးၿပဳလိုက္ရင္ အေတာ္ၾကီးအ က်ိဳးရွိလိမ့္ မယ္လို႔ ၿမင္မိပါတယ္ ။
“ ဒီဟာေတြဟာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ၀န္ႀကီးဌာနက ေလ့လာတယ္ဆိုရင္ ကုိယ့္ဖာသာကုိယ္ ေလ့လာၿပီးေတာ့ ကုိယ့္ဖာသာကုိယ္ လုပ္သလို ျဖစ္မွာစုိးတဲ့အတြက္ Third Party ျဖစ္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းကုိေလ့လာခုိင္းပါတယ္။ Tactically အရ နည္းပညာအရ ေလ့လာမယ္ဆိုရင္လည္း ကမၻာမွာရွိတဲ့ ႏုိင္ငံေက်ာ္ဒီဇိုင္းနဲ႔ Institute ေတြကုိ ငွားၿပီးေတာ့ ေလ့လာရပါတယ္။ ဒါမွသာလွ်င္ တစ္ေနရာ တစ္ေနရာမွာ အင္မတန္ ေသခ်ာတဲ့ စီမံကိန္းတစ္ခု ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေလ့လာခဲ့တဲ့ စီမံကိန္းဟာ Environmental အရေရာ၊ Tactically အရေရာ ေသခ်ာေလ့လာၿပီးသား လုပ္တဲ့စီမံကိန္းျဖစ္တဲ့အတြက္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဘယ္ေတာ့မွ ေနာက္မဆုတ္ဘူး ဆက္လုပ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရာဂါဆန္းျဖစ္ေနတဲ့ ဟာေတြကုိ ရွင္းသြားေအာင္ေျပာတာ၊ ဆက္လုပ္မယ္ဆိုတာကို"
ေရာဂါဆန္းတဲ့ ေၿပာရက္လိုက္တာ .. ကၽြန္ေတာ္တို႔ရင္ထဲကို အဲဒီေရာဂါဆန္းၾကီးေရာက္ေအာင္ ဘယ္ သူေတြ က တြန္းပို႔ခဲ့ၾကတာလဲ ခင္ဗ်ာ ။ ေရာဂါတစ္ ခုဆိုရင္ေတာင္ အေသြးအသားေတြ ပ်က္ဆီး သဘာ၀ အရင္းအၿမစ္ သယံဇာတ အလွအပေတြပ်က္ဆီး မယ့္ေရာဂါ ဆိုးၾကီး ေနာက္လာမယ့္ ဆယ္ စုႏွစ္ ရာ စုႏွစ္ အၿပည္ၿပည္ဆိုင္ရာမွာ သဘာ၀ အလွအပေတြကို ပ်က္ဆီးေအာင္ ေခတ္မွီ နည္းပ ညာေတြ နဲ႔ၿပဳလုပ္မိလို႔ အဖတ္ဆယ္မရ ေနာင္တရေနၾကတဲ့သတင္းေတြ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လည္းၿပန္ၿပင္ ရင္မွီ ပါေသးတယ္ခင္ဗ်ာ ။
"ဒုတိယအခ်က္ကေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဘီလူးေခ်ာင္းေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းတည္ေဆာက္ၿပီး လွ်ပ္စစ္ ထုတ္ေပးခဲ့ အခါ ဒီေန႔အထိ going strong ျဖစ္ပါတယ္။ သူသည္ ၅၂ ႏွစ္ ရွိပါၿပီ။ ဘီလူးေခ်ာင္းစီမံကိန္းေၾကာင့္ ဘီလူးေခ်ာင္းႀကီး ပ်က္စီးသြားၿပီလို႔ ဒီလိုမ်ဳိးေတြ ညီအစ္ကုိ ေမာင္ႏွမေတြ ၾကားဖူးသလား။ မၾကားဖူးပါဘူး။”
ဘီလူးေခ်ာင္းနဲ႔ ဧရာ၀တီၿမစ္ရဲ႕ ၿမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ အသံုး၀င္သက္ေရာက္မႈ ကတၿခားစီပါပဲခင္ဗ်ာ ။ ဘီလူးေခ်ာင္း စီမံ ကိန္းတုန္းက ဘယ္သူမွ မကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကပါဘူး ။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ ကန္႔ကြက္စ ရာမ လိုလို႔ပါပဲ ။ ဘာလို႔ကန္႔ကြက္စရာမလိုသလဲဆိုရင္ ၿပည္သူေတြက လုပ္သင့္လုပ္ ထိုက္ တယ္လို႔ ယူဆ တဲ့အတြက္ၿဖစ္ပါတယ္ ။ ၿမစ္ဆံုစီမံကိန္းကို ၀ိုင္းကန္႔ကြက္ၾက တဲ့အေၾကာင္းကေတာ့ မလုပ္သင့္ မလုပ္ထိုက္တဲ့အတြက္ ဧရာ၀တီကို ခ်စ္ၿမတ္ႏိုးတဲ့စိတ္ တစ္ခုတည္းနဲ႔ကန္႔ ကြက္ၾကတာၿဖစ္ ပါတယ္ ။
“ ဒီေတာ့ ေပါင္းေလာင္းစီမံကိန္း မဂၢါ၀ပ္ ၂၈၀ ရွိပါတယ္။ ေပါင္းေလာင္း စီမံကိန္း ႀကီးေၾကာင့္ ေပါင္းေလာင္းေခ်ာင္း ႀကီး ေပါင္းေလာင္းျမစ္ႀကီး ပ်က္စီးသြားၿပီ လား။ မပ်က္စီးပါဘူး။ ရဲရြာစီမံ ကိန္း ျမန္မာႏုိင္ငံ မွာ လက္ရွိမွာ အႀကီးဆံုးစီမံကန္း ရဲရြာစီမံကိန္းပါပဲ။ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားလည္း ေပးေနပါတယ္။ ရဲရြာစီမံကိန္းေၾကာင့္ ဒီေန႔ဒီအခ်ိန္ခါမွာ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ကာလမ်ားထက္ လွ်ပ္စစ္သံုးဆေလာက္ ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ဒီေန႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ေပးေနတဲ့ လွ်ပ္စစ္မဂၢါ၀ပ္ ၁၅၀၀ ေလာက္ ေပးပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၀၄၊ ၂၀၀၅၊ ၂၀၀၆ ေလာက္က ၅၀၀၊ ၆၀၀ ေလာက္ေတာင္ အႏုိင္ႏုိင္ ေပးေနရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ အဲဒီရဲရြာစီမံ ကိန္းေၾကာင့္ ဒု႒၀တီ ျမစ္ႀကီး၊ ျမစ္ငယ္ျမစ္ႀကီး ပ်က္စီးသြားၿပီလား။ မပ်က္စီးပါဘူး။ ဒါဟာ အားလံုး အျမင္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီ environmental နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဒီအယူအဆနဲ႔ ေျပာေနဆိုေနၾကတဲ့ ကိစၥေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ environmental အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ ရွိလား မရွိဘူးလား၊ ရွိပါတယ္။ ဒီ သဘာ၀ ကို ဆန္႔က်င္ၿပီးေတာ့ ျမစ္ေခ်ာင္းတစ္ခု ပိတ္လိုက္ရင္၊ အဲဒီျမစ္ေခ်ာင္း မွာ Reservoir ဆိုတာ ျဖစ္သြားပါတယ္။ Reservoir ျဖစ္သြားလို႔ရွိရင္ Reservoir အနီးမွာ ေနထုိင္တဲ့ သားရဲတိရစၦာန္ေလးေတြ ငွက္ကေလးေတြ ေန ရာမရွိဘူး၊ ဘာဘူး ညာဘူး။ သစ္ပင္ပန္းမန္ေတြ ပ်က္စီးတယ္စသည္ ျဖင့္ေပါ့ေလ။ ”
အရမ္းကိုေပါ့ဆမေနဘူးလားခင္ဗ်ာ ။ သားရဲတိရိစၦာန္ နဲ႔သစ္ပင္ေလးေတြပ်က္ဆီးယံုပဲလား ။ ၿမစ္တစ္ရဲ႕ စ တင္ ၿဖစ္ေပၚ ရာ ၿမစ္ဆံုမွာ အေႏွာက္အယွက္ရွိလာၿပီဆိုရင္ တၿခားဘာ အႏၱရာယ္ဆိုး က်ိဳး မွ ဆက္ လက္မၿဖစ္ေပၚလာႏုိင္ေတာ့ဘူးလား ခင္ဗ်ာ ။ သဘာ၀ပတ္၀န္း က်င္ထိမ္းသိမ္းေရး ကေပးပို႔ တဲ့ အစီရင္ခံစာေတြနဲ႔ တၿခားကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္ေတြရဲ႕ အယူအဆေတြနဲ႔ညွိႏိုင္းၿပီး ၿပန္လည္စဥ္း စားေစခ်င္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ ။
“ လူေတြ စုိက္ဧက နည္းနည္းပါးပါးေတြ ပ်က္စီးတယ္၊ လူေတြေနရာ ေရႊ႕ေပးရတယ္ စသည္ျဖင့္ အခ်က္ ေလး၊ ငါး၊ ရွစ္ခ်က္ေလာက္ ရွိပါတယ္။”
လူေတြပါ သူမ်ားေတြလိုပဲ လက္ႏွစ္ဖက္ ေခါင္းတစ္လံုးနဲ႔လူေတြပါပဲ ။ သူတို႔လည္း ဆိုဖာၾကီးေပၚထိုင္ တီဗြီၾကီးေတြၾကည့္ အဲကြန္းေလးနဲ႔ ဇိမ္နဲ႔ေနခ်င္ၾကတာပါပဲ ။ အခုေတာ့ သူတို႔ စိုက္ဧကေတြ ပ်က္ဆီး မယ္ ေနာက္တစ္ခု အဆိုးရြားဆံုးက တၿခားအခ်က္ေတြအားလံုးထက္စာရင္ ၿမစ္ဆံုဆိုတာနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္ တို႔အားလံုးက သဘာ၀အတိုင္းေလး ထားရွိေစခ်င္တဲ့ ပင္ရင္း ဇစ္ၿမစ္စိတ္ဓါတ္ေလးတစ္ခုက ၿမန္မာၿပည္ သားတိုင္းမွာ ကိန္း၀ပ္လို႔ေနပါတယ္ ။
“ environmental နဲ႔ ပတ္သက္ရင္၊ environmental ပ်က္စီးသြားတဲ့ဥစၥာေၾကာင့္ ခံစားရမယ့္ အက်ဳိး သက္ေရာက္မႈနဲ႔ မိမိတို႔ႏုိင္ငံကရရွိမယ့္ အက်ဳိးအျမတ္ရရွိမႈ ဘယ္ဟာက ပိုမ်ားသလဲ။ ပိုမ်ားတဲ့ အေပၚမွာ မူတည္ၿပီးေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔က ေရအားလွ်ပ္စစ္လုပ္ငန္းကုိ လုပ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ကြၽန္ေတာ္ခုနက ေျပာခဲ့တဲ့ ရဲရြာစီမံကိန္းတစ္ခု လုပ္လုိက္တယ္။ ျမစ္အထက္မွာေရာ၊ ျမစ္ေအာက္မွာေရာ အခုခ်ိန္မွာ ဘယ္ေလာက္မ်ား ပ်က္စီး သြားၿပီးေတာ့ လူေတြက ဒုကၡသုကၡ ေရာက္ေနၾကလို႔လဲ။ ဒီဧရာ၀တီျမစ္မွာလည္း ၎အတုိင္းပါပဲ။ ပ်က္စီးမႈနည္းနည္း ပါးပါးရွိပါတယ္။ ဒီဥစၥာလူေတြက ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေပးလို႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔က ၀ိုင္း၀န္းကူညီေပးလို႔ ဒါေတြနဲ႕ ဒီအက်ဳိးသက္ေရာက္မႈဟာ ေႏွးေႏွးသြားၿပီးရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာရွိိတဲ့ လူဦးေရ သန္း ၅၀၊ သန္း ၆၀ရဲ႕ အက်ဳိးေက်းဇူးအမ်ားႀကီးျပန္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကုိ လူေတြက ဘာေတြ ေျပာလဲဆိုေတာ့ ျမစ္ႀကီးပိတ္လိုက္ရင္ ျမစ္ႀကီးကေျခာက္သြားၿပီ၊ ဧရာ၀တီျမစ္ႀကီးက ေသသြားၿပီ၊ ကြၽန္ေတာ္တို႔က ျမစ္ႀကီးကုိ ခ်စ္တဲ့သူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီျမစ္ႀကီး အေသမခံႏုိင္ပါဘူးဆိုတဲ့သူေတြေပါ့။ ဧရာ၀ တီျမစ္မွာ စီးဆင္းတဲ့ေရရဲ႕ ၇% ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဖမ္းပါတယ္။ ႏွစ္တုိုင္း ႏွစ္တုိင္း မဖမ္းခင္တုန္းက ဧရာ၀တီ ျမစ္ ရဲ႕ေရက ဘယ္သြားလဲ။ ပင္လယ္ထဲကုိသြားတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔က ဧရာ၀တီျမစ္ရဲ႕ ေရကုိ ၇% ဖမ္းတယ္။ ၉၃% ဆက္လက္စီးဆင္းေနတဲ့အတြက္ ျမစ္ရဲ႕ေရစီးေၾကာင္းက ဘာမွေျပာင္းလဲစရာမရွိဘူး။ ၇% ဖမ္းထားတဲ့ေရကုိ စက္ေမာင္းေပးတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ေရအားလွ်ပ္စစ္ဆိုတာက ဂက္စ္တာဘုိင္လို ဂက္စ္ထည့္ရတာ၊ ဒီဇယ္တာဘုိင္လို ဒီဇယ္ထည့္ရတာ မဟုတ္ဘူး။ ေရထည့္ေမာင္းရတာ။ အဲဒီေရနဲ႔ ေမာင္းလိုက္ရင္ အဲဒီေရ က ျမစ္ထဲျပန္စီးသြားမယ္။ အဲဒီေတာ့ဘာတစ္ခုမွ ေရစီးေရလာ ေျပာင္းသြားစရာမရွိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ကြၽန္ေတာ္ တို႔ႏုိင္ငံရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားေရး၊ National Interest နဲ႔ ပတ္သက္ရင္ ဘယ္ဟာက အက်ဳိးရွိသလဲ။ ဘယ္ဟာက အက်ဳိးယုတ္ သလဲ အဲဒီေပၚမွာ မူတည္ၿပီးေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ အက်ဳိးအျမတ္မ်ားရင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဆက္လုပ္ မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဧရာ၀တီ ျမစ္ႀကီးပ်က္စီးရင္ ကြၽန္ေတာ္ခုနက ဖတ္တဲ့ကာတြန္းလို၊ ဒီမွာအမ်ားစု ပညာရွင္ေတြ ပါတယ္။ မဟာဗႏၶဳလ အ႐ိုးအုိးေစတီ ဘယ္နားမွာ ရွိသလဲ သိၾကသလား။ မသိႏုိင္ဘူး။ ”
ေနာက္ဆံုးနားမွာေၿပာသြားတဲ့ အရိုးအိုးေစတီအေၾကာင္းေၿပာတာကေတာ့ မင္းတို႔က သမိုင္း အေၾကာင္း ဘယ္ေလာက္ သိလို႔ ငါတို႔လုပ္ေနတာကို ၀င္ကန္႔ကြက္ေနတာလားလို႔ သြယ္၀ႈိက္ ၿပီးေၿပာ လိုက္ တာလို႔ ယူဆပါတယ္ ။
“ မဟာဗႏၶဳလ အ႐ိုးအိုးေစတီအစစ္က မင္းလွမွာ၊ မလြန္မင္းလွမွာ ရွိတယ္။ ေခြးသာေခ်ာင္း ဆိုတဲ့ ေခြးသာေခ်ာင္း နဲ႔ ဧရာ၀တီျမစ္ဆံုတဲ့ ေနရာမွာ ရွိပါတယ္။ အဲဒီအ႐ိုးအိုးေစတီကုိ ကြၽန္ေတာ္ တိုင္းဥကၠ႒ ဘ၀က ေရႊ႕ေပးခဲ့ရတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၉ ႏွစ္၊ ၁၀ ႏွစ္ေလာက္က၊ ကမ္းပါးၿပိဳမွာ စုိးလို႔ ေရႊ႕ေပး လိုက္ရ တယ္။ ျမစ္က ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀၊ ၂၀၀ ဘယ္သူမွမထိန္းသိမ္းလို႔ ပ်က္စီးတာ။”
"ျမစ္ႀကီးကို ဘယ္သူမွ မထိန္းသိမ္းခဲ့လို႔ ျမစ္ႀကီးက ပ်က္စီးတာ ေရကစီးခ်င္တဲ့ေနရာ ေလွ်ာက္စီးေနတာ။ ဒီျမစ္ ကို ထိန္းသိမ္းေရးလုပ္မယ့္လူ ဘယ္သူမွ မရွိခဲ့ဘူး။ ေရက စီးခ်င္တဲ့ေနရာ ေလွ်ာက္စီးေနတာ။ ဆိုပါေတာ့ ဧရာ၀တီျမစ္က အရင္က ကိုက္ ၁၀၀ က်ယ္တယ္ဆိုပါေတာ့၊ အခု ကိုက္ ၅၀၀ က်ယ္တယ္။ ဘာျဖစ္လို႔ လဲဆိုေတာ့ ေရက စီးခ်င္တဲ့ ေနရာ ေလွ်ာက္စီးေနလို႔။ ဒါကို ႏုိင္ငံမွာ ဓနအင္အားေၾကာင့္ေရာ၊ စိတ္၀င္ စားမႈေၾကာင့္ေရာ ဘယ္သူမွ မထိန္းသိမ္းခဲ့ဘူး။”
ဒီေနရာမွာ ဘယ္သူမွ မထိမ္းသိမ္းခဲ့လို႔ဆိုတဲ့စကားကို ထပ္ခါထပ္ခါေၿပာသြားတာေတြ႔ရပါတယ္ ။ ႏိုင္ငံ တစ္ႏုိင္ ငံရဲ႕ သယံဇာတ ေတြကို ထိမ္းသိမ္းဖို႔ အဓိက တာ၀န္အရွိဆံုးဟာ ဘယ္သူေတြၿဖစ္ပါသလဲလို႔ ထင္ပါ သလဲ ။ ေရွ႕က ဦးေဆာင္လုပ္မယ့္သူရွိရင္ ေနာက္က လိုက္မယ့္သူေတြတပံုၾကီးပါပဲ ။ ဒါဆို ေရွ႕က ဦးေဆာင္မယ့္သူေတြက..ဘယ္သူေတြလဲ ???
“ မထိန္းသိမ္းခဲ့တဲ့အတြက္ ကိုက္ ၁၀၀ စီးရမယ့္ ေရက ကုိက္ ၅၀၀ စီးေနတဲ့အခါ ေရအနက္ ေပ ၁၀၀ ရွိရ မယ့္ေနရာမွာ ေပ ၅၀ ပဲ ရွိမွာေပါ့။ ေရအနက္ ငါးေပ ရွိရမယ့္ေနရာမွာ ေရကတစ္ေပပဲရွိမွာေပါ့။ ဒါဟာ ဒီျမစ္ႀကီးတစ္ေလွ်ာက္လံုး ဘယ္သူမွမထိန္းသိမ္းခဲ့လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ သြားရမယ့္ issue က ဘယ္ကုိ သြားရမယ့္ issue လဲဆိုေတာ့ ဒီျမစ္ႀကီး ေသသြားမယ္မဟုတ္ဘူး။ ဒီျမစ္ႀကီးကုိ ဘယ္လို ၀ိုင္း၀န္းထိန္းသိမ္းမလဲဆိုတဲ့ issue ကုိ သြားရမွာ။ အဲဒီေတာ့ ဟုိမွာ ဒီတစ္ခါ ကြၽန္ေတာ္တို႔ သတင္းစာထဲမွာ ဘာေတြေျပာလဲဆိုေတာ့ တ႐ုတ္ကအက်ဳိးရွိတဲ့ စီမံကိန္းလို႔ေျပာတယ္။ တ႐ုတ္အက်ဳိးရွိတယ္။ ျမန္မာျပည္ အက်ဳိးမရွိဘူးလို႔ေျပာတယ္။ ဒီစီမံကိန္းေတြ လုပ္တိုင္းလုပ္တိုင္းမွာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ႏုိင္ငံမွာ ပိုက္ဆံမရွိလို႔ လုပ္တာ။ ပိုက္ဆံရွိရင္ ကုိယ့္ဟာ ကုိယ္လုပ္မွာေပါ့။ ဒါ နံပါတ္တစ္။ ပုိက္ဆံရွိလို႔ ကိုယ့္ဟာကုိယ္ လုပ္ၿပီးရင္ ဒီလွ်ပ္စစ္ကုိ ဘယ္သူကသံုးမွာလဲ။”
ကိုယ့္ႏုိင္ငံက ထုတ္တဲ့လွ်ပ္စစ္ကို ဘယ္သူက သံုးမွာလဲေမးတာကေတာ့ နည္းနည္းေလး ဘ၀င္မက်စ ရာပါပဲ ။
“ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ႏုိင္ငံမွာ အခုမဂၢါ၀ပ္ ၁၅၀၀ ေပးတာေတာင္ ကုန္ေအာင္ မသံုးႏုိင္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ ဘယ္သူက သံုးမွာလဲ။ သုံးစရာမရွိရင္ market ရဲ႕သေဘာအရ ေရာင္းစားရမွာေပါ့။ သံုးစရာမရွိရင္ ေရာင္းစားရမယ္။ ”
စိတ္မေကာင္းၿဖစ္စရာအေကာင္းဆံုး စိတ္အပ်က္ဆံုး ၀မ္းနည္းစရာအေကာင္းဆံုး က အဲဒီစကားစုပါပဲ ။ ကုန္ေအာင္မ သံုးႏိုင္ဘူးတဲ့ ဘယ္သံုးႏိုင္မလဲ ခင္ဗ်ာ လွ်ပ္စစ္မီးက တစ္ႏုိင္ငံလံုး ကိုေရာက္မွ မေရာက္ တာ တကယ္ပဲေက်းရြာအကုန္လံုးမွာ တစ္ႏုိင္ငံလံုမွာ လွ်ပ္စစ္မီး သံုးႏိုင္တဲ့အေၿခ အေနေရာက္ေန ၿပီလား ၿပန္ဆန္းစစ္ရပါမယ္ ။ ဟင့္အင္းမေရာက္ေသးပါဘူး ။ ရြာေတြမေၿပာနဲ႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ အနီးတ ၀ႈိက္က ၿမိဳ႕နယ္ေတြေတာင္ မီးမမွန္ေသးဘူးဆိုတာ ေနတဲ့သူတိုင္းသိပါတယ္ ။ ေၿပာရ ရင္ေတာ့ အရွည္ၾကီးပါပဲ ။ အရင္ကဆိုရင္ လမ္းထိပ္က Fuse ပ်က္ရင္ကို္ယ့္ဘာသာ ရပ္ကြက္ထဲ ကလုပ္ငန္း ရွင္ေတြစုၿပီး ကိုယ္ထူကိုယ္ထ ၿပန္လုပ္ၾကရတယ္ ။ ဘာလို႔ ဖ်ဳ႕စ္ ပ်က္ရသလဲ ။ မႏိုင္၀န္ ထမ္းလို႔ေပါ့ ။ ေပးတဲ့ လွ်ပ္စစ္မီး မဂၢါ၀ပ္နဲ႔ သံုးစြဲတဲ့ မဂၢါ၀ပ္ မမွ်ဘူး သံုးတဲ့ အားကမ်ားေနတယ္ ဒီေတာ့ခံထားတဲ့ ဖ်ဳ႕စ္က မခံႏုိင္ဘူး ခဏခဏပ်က္တယ္ ။ အခုထိလည္း အဲဒီၿပႆနာေတြကရွိေနတုန္းပါပဲ ။ ႏိုင္ငံၿခား တိုင္းၿပည္ေတြ နဲ႔လည္းမယွဥ္ရဲပါဘူး ။ မီးေလးပံုမွန္ သံုးႏိုင္ရင္ပဲေရာင့္ ရဲေက်နပ္ႏုိင္တဲ့ သူေတြအ မ်ားၾကီး ပါ ။ ဒီေတာ့ သံုးလို႔မကုန္ဘူးဆိုတဲ့စကားကေတာ့ တကယ့္ကို ေပါ့ဆတဲ့ စကား တစ္ခြန္း လို႔ၿမင္မိပါတယ္ ။
“လုပ္မယ့္လူလာရင္ ၀ယ္သံုးရမွာ။ ဒါ market ရဲ႕ သေဘာပဲ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဟာ ကုိယ္တုိင္ မလုပ္ႏုိင္ တဲ့အခါ ႏုိင္ငံျခားက ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈကုိ ေခၚၿပီးေတာ့ JVDI နဲ႔လုပ္ၾကတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔က free power ၁၀% အလကားရတယ္။ ဒီေကာင္က ၁၈၀၀၀ ထြက္ရင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔က ၁၈၀၀ အလကားရမယ္။ free ရတယ္။ ေနာက္တစ္ခါ သူ႔ဆီက သူက လာေရာက္ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ resource ကုိသံုး တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ၁၅% အရင္းထည့္ေပးရတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔အရင္း၊ ကြၽန္ေတာ္တို႔ free share ၁၅% ရတယ္။ ဒီလွ်ပ္စစ္က Both Country သံုးခြင့္ရွိတဲ့အတြက္ ႏွစ္ႏုိင္ငံလံုး သံုးခြင့္ရွိတဲ့အတြက္ က်န္တဲ့ဟာကုိ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ႀကိဳက္သေလာက္ ၀ယ္သံုးလို႔ရတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ေရာင္းတိုင္း ေရာင္းတုိင္းမွာ ၈% Commercial Tax ရတယ္။ ေနာက္တစ္ခါ ျမတ္တဲ့ဟာရဲ႕ ၃၀%။ ကြၽန္ေတာ္ အျမတ္ေ၀စုအျဖစ္ ခြဲေ၀ရရွိတယ္။ တစ္ခါ အျခား ျမတ္တဲ့အျမတ္ရဲ႕ ၃၀% ခြဲေ၀ ရရွိတယ္။ withholding tax ရတယ္။ သူ႔ကုိ perception period တစ္ခုေပးလိုက္ ၿပီးတဲ့အခ်ိန္မွာ ၿပီးပါၿပီ၊ ကုန္ၿပီ၊ မင္းျပန္ေတာ့ ဒါႀကီးထားခဲ့ေတာ့။ ကိုယ့္ ႏုိင္ငံအပုိင္ျဖစ္တယ္။ ဒီထက္ အက်ဳိးရွိတဲ့ဟာ ဘာရွိမလဲ။ လွ်ပ္စစ္ဆိုတာ ကြန္တိန္နာနဲ႔တင္ေရာင္းလို႔ မရဘူး။ ႀကိဳးနဲ႔ သြယ္ေရာင္းလို႔ရတယ္။ ဒီ neighboring country မွတစ္ပါး လွ်ပ္စစ္ေရာင္းလို႔မရဘူး။ တ႐ုတ္ကိုေရာင္းလို႔ရမယ္၊ ထုိင္းကုိ ေရာင္းလို႔ရမယ္။ အိႏၵိယကို ေရာင္းလို႔ရတယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကို ေရာင္းလို႔ရမယ္။ လွ်ပ္စစ္က ကြန္တိန္နာနဲ႔မွ ပုိ႔လို႔မရဘဲကိုး"
၀န္ၾကီးရယ္... အဲဒီအက်ိဳးအၿမတ္ေတြ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ၿပည္သူေတြမလိုခ်င္တာအမွန္ပါ ။ ၿမစ္ဆံုရဲ႕ သဘာ၀အလွတရားေတြ ပ်က္ဆီးၿပီးမွ ရလာမယ့္ ဒီအက်ိဳးအၿမတ္ဆိုတဲ့ ေငြေၾကးေတြ မလိုခ်င္ ပါ ။ မီးမ လင္းခ်င္ေနပါေစ အေမွာင္ထဲမွာပဲ ၿမစ္ၾကီးရဲ႕ အလွကို ဒီအတိုင္း ထိုင္ၾကည့္ေနပါရေစလား ခင္ဗ်ာ ။
“ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ႏုိင္ငံမွာ အခုမဂၢါ၀ပ္ ၁၅၀၀ ေပးတာေတာင္ ကုန္ေအာင္ မသံုးႏုိင္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ ဘယ္သူက သံုးမွာလဲ။ သုံးစရာမရွိရင္ market ရဲ႕သေဘာအရ ေရာင္းစားရမွာေပါ့။ သံုးစရာမရွိရင္ ေရာင္းစားရမယ္။”
ဧရာ၀တီ.....ၿမန္မာၿပည္ရဲ႕ အသက္ေသြးေၾကာ ဧရာ၀တီဟာ တကယ္ပဲ Market တစ္ခုၿဖစ္ေနၿပီလား ။ ဟင့္ အင္း ဧရာ၀တီဟာ ေရာင္းကုန္တစ္ခုမဟုတ္ဘူး ။ ေစ်းကြက္တင္ေရာင္းခ်ရမယ့္ ပစၥည္းတစ္ ခုမဟုတ္ဘူး ေရာင္းစားရေအာင္လည္း တစ္ဦးတစ္ေယာက္တည္းပိုင္မဟုတ္ဘူး ။ အမ်ားသေဘာရ အမ်ား ဆႏၵကို လိုက္ေလ်ာရမွာၿဖစ္ပါတယ္ ။
"လွ်ပ္စစ္က ထုတ္ထားၿပီးရင္လည္း သိမ္းထားလို႔မရဘူး။ ထုတ္ထားၿပီးရင္သံုးမွ မသံုးႏုိင္ရင္ ေရာင္းမွ။ ဒီ Idea ေတြ ဒီဟာေတြက ကြၽန္ေတာ္တို႔ဟာ ကုိယ့္ႏုိင္ငံ စက္မႈႏုိင္ငံ ျဖစ္ထြန္းဖို႔ကိစၥမွာ လွ်ပ္စစ္ အလြန္ အေရးႀကီးတယ္။ လွ်ပ္စစ္ရဖို႔ က နည္းမ်ဳိးေပါင္းစံုနဲ႔ ႀကိဳးစားေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ခုနတုန္းကေျပာတဲ့ မလိုလားအပ္တဲ့ တျခားတစ္မ်ဳိးတစ္မည္ ၾကံစည္မႈေတြ၊ ဒီစီမံကိန္းေတြ ပ်က္ျပားေအာင္ဆိုၿပီးေတာ့ environmental အေၾကာင္းျပၿပီး ေလွ်ာက္ေျပာေနျခင္းသည္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားအေပၚ ထိခိုက္စရာကလြဲလို႔ ဘာမွမရွိပါဘူး။ ဒါက ရွင္းရွင္းေလးပါပဲ။ အဲဒီေတာ့ လူတစ္စုတစ္ဖြဲ႕ရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားေရးကုိပဲ ကြၽန္ေတာ္တို႔က နားေယာင္ၿပီး လုပ္လိုက္ၾကမလား။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ႏုိင္ငံရဲ႕ လူဦးေရ သန္း ၅၀၊ ၆၀ ရဲ႕ အက်ဳိးကုိ ၾကည့္ၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္မလား။ ဒါေလး ၀ိုင္းစဥ္းစားဖို႔ပါပဲ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ကေတာ့ ခုနကေျပာတဲ့အတုိင္းပဲ ဒီစီမံကိန္း ကုိ ဆက္လုပ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ BANCA နဲ႔ တ႐ုတ္ပညာရွင္ေတြ၊ ဒီတ႐ုတ္ပညာရွင္ေတြ ဘာလုပ္ရသ လဲဆိုေတာ့ ဒီစီမံကိန္း ႀကီး တကယ္ျဖစ္ႏုိင္၊ မျဖစ္ႏုိင္ဆိုတဲ့ Tactically Investigation ေတြ အမ်ားႀကီး လုပ္ရတယ္။ သံုးႏွစ္၊ ေလးႏွစ္ လုပ္ရပါတယ္။ BANCA သည္ ရွစ္လ၊ တစ္ႏွစ္ေလာက္ ေကာင္းေကာင္း environmental နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေလ့လာၿပီးေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ကုိ သူက ဘာ လုပ္ ရလဲဆိုရင္ ဘာေတြေတြ႕ရွိပါတယ္။ ဘာေတြ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈရွိတယ္။ ဘာေတြ ျဖစ္ပ်က္ႏုိင္ တယ္ ဒီ့အ တြက္ ခင္ဗ်ားတို႔ ဘာေတြလုပ္ပါ။ ဘာေတြ လုပ္သင့္ပါတယ္ဆိုတာ BANCA က recommendation ေပး ရတယ္။ သူ႔ recommendation ကြၽန္ေတာ္တို႔ လုိက္လုပ္ရတယ္။ ”
ဒီေနရာမွာ BANCA က Recommendation ေပးထားတယ္တယ္လို႔ေၿပာတယ္ ။ သူတို႔က recommand ေပးပိုင္ ခြင့္ရွိလို႔လား ။ တကယ္ဆို Idea ေပးတယ္ ေထာက္ၿပတယ္ ဒီေလာက္ပဲ ရွိသင့္ ပါတယ္ ။ Recommand ေပးပိုင္ခြင့္မရွိပါဘူး ။
“ ဒီဟာ International Practice ပဲ။ ဒီအတိုင္းပဲ ကြၽန္ေတာ္တို႔ လုပ္ပါတယ္။ BANCA နဲ႔ပတ္သက္ရင္လည္း BANCA ကို ကြၽန္ေတာ္တို႔က တစ္သန္းခြဲနီးပါးေလာက္ လုပ္ခေပးၿပီး ငွားထားတာဆိုေတာ့ ကိုး႐ိုးကားယား မလုပ္ရဲ ဘူး။ ေနာက္ ဒုတိယအခ်က္ ခင္ဗ်ားတို႔ မီဒီယာေတြက ေျပာေနၾကတဲ့ အခ်က္ေပါ့။ အင္တာနက္မွာ တင္ထားတဲ့ report က စာမ်က္ႏွာ ၅၀၀ ေလာက္ရွိတယ္။ အဲဒီထဲမွာ ေရးထားတာ ျမန္မာအစုိးရက မလုိက္နာဘူးလို႔ ေျပာၾကတယ္။ BANCA က ဒီ report ကုိ တင္လို႔ မရဘူး။ BANCA ကို ကြၽန္ေတာ္တို႔က စာခ်ဳပ္နဲ႔ ငွားထားတာ၊ မင္းတို႔ ဒါလုပ္၊ ၿပီးရင္ အဲဒီ report ငါ့ေပး။ ဒါက Trade Secret ျဖစ္တယ္ ေျပာလို႔မရဘူး။ ဒါခုန က စီးပြားေရးအေၾကာင္း နည္းနည္းပါးပါး ေျပာျပလိုက္တယ္။ ဒါက trade secret ျဖစ္ တယ္ ေျပာ လို႔မရဘူး။ ဒါေပမယ့္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ကိုယ့္ႏိုင္ငံသားေတြ ျဖစ္တယ္ဆိုေတာ့လည္း ပါးစပ္ ပိတ္ၿပီး မေနႏုိင္ ဘူး ေျပာတာေပါ့ေလ။ ဒါ Trade Secret ျဖစ္တယ္။ ေျပာလို႔ မရဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တို႔က လွ်ဳိ႕၀ွက္ထား တာ။လာ မယ့္အပတ္ စေနေန႔မွာ ဧရာ၀တီျမစ္၀ွမ္းစီမံကိန္းမ်ားေၾကာင့္ ဧရာ၀တီျမစ္ေပၚမွာ အက်ဳိး သက္ေရာက္မႈ ဘယ္လုိရွိသလဲဆိုတဲ့ ဒါေတာ့ Technical Workshop ပါပဲ။ ဒါေတာ့ စီမံကိန္းတုိင္း စီမံကိန္း တိုင္း မွာေတာ့ဒီ workshop လုပ္ပါတယ္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ဒီ workshop မွာေတာ့ မီဒီယာကလည္း စိတ္၀င္စား တယ္။ ပညာရွင္ေတြလည္း စိတ္၀င္စားတယ္။ ဒီ workshop မွာေတာ့ မီဒီယာေတြေရာ၊ ပညာ ရွင္ေတြေရာ ဖိတ္ထားတယ္။ လာနားေထာင္ၾကည့္လိုက္။ လာနားေထာင္ၾကည့္ရင္ ဘာလဲဆိုတာ သိသြား လိမ့္မယ္။ ႏို႔မို႔ဆိုရင္ ေသခ်ာမသိဘဲနဲ႔ ဟုိေျပာဒီေျပာဆိုရင္ေတာ့ မေကာင္းဘူးေပါ့ေလ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဒါေလးကို သိေအာင္ဆိုၿပီးေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့လ ၉ ရက္ေန႔က ေဆာင္းပါးေလးတစ္ပုဒ္ ေရးၿပီးေတာ့ သတင္းစာမွာ ထည့္ခိုင္း လိုက္တယ္။ ဒီေဆာင္းပါးကို ကြၽန္ေတာ္ပဲ တည္းျဖတ္ၿပီး ကြၽန္ေတာ္ပဲေရးၿပီး ကြၽန္ေတာ္ပဲ ထည့္ခိုင္း လိုက္တာ။ ဒါေပမယ့္ ေဆာင္းပါးၿပီးတဲ့ေနာက္ သိပ္ရက္မၾကာဘူး သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ လုပ္ပါတယ္။ ”
Workshop လုပ္တဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္သေဘာရ အမ်ားသေဘာတူ ညွိႏိုင္းေဆြးေႏြးဖို႔မဟုတ္လားခင္ဗ် ။
“ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမလုပ္ခင္မွာ ဂ်ာနယ္တစ္ေစာင္က ဘာေရးလဲဆိုေတာ့ ဒီေဆာင္းပါးေရးတဲ့ေကာင္ ဘယ္ေလာက္တတ္လို႔လဲ၊ ဒီေကာင္က ဘာအဆင့္ရွိလဲဆိုေတာ့၊ ကြၽန္ေတာ္ မေျပာေတာ့ဘူး။ ညႊန္ခ်ဳပ္ မင္းေရးတယ္ေျပာလိုက္၊ ငါေရးတယ္မေျပာနဲ႔။ ငါ့ထက္ပုိၿပီးေတာ့ သိႏိုင္တဲ့လူ မရွိေတာ့ဘူး။”
ေလာကမွာ ၿမတ္စြာဘုရားမွလြဲ၍ အတတ္ဆံုး အသိဆံုးလူဆိုတာ မရွိပါဘူးခင္ဗ်ာ ။ ဒီေတာ့ ငါအသိဆံုး ငါအ တတ္ဆံုး ဆိုေတာ့ကာ.........
“ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာေတာ့ ေရအားလွ်ပ္စစ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ လက္ရွိအခ်ိန္မွာ ကြၽန္ေတာ့္ထက္ ပုိၿပီးေတာ့ အေတြ႕အၾကံဳရွိတဲ့လူ မရွိေတာ့ဘူး။ ဒါေၾကာင့္မို႔ မင္းပဲေရးတယ္ေျပာလိုက္၊ ငါေရးတယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ မေကာင္းဘူးျဖစ္သြားမယ္။ အမွန္ကေတာ့ ကြၽန္ေတာ္ပဲ ေရးလုိက္တာ။ ”
အဲ အဲဒီေနရာမွာ ရွုပ္ေနတာပါပဲ ဟူး...ရွင္းကိုမရွင္းဘူး ဘာလို႔ အဲဒီလိုေတြၿဖစ္ေနရတာလဲ ကိုယ္ေရး ရင္ကိုယ္ေရး တယ္ေပါ့ သူမ်ားေရးရင္သူမ်ားေရးတယ္ေပါ့ ။
“ ဆိုေတာ့ ခင္ဗ်ားတို႔ေမးတဲ့ေမးခြန္းေတြ၊ ကြၽန္ေတာ္ အသာေလးေျဖႏုိင္ပါတယ္။ ဒီဥစၥာ ႏုိင္ငံအက်ဳိးရွိမယ့္ကိစၥ၊ ကြၽန္ေတာ္တို႔ႏုိင္ငံရဲ႕ အမ်ဳိးသားအက်ဳိးစီးပြား National Interest ကိစၥ၊ ဒီဥစၥာကုိ ၀ုိင္း၀န္းကာကြယ္ရမွာ ကြၽန္ေတာ္တို႔မွာ တာ၀န္ရွိတယ္။ ခင္ဗ်ားတို႔မွာ တာ၀န္ရွိတယ္။”
ဦးေဇာ္မင္း (အမွတ္(၁)လွ်ပ္စစ္ စြမ္းအား၀န္ႀကီးဌာန ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီး) ရဲ႕ ေၿပာၾကားခ်က္အေပၚ ၿမန္မာ ၿပည္သူ တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္ၿမင္တဲ့အတိုင္း လြတ္လပ္စြာ ေရးသားထားၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္ ။
အမွတ္(၁)လွ်ပ္စစ္ စြမ္းအား၀န္ႀကီးဌာန ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီး ဦးေဇာ္မင္း ၏ အသံဖိုင္အား
Download ရယူရန္ - http://www.mediafire.com/?05jrovj0h9phxkl
ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ ကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္ေတြရဲ႕ ထင္ၿမင္ခ်က္ေတြကိုလည္း ေဖာ္ၿပေပးလိုက္ပါတယ္ ။
“အက်ဳိးအျမတ္ဆိုတာက ႏိုင္ငံေရးအက်ဳိးအျမတ္လည္း ရွိခ်င္ရွိမယ္၊ ဂုဏ္သိကၡာအက်ဳိးအျမတ္လည္း ရွိခ်င္ရွိ မယ္၊ တခ်ဳိ႕ဟာေတြက်လည္း အခ်ဳပ္အျခာ ရွိခ်င္ရွိမွာေပါ့။ တခ်ဳိ႕ဟာေတြက်လည္း ေငြေရးေၾကးေရး အက်ဳိးအျမတ္ ရွိခ်င္ရွိမွာေပါ့။ ပစၥည္းပစၥယ် အက်ဳိးအျမတ္ဆိုတာလည္း ရွိခ်င္ရွိမွာေပါ့။ အက်ဳိးအျမတ္ဆိုတာ တခုခုေတာ့ ရွိရင္ သင့္ေတာ္တယ္လို႔ေတာ့ က်ေနာ္ထင္တာပဲေလ။ ဆုတ္ယုတ္တာရွိရင္လည္း အက်ဳိးအျမတ္နဲ႔ ဘယ္ဟာက ပိုမ်ားလဲ အဲလိုပဲ ယွဥ္ရမယ္ေလ။ ဒါေတြကေတာ့ ပညာရွင္ပိုင္းနဲ႔ဆိုင္သြားပါၿပီ။ သာမန္ အရပ္သူ အရပ္သားနဲ႔ မဆိုင္ပါဘူး။ ခင္ဗ်ား ဂ်ာနယ္ထဲ ေရးရင္လည္း အပိုပဲလို႔ ထင္တယ္”
ဦးတင္ဝင္း (ေရအားလွ်ပ္စစ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေရး ဦးစီးဌာန ၫႊန္ၾကားေရးမႉး)
ေရအားလွ်ပ္စစ္ ဓာတ္အားဟာ ျပန္လည္ျပည့္ၿဖိဳးၿမဲ စြမ္းအင္ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ကမၻာက ႀကိဳဆိုလက္ခံတဲ့ Green energy ျဖစ္တယ္။ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းမွာ ဧရာဝတီျမစ္ေရရဲ႕ ၇ ရာခိုင္ႏႈန္းပဲ သံုးမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ျမစ္ေၾကာင္း တိမ္ေကာေရးအတြက္ စိုးရိမ္ပူပန္စရာမလိုဘူး။ စက္မႈႏိုင္ငံထူေထာင္ေရးမွာ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား မရွိမျဖစ္ လိုအပ္တဲ့အတြက္ ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ေနရျခင္း ျဖစ္တယ္။
ဒုဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး သိန္းေဌး (နယ္စပ္ေရးရာ ဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ ျမန္မာ့စက္မႈဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ဝန္ႀကီးဌာ န ျပည္ေထာင္ စုဝန္ႀကီး)
“ႏုိင္ငံေတာ္အစုိးရအေနနဲ႔လည္းဘဲ ကုိယ့္ျပည္သူေတြ ဒုကၡေရာက္ေအာင္လုိ႔၊ ကုိယ့္ဧရာဝတီျမစ္ၾကီး ပ်က္စီး သြားေအာင္ မလုပ္ပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ေတြက ကုိယ့္တုိင္းျပည္ကုိ ခ်စ္သလား။ ႏုိင္ငံေတာ္အစုိးရကုိ ခ်စ္သလား၊ ဒါေလးေတြ မွ်မွ်တတ စဥ္းစားၾကည့္ေစခ်င္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံေတာ္ အစုိးရအေနနဲ႔ ကလည္းဘဲ ကုိယ့္ တုိင္းျပည္ ေကာင္းေအာင္ဘဲ လုပ္မွာပါ။ ကုိယ့္တုိင္းျပည္ ဒုကၡေရာက္ေအာင္၊ ပ်က္စီးေအာင္ လုပ္ဖုိ႔ မရွိဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ခ်င့္ခ်င့္ခ်ိန္ခ်ိန္ ၫႇိၫႇိႏႈိင္းႏႈိင္း ေလ့လာၿပီးမွသာ လုပ္သြားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္”
ျပန္ၾကားေရးဝန္ႀကီး ဦးေက်ာ္ဆန္း (12.8.2011 သတင္းစာ ရွင္းလင္းပဲြမွ)
“ကြၽန္ေတာ္ကေတာ့ အသက္ႀကီးေတာ့ ေၾကာက္တတ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ တစ္ခြန္းတည္း ေျပာပါမယ္။ ဧရာ၀တီျမစ္ ဆုံမွာ ေရကာတာ ေဆာက္မယ့္ကိစၥကို ကြၽန္ေတာ္လုံး၀ ကန္႔ကြက္ပါတယ္ ……. ျမန္မာႏုိင္ ငံေျမာက္ပိုင္း ဟာ လာမယ့္ ဆယ္စုႏွစ္ေတြမွာ မုိးနည္း ႏုိင္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဧရာ၀တီ ျမစ္ ကုိ ေရပိတ္ ထားရင္ ဆည္မွာလည္း သတ္မွတ္ထားတဲ့ ေရမရရင္ ေရကိုယူထားမွာပဲ။ ျမစ္မွာ ေရစီး နည္းသြား မယ္။ ျမစ္က်ဥ္း လာမယ္။ ျမစ္တိမ္လာမယ္။ ကမ္းပါးေတြကလည္း ၾကာေတာ့ မာခဲသြားႏုိင္ပါတယ္”
ေဒါက္တာထြန္းလြင္ (မိုးေလဝသ ပညာရွင္)
“နံပါတ္ ၁ အခ်က္ကေတာ့ ေရကာတာေဆာက္မယ့္ ခံေနတဲ့ ေျမသားက မခိုင္တဲ့အတြက္ ေရစိမ့္မယ္၊ ငလ်င္လႈပ္မယ္၊ ေနာက္ပိုင္း ေရႀကီးမယ္၊ နုန္းေတြမ်ားလာမယ္၊ ေနာက္ဆံုး ျမစ္ဆံုကေန ဧရာဝတီ ျမစ္ဝက်ြန္းေပၚထိေအာင္ ေတာက္ေလ်ွာက္ ထိခိုက္မႈေတြ ရွိနိုင္တယ္”
ဦးအုန္း (သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးပညာရွင္)
“က်ေနာ္ျမင္တာကေတာ့ ဒါက ရုိးရုိးရွင္းရွင္းေလးပါ။ ဒီကိစၥက ပါတီႏိုင္ငံေရးထက္ ျမင့္တဲ့ အမ်ိဳးသားေရးကိစၥ လုိ႔ ျမင္ တယ္ဗ်။ တမ်ိဳးသားလံုးနဲ႔ ဆုိင္တယ္။ လူတုိင္းနဲ႔ ဆုိင္တယ္လုိ႔ ျမင္တယ္ဗ်ာ။ ပါတီႏုိင္ငံေရးထက္ အမ်ားႀကီး ျမင့္တယ္လုိ႔ ယံုၾကည္တယ္ဗ်ာ။ က်ေနာ္ေတာ့ အဲဒီလုိ ခံစားရပါတယ္။ ဒါက ပိုက်ယ္ျပန္႔တယ္ေလ”
ေမာင္စိန္ဝင္း (ပုတီးကုန္း)
“ဧရာဝတီျမစ္ဆံု နဲ႔ ျမစ္ႀကီးနားအထက္ ေရကာတာစီမံကိန္းမွာ တရုတ္ပညာရွင္ေတြနဲ႔ အတူတူ လုပ္ခဲ့တဲ့ ျမန္မာ ပညာရွင္ တေယာက္ အေနနဲ႔ ခ်ိန္ဆလိုက္တဲ့အခါမွာ ဒီျမစ္ဆံု မွာ ေရကာတာေဆာက္တာက စီးပြားေရးအ ရၾကည့္ရင္ တြက္ေျခကိုက္ေပမဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္အရ ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ ဒီေနရာဟာ မလုပ္သင့္ တဲ့ ေနရာျဖစ္ တယ္လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ ႔ အစီရင္ခံစာမွာလည္း အတိအက် ေျပာထားၿပီးသား ျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ report ထဲမွာ ပထမတခ်က္ ဒီဟာက cultural heritage လို႔ေခၚတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္ ေနရာျဖစ္တယ္။ ကခ်င္လူမ်ဳိးေတြ ကလည္း သူတို႔ရဲ ႔ ျမစ္ဆံုေဒသကို သူတုိ႔ရဲ ႔ heartland ျဖစ္တယ္လုိ႔ တန္းဖိုးထားတဲ့အတြက္ တစ္အခ်က္ မလုပ္သင့္ ပါဘူးလို႔ ေရးထားပါတယ္။ ေနာက္တခုက ဘာလဲဆိုရင္ environmental အရ ဒီေနရာကဆုိရင္ ရႈခင္း landscape value ရွိတဲ့အတြက္ ဒီဟာကို မလုပ္သင့္ပါဘူးလုိ႔ ဒုတိယအခ်က္ အေနနဲ႔ ေျပာထား ပါတယ္။ ေနာက္တ ခုကေတာ့ ျမစ္ဆံုကို လုပ္မယ့္အစား ျမစ္ဆံုရဲ ႔ အေပၚဘက္ ေမခနဲ႔ မလိခမွာ တခုစီ alternative နဲ႔ လုပ္ပါလို႔ အႀကံေပးထားပါတယ္။ Sustainable development အတြက္ ဆိုလို႔ရွိရင္ ဒီလိုႀကီးမား တဲ့ dam ဟာ ဧရာဝတီျမစ္ဆံုမွာ မေဆာက္သင့္ပါဘူးလို႔ အတိအက် ေရးထားတာ ျဖစ္ပါတယ္”
ဦးညိဳေမာင္ (သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးပညာရွင္ (BANCA))
“က်ေနာ့္ရဲ႕ သီးျခား ပုဂၢလိက အျမင္နဲ႔ ေျပာရရင္ ျမစ္ဆံုဆည္ ဆက္ေဆာက္မယ္လုိ႔ ေျပာတာကို က်ေနာ္ လက္မ ခံ ဘူးေပါ့ဗ်ာ၊။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ ေဆာက္ၿပီးသားျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ဒီအေပၚမွာေတာ့ ၂ ဖက္မွ်ေအာင္ ေနာက္ၿပီး စီးပြားေရးရာနဲ႔ ပတ္၀န္း က်င္ေရးရာနဲ႔ ဒီအေပၚမွာ ၂ ခု မွ်ေအာင္ ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖုိ႔ေတာ့ လုိပါတယ္”
ဦးဝင္းမ်ိဳးသူ (EcoDov. သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ပညာရွင္အဖြဲ႕၏ စီမံခန္႔ခြဲမႈ ဒါရိုက္တာ)
“ဒီျမစ္ဆံုကိစၥက (၁) environment ရဲ႕ issue တစ္ခုတည္းမဟုတ္ဘူး၊ (၂) ဒါဟာ political ႏိုင္ငံေရးျပသနာ political agenda တစ္ခုမဟုတ္ဘူး။ ဒီဟာဟာ အမ်ဳိးသားေရးျပႆနာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သမၼတႀကီး အေနနဲ႔ ႏုိင္ငံ့အက်ဳိး၊ ျပည္သူလူထုအက်ဳိးအတြက္ ဒီျပႆနာကုိ တိုက္႐ိုက္ကုိင္တြယ္ေျဖရွင္းေစခ်င္ပါတယ္”
ေဒါက္တာသန္းထြဋ္ေအာင္ (CEO, Eleven Media Group)
“ဧရာဝတီျမစ္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ တႏိုင္ငံလံုးရဲ႕ အသက္ေသြးေၾကာျဖစ္တယ္။ က်ေနာ္က သတင္းစာသ မားတေယာက္ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီျမစ္ဆံုစီမံကိန္းက အက်ိဳးရွိလား၊ မရွိဘူးလားဆိုတာကို က်ေနာ္တို႔ထက္ ကၽြမ္းက်င္တဲ့ ပညာရွင္ေတြရဲ႕ ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြကို ကိုးကားၿပီး ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ဒီျမစ္ဆံု စီမံကိန္းက သဘာဝပတ္ ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးမွာ ဆိုးက်ိဳး ရွိတယ္ဆိုတာကို ပညာရွင္ေတြက ေတြ႔ရွိထား ပါတယ္။ ျမစ္ဆံုစီမံ ကိန္းဟာ ေကာင္းတယ္လို႔ ေရးထားတဲ့ ပညာရွင္ေတြရဲ႕ စာတမ္းေတာ့ က်ေနာ္ တခုမွ မဖတ္ဖူးေသးဘူးဗ်။ အမ်ားစုက မေကာင္း ဘူးလို႔ ေျပာေနၾကတဲ့အတြက္ ျပည္သူေတြရဲ႕ အသံေတြကို နားေထာင္ၿပီး မွပဲ ေဆာင္ရြက္သင့္တယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္တယ္။ ဒီစီမံကိန္းက အရင္ အစိုးရ လက္ထက္တည္း က ေဆာင္ရြက္ခဲ့တာလို႔ သိရပါတယ္။ အခုအစိုးရကလည္း အရင္က တေသြး၊ တသံ၊ တမိန္႔နဲ႔ သြားေနတဲ့ တပ္မေတာ္အစိုး ရကေန ဒီမုိကေရစီ အစိုးရအျဖစ္နဲ႔ သြားေနၿပီျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ားျပည္သူရဲ႕ အသံကို နားေထာင္ၿပီး သြားရတဲ့ ေခတ္မွာေတာ့ ဒီစီမံကိန္း ေရွ႕ဆက္တိုးဖို႔ကို ျပည္သူေတြ၊ ပညာရွင္ေတြရဲ႕ အသံကို နားေထာင္ေပးၾကပါ”
ကိုကို (စက္မႈတကၠသိုလ္) (CEO၊ Yangon Media Group )
“အင္တာနက္နဲ႔ အျခားလူမႈဆက္သြယ္ေရးနယ္ပယ္မွာ တင္ျပထားတဲ့ အခ်က္ေတြကို ၾကည့္ရင္လည္း ဆိုက်ဳိးက ပိုမ်ားေနတယ္။ အက်ိဳးပိုင္းမွာ တ႐ုတ္ကယူမယ့္ အက်ိဳးက ပိုမ်ားေနတယ္။ အဲဒါေတြ မဟုတ္ဘူး ဆိုရင္လည္း မဟုတ္ တဲ့ အေၾကာင္းကို ရွင္းသင့္တယ္။ အခု သမၼတဦးသိန္းစိန္ ဦးေဆာင္တဲ့ အစိုးရအဖြဲ႔ သစ္က ေဖာ္ေဆာင္ေနတဲ့ အမ်ဳိးသား ျပန္လည္ ရင္ၾကားေစ့ေရး ေျခလွမ္းေတြ၊ ဆင္ရဲမြဲေတမႈ တိုက္ ဖ်က္ေရး ေျခလွမ္းေတြ အဲဒါေတြ ႀကိဳးစားလုပ္ေဆာင္ ေနတာေတြကို ေတြ႔ရေတာ့ ျပည္သူလူထုက အစိုးရအဖြဲ႔ သစ္အေပၚ ကိုင္းညႊတ္တာေတြ၊ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ထားတာေတြ ရွိလာတယ္။ ဒီလိုအခ်ိန္ မ်ဳိးမွာ ျပည္သူ လူထုက မလုပ္သင့္ဘူးလုိ႔ ေတာင္းဆိုလာတာေတြကို ဆက္လုပ္ေနမယ္ဆိုရင္ အစိုးရအဖြဲ႔အေန နဲ႔ ျပည္သူ့ ဆႏၵေတြကို မ်က္ကြယ္ျပဳလိုက္တာနဲ႔ အတူတူပဲ။ စိတ္မခ်မ္းေျမ႕စရာေတြပဲ ျဖစ္လာလိမ့္မယ္”
ဆရာေမာင္၀ံသ
“ကြၽန္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံက မဂၢါ၀ပ္ ၁၅၀၀ သံုးမကုန္ဘူးလို႔ ေျပာတယ္။ အခု နယ္ေတြ၊ ရြာေတြမွာ လွ်ပ္စစ္မီးေတာင္ မရွိေသးဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ Power Consumption က အခု ေက်ာက္ေခတ္အတုိင္း ရွိမွာလား။ ႏုိင္ငံက ဘယ္ေတာ့မွ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္တဲ့ ႏိုင္ငံ မျဖစ္ေတာ့ဘူးလား။ အခု တည္ေဆာက္ေနတဲ့ ထားဝယ္ေရ နက္ဆိပ္ကမ္း၊ ေနာက္ ထပ္လာမယ့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္သစ္ စီမံကိန္း၊ တိုးတက္လာမယ့္ စက္မႈလုပ္ငန္းေတြ အတြက္ အနည္း ဆံုး မဂၢါဝပ္ ၁၀၀၀၀ အထက္လိုမယ္။ ေခတ္စ နစ္ေတြက ေျပာင္းေန ၿပီ၊ ေျပာင္းလဲ သင့္ေနျပီ။ ေခတ္ေဟာင္းမွာ က်န္ခဲ့ရင္ေတာ့ ေခတ္ စနစ္ေဟာင္းရဲ႕ ဒဏ္ ခတ္ျခင္းခံရမွာပဲ။ ဒါသမုိင္းရဲ႕သေဘာ လည္း ျဖစ္သလုိ၊ တရားဓမၼ သေဘာလည္း ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဝန္ႀကီးကုိ ေျပာခ်င္ပါတယ္”
ေဒါက္တာသိန္းျမင့္ (Managing Director, Eleven Media Group)
“ဧရာ၀တီျမစ္ဆံု စီမံကိန္းနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ဂ်ာနယ္လစ္ေတြ၊ ပညာရွင္ေတြ ေျပာဆိုေနၾကတာဟာ ထင္ရာျမင္ ရာေျပာျပီး ထင္ရာျမင္ရာ ေလွ်ာက္ေျပာေနၾကတာ မဟုတ္ဘူး။ ျပည္တြင္းျပည္ပက ပညာရွင္ေတြ အားလံုး ေလ့ လာ သုေတသန ျပဳလုပ္ထားတဲ့ စာရြက္စာတမ္းေတြ၊ အေထာက္အထားေတြကို ဖတ္႐ႈေလ့ လာျပီး ေရးေန ၾကတာျဖစ္တယ္။ ျပည္သူေတြ အားလံုးကလည္း ဒီစာရြက္စာတမ္းေတြ၊ အေထာက္အထားေတြကို သိရွိၾကတဲ့ အတြက္ သေဘာမတူေၾကာင္း ေတာင္းဆိုေနၾကတာ ျဖစ္တယ္။ ေက်ာင္းသားလူငယ္ေတြ၊ ရဟန္းရွင္လူေတြနဲ႔ အႏုပညာ ရွင္၊ စာေပနယ္သားေတြအားလံုးကလည္း ဒါေတြကို သိတဲ့အတြက္ ဆက္မလုပ္ဖို႔ ၀ိုင္း၀န္း ေတာင္း ဆိုေနၾကတာ ျဖစ္တယ္။ ျပည္သူလူထုက တရားသျဖင့္ လူယဥ္ေက်း နည္းနဲ႔ ေတာင္း ဆိုေနတာကို လ်စ္လ်ဴ႐ႈျပီး လုပ္ခ်င္ရာ ဆက္လုပ္မယ္၊ ေရွ႕ဆက္လုပ္မယ္ဆိုရင္ ျပည္သူလူထုက မျဖစ္၊ ျဖစ္တဲ့နည္းနဲ႔ ဧရာ၀တီကို ကာကြယ္ ၾကမွာပဲ ျဖစ္တယ္။ ကာကြယ္တဲ့ ေနရာမွာ လူယဥ္ေက်းနည္းနဲ႔ မရရင္ လမ္းေပၚထြက္ ဆႏၵျပျပီး ေတာင္း ဆိုလာခဲ့မယ္ဆိုရင္ ဒီလို ဆႏၵျပမႈေတြအတြက္ စီမံကိန္းကို ဆက္လုပ္တဲ့သူေတြသာ တာ၀န္ယူ ရလိမ့္မယ္။ မလုပ္ဖို႔ ေတာင္းဆိုဆႏၵျပေနတဲ့ သူေတြမွာ တာဝန္မရွိဘူး”
လူထုစိန္၀င္း (သတင္းစာ ဆရာႀကီး)
“(၁)ေရကာတာမွ ထြက္တဲ့လွ်ပ္စစ္ကို တ႐ုတ္က ဘယ္ေလာက္ယူမလဲ၊ ေဒသခံကခ်င္က ဘယ္ေလာက္ ရမလဲ၊ ျပည္ေထာင္စုၾကီးက ဘယ္ေလာက္ရမလဲ (၂) စီမံကိန္းအတြက္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈကို ဘယ္သူက အကုန္က်ခံမလဲ၊ တ႐ုတ္က ဘယ္ေလာက္၊ ကခ်င္က ဘယ္ေလာက္၊ ျပည္ေထာင္စုက ဘယ္ေလာက္ (၃) စီမံကိန္းေၾကာင့္ ထိခိုက္မႈကို အခု ဘယ္လိုလုပ္ထားသလဲ။ ေနာက္လာမယ့္ အနာဂတ္အတြက္ ထိခိုက္မႈေတြကို ဘယ္လို ၾကိဳတင္စီမံထားသလဲ၊ ျဖစ္လာသမွ်ထိခိုက္မႈေတြအတြက္ ဘယ္သူက တာ၀န္လဲ။ အဲတာေတြကို အစိုးရက ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ခ်ျပသင့္တယ္။ အဲတာေတြ သိရမွ ဆက္လုပ္သင့္၊ မလုပ္သင့္ ဆိုတာကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ စဥ္းစားမယ္။ လႊတ္ေတာ္မွာလည္း ဒီကိစၥကို က်ယ္ က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေဆြးေႏြးသင့္တယ္။ လက္ရွိလုပ္ေနတဲ့ လႊတ္ေတာ္ကို ကြၽန္ေတာ္ အားမရ ဘူး။ ေမးခြန္း ေမးေနတာေတြခ်ည္း မလုပ္ဘဲ ဧရာ၀တီျမစ္ဆံုစီမံကိန္းလို ကိစၥေတြကို က်ယ္က်ယ္ျပန္ ႔ျပန္႔ ေဆြးေႏြးေစခ်င္တယ္”
ဦးေနမ်ိဳးေ၀ (ဥကၠ႒၊ မတူကြဲျပားျခင္းႏွင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးပါတီ)
‘‘ေလာေလာလတ္လတ္ခံရမွာကေဒသခံ ကခ်င္လူမ်ဴိးေတြပါ၊ ဒီေနရာမွာ ငလ်င္မလႈပ္ဘူးလို႔ ဘယ္ သူေျပာႏုိင္ လဲ။ ဒီဆည္ က နည္းနည္းေနာေနာ ဆည္မဟုတ္ဘူး ကမၻာေပၚမွာ အႀကီးမားဆံုး ၁၅ ခုေျမာက္ဆည္ ျဖစ္တယ္၊ ဒီေလာက္ႀကီး မားတဲ့ ဆည္ႀကီး တခုကို တ႐ုတ္ရဲ့ နည္းပညာနဲ႔ေတာ့ က်ေနာ္စိတ္မခ်ဘူး။ အခ်ိန္မေရြး ဒုက ၡေရာက္သြားႏိုင္တယ္’’
ဦးဇိုးဇမ္ (ခ်င္းအမ်ဴိးသားပါတီ ဥကၠဌ)
“ကြၽန္ေတာ့္အေနနဲ႔ကေတာ့ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကို ဆက္လုပ္တဲ့အခါ တကယ့္အက်ိဳးအျမတ္က ဘာလဲ၊ ဆံုး႐ံႈးမႈက ဘာလဲဆိုတာေတြကို ေသခ်ာတြက္ခ်က္ေစခ်င္တယ္။ အက်ိဳးအျမတ္က တြက္ရလြယ္တယ္။ ဆံုး႐ံႈးမႈတြက္ဖို႔က သိပ္ခက္တယ္။ တ႐ုတ္က အက်ိဳးအျမတ္မ်ားမ်ားရမွာကို သိလ်က္နဲ႔ ေငြရရင္ ျပီးေရာဆိုတဲ့ ဆက္လုပ္မယ္ဆိုရင္ ကြၽန္ေတာ္ကေတာ့ ကိုယ့္အမ်ိဳးသား အက်ိဳးစီးပြားအတြက္ နာတယ္။ ျပန္ျပီးေတာ့ သံုးသပ္ေစခ်င္တယ္။ ဒီကိစၥကို လႊတ္ေတာ္မွာ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ေဆြးေႏြးဖို႔ လိုမယ္။ လႊတ္ေတာ္ကို ခ်ျပဖို႔လည္း လိုအပ္မယ္။ ခ်င္းတြင္းျမစ္ ပ်က္စီးတာကိုေတာင္ ေျပာေနရျပီဆိုရင္ ဧရာ၀တီကိစၥဟာ ပိုျပီးအေရးၾကီးလာခဲ့ျပီ။ ဧရာ၀တီေကာလို႔ မျဖစ္ဘူး”
ဦးၾကည္ျမင့္ (ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္၊ လသာျမိဳ႕နယ္မဲဆႏၵနယ္)
“အခု ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကလည္း ျမန္မာျပည္ရဲ႕အသက္ေသြးေၾကာျဖစ္တဲ့ ဧရာ၀တီျမစ္ေပၚမွာ ျဖစ္တယ္။ ႀကိဳတင္ေလ့ လာ တုိင္းတာမႈေတြလည္း လုပ္ခဲ့ၿပီးၿပီလုိ႔ သိရတယ္။ အခ်က္အလက္ေတြမွာ မလုပ္သင့္တဲ့ အခ်က္ မ်ားေန ရင္ အေကာင္အထည္ မေဖာ္သင့္ဘူး။ တတ္သိပညာ ရွင္ေတြရဲ႕ ေ၀ဖန္ သံုးသပ္ မႈေတြနဲ႔ ျပည္သူေတြရဲ႕ စုိးရိမ္ပူပန္မႈေတြကုိ အစုိးရကအေလးထားဖုိ႔လုိတယ္”
ေဒါက္တာေဒၚျမင့္ျမင့္ခင္
“တစ္တုိင္းျပည္လုံးနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ျမစ္ဆုံလိုကိစၥမ်ဳိးကို ျပည္သူေတြကသာ ဆုံးျဖတ္ပုိင္ခြင့္ရွိပါတယ္။ ဒီလို ဆက္လုပ္မယ္ဆိုရင္ ဘာေတြျဖစ္မယ္၊ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးစတဲ့ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေတာ့ မျငင္းခုံ ခ်င္ေတာ့ဘူး။ ျငင္းေနရမယ့္ အခ်ိန္လည္းမဟုတ္ေတာ့ ဘူး။ ျပတ္ျပတ္သား သား ေျပာရမယ့္ အခ်ိန္ပါ။ ျမစ္ဆုံ ကုိဆက္လုပ္ျခင္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေတာ့ risk သိဖို႔လိုတယ္။ ဒါဟာ ဗမာျပည္ဒုကၡျဖစ္ မယ့္ကိစၥ။ ေသေရးရွင္ေရး ကိစၥပါ။ လူတစ္ေယာက္က ဆုံးျဖတ္ရမွာမဟုတ္ဘူး။ တိုင္းျပည္မ်က္ႏွာကို မၾကည့္ဘဲ အက်ဳိးအျမတ္ကိုပဲ ၾကည့္လုိ႔မရဘူး။ ေနာင္တစ္ခ်ိန္မွ မွားသြားၿပီဆိုရင္လည္း ျပန္ျပင္လို႔ မရေတာ့ဘူး။ အခုဆိုရင္ အစိုးရသစ္ ျဖစ္ေနၿပီ။ အစြဲေဟာင္းေတြ ျပဳတ္ဖို႔ လိုတယ္။ ျပည္သူေတြကေတာ့ အသစ္ကုိ လိုခ်င္တယ္။ အေဟာင္းထဲက ေကာင္းတာပဲယူၿပီး မေကာင္းတာကို ယူမလာေစခ်င္ဘူး”
ဦးစိုးညြန္႔ (ဥကၠ႒၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ ငွက္ႏွင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးအသင္း)
“ဧရာ၀တီဟာ ကြၽန္မတို႔ႏုိင္ငံရဲ႕ အလွတရား၊ သဘာ၀အေမြပါ။ ေရေျမေတာေတာင္ သဘာ၀တရားနဲ႔ ပတ္သက္ လို႔ တန္ဖိုးမျဖတ္ႏိုင္ပါဘူး။ ျမစ္ဆုံဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ အလြန္တန္ ဖုိးႀကီးပါ တယ္။ ေနာက္ ပိုင္း ႏွစ္မ်ား စြာအထိ ေျမးျမစ္ေတြ အထိ လက္ဆင့္ကမ္းေပးႏုိင္ရမွာ။ ျမစ္ဆုံကုိေရာ ဧရာ၀တီကုိေရာ သဘာ၀အတုိင္း ဆက္ ရွိေနေစခ်င္ပါတယ္”
ဆရာမ ဂ်ဴး
“ဧရာဝတီနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ ဧရာ၀တီဆိုတာ ျမန္မာျပည္ရဲ႕အသက္ေသြးေၾကာပဲ။ လူတိုင္းနဲ႔သက္ဆိုင္တယ္။ လူတိုင္း ေျပာ ပုိင္ဆိုခြင့္ရွိတယ္။ လူထုရဲ႕အသံကုိ နားေထာင္သင့္တယ္။ အမ်ားပုိင္ပစၥည္း ျဖစ္တဲ့အခါမွာ အမ်ား ရဲ႕ဆႏၵလုိပါတယ္”
ေဒါက္တာေအးေမာင္ (အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္)
“ဒီပေရာဂ်က္ကို စျပီးလုပ္ကတည္းက ပြင့္လင္းထင္သာမႈ မရွိခဲ့ပါဘူး။ ဧရာ၀တီဆိုတာ ႏိုင္ငံသားတိုင္းပိုင္တဲ့ အရာပါ။ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ပိုင္ပစၥည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ကိုယ္ပစၥည္းလို လုပ္လို႔မရပါ ဘူး။ ႏိုင္ငံသား တိုင္းကိုခ်ျပျပီးမွ လုပ္ရမွာပါ။ ျပည္သူေတြသိေအာင္ခ်ျပရမယ္။ မီဒီယာေတြကို ပြင့္ပြင့္လင္း လင္းေျပာျပီးမီဒီ ယာေတြက တစ္ဆင့္ေျပာရမွာပါ။ အခုက ဘြားခနဲေပၚလာျပီမွ သိရေတာ့ စိတ္မေကာင္းျဖစ္မိပါတယ္။ အခုဆက္ျပီး လုပ္မယ္ဆိုေတာ့ ၀မ္းနည္း ဆို႔နင့္ရပါတယ္။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမွာေတာင္ သူတို႔ရဲ႕ Three Gorges Dam အတြက္ ေနာင္တရတာေတြ၊ ျပန္ျပီးသံုးသပ္တာေတြ လုပ္ေနပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ လည္း ေနာက္မ က်ေသး ပါဘူး။ ျပန္ျပီးျပဳျပင္လို႔ ရပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး မျဖစ္မေန ေဆာက္ ရမယ္ဆိုရင္ေတာင္ ေလွ်ာ့ ခ်လို႔ရ ပါေသးတယ္”
ဦးေအာင္လွထြန္း (႐ိုက္တာသတင္းဌာန)
“သဘာ၀သယံဇာတဆိုတာက တကယ္တမ္းေျပာရရင္ ျပည္သူလူထုက ပိုင္တာေလ။ ဒါကိုစီမံခန္႔ခဲြႏိုင္ဖို႔ အတြက္ ျပည္သူလူထုက ေပးထားတဲ့ ေနရာတစ္ခုကိုအစိုးရလို႔ ေျပာလို႔ရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ဒီကိစၥကဘယ္သူမွ ပိုင္ တယ္လို႔ ေျပာလို႔မရဘူး။ အမ်ားစုရဲ႕ ဆႏၵသေဘာထားနဲ႔ ျဖစ္သင့္တယ္လို႔ထင္တယ္။ ဒါကိုမွအစိုးရတစ္ရပ္ အေနနဲ႔လုပ္ခ်င္တာကို လုပ္ခြင့္ရိွတယ္ဆိုၿပီး လုပ္မယ္ဆိုရင္ ေနာက္ဆက္တဲြ အက်ဳိးဆက္ေတြရိွလာႏိုင္သလို သမိုင္းရဲ႕တရားခံေတြေတာ့ ျဖစ္လာမွာပဲ ေလ။ ဒါေၾကာင့္ ဆက္လုပ္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ တစ္ျပည္လံုးရဲ႕ သေဘာ ဆႏၵကိုခံယူ တာမ်ဳိးလုပ္သင့္တယ္လို႔ ထင္တယ္။ ဒါမွမဟုတ္ သီးျခားလြတ္လပ္ၿပီး တတ္သိနားလည္တဲ့ ပညာ ရွင္ေတြ ရဲ႕အၾကံဥာဏ္ေတြကိုယူသင့္တယ္။ ဒီကိစၥ နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အားလံုးကေတာ့ စိုးရိမ္တ ႀကီးျဖစ္ေနၾကၿပီ။ အဓိကေတာ့ ဧရာ၀တီျမစ္ျဖစ္ေနလို႔ပါပဲ။ သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ တတ္သိနားလည္ေသာ ပညာရွင္ေတြ ဆီက အၾကံဥာဏ္ေတြရယူသင့္ပါတယ္။ကြၽန္ေတာ့္သေဘာအရ ဆိုရင္ေတာ့ ဒီေရကာတာ ဆက္လုပ္မယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို သေဘာမတူပါဘူး”
မင္းထင္ကိုကိုႀကီး (ဒါ႐ိုက္တာ)
“ျမစ္ဆုံနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သတင္းေတြ အမ်ားႀကီး ၾကားရပါတယ္။ ေနာက္ အခုတေလာမွာလည္း ထူးထူးျခားျခားေပါ့ ေတာ္ေတာ္လူေျပာသူေျပာမ်ားတဲ့ သတင္းေတြ ၾကားရပါတယ္။ ကိုယ့္အယူအဆနဲ႔ ကိုယ္ေျပာၾကတာပါ။ တစ္ကယ္တမ္း တိုင္းျပည္အတြက္ အက်ဳိးရွိမယ္ဆိုရင္ လုပ္ၾကမွာေပါ့။ တိုင္းျပည္အတြက္ အက်ဳိးမရွိဘူးဆိုရင္လည္း ဘယ္သူမွ မလုပ္ပါဘူး။ တတ္ကြၽမ္းတဲ့၊ နားလည္တဲ့ ပညာရွင္ေတြ ဒီလို စုေဆြးေႏြး ၿပီးေတာ့ ေျပာၾကမယ္ဆိုရင္ ပိုၿပီးသင့္ေတာ္မယ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္ထင္ပါတယ္။ အရင္က ကြၽန္ေတာ္ လယ္/ဆည္၀န္ႀကီးေဟာင္း လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ မ်ဳိးစုံေျပာပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ ဆည္တစ္ခု ေဆာက္ၿပီးတိုင္း သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး ပ်က္စီးမယ္တို႔၊ ဘာတို႔ ေျပာၾကတာေပါ့။ အက်ဳိးရွိတာလည္း ရွိပါတယ္။ တစ္ဖက္က လည္း ေရျမဳပ္သြားတာ လည္းရွိပါတယ္။ ဒီႏွစ္ခုမွာ ဘယ္ဟာက ကိုယ့္တိုင္းျပည္အတြက္ အက်ဳိးရွိမလဲ ဆိုတာကိုပဲ ကြၽန္ေတာ္တို႔ စဥ္းစားၿပီး ဆုံးျဖတ္ၾကမယ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္ထင္ပါတယ္”
ဦးေဌးဦး (ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္)
“ကြၽန္မတို႔ ျမစ္ဆုံေဒသမွာ ေနတဲ့သူျဖစ္တဲ့အတြက္ ျမစ္ဆုံက လူထုနဲ႔ နီးစပ္ပါတယ္။ ျမစ္ဆုံနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ တကယ္ ကြၽန္မတို႔ ကခ်င္ျပည္နယ္ထဲက လူထုက စိုးရိမ္ေနတာ အမွန္ပါပဲ။ ကြၽန္မလည္း လႊတ္ေတာ္ကိုယ္ စားလွယ္ တစ္ေယာက္အေန နဲ႔ကလည္း လူထုထဲကပါပဲ။ ကြၽန္မတို႔ ကခ်င္လူမ်ဳိးေတြအေနနဲ႔လည္း ဒီအင္မတန္ ရွားပါး တဲ့ ျမစ္တစ္ခုဆုံတာကို ဒီအတိုင္းပဲ ထာ၀ရစီးဆင္းေနခ်င္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကြၽန္မတို႔ရဲ႕ တိုင္းျပည္ နဲ႔ ျပည္သူလူထုရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္အရ ဒီဟာကို တိုင္းျပည္နဲ႔ ျပည္သူလူထုအတြက္ အမွန္တကယ္ အက်ဳိးရွိမယ္ ဆိုတဲ့ကိစၥ အသုံးျပဳမယ္ဆိုရင္ ကြၽန္မတို႔က တစ္ခုလိုခ်င္ရင္ တစ္ခုကို ဆုံး႐ႈံးရမယ္ဆိုတာ ကြၽန္မတို႔ နားလည္ ပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္မွာ ကြၽန္မတို႔ စိုးရိမ္ေနတာကေတာ့ ဒီ Dam ႀကီး ေပါက္ကြဲလာလို႔ရွိရင္ က်ဳိးပဲ့သြား လို႔ရွိရင္ ကြၽန္မတို႔ ျမစ္ႀကီးနားကလူေတြ အရင္ေသမယ္။ ဒါကိုပဲ အႀကီးအက်ယ္ စိုးရိမ္ေနၾကပါတယ္”
ေဒၚဒြဲဘူ (ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္)
“ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ သမုိင္းအေတြ႕အၾကံဳ၊ ကမၻာ့သမုိင္း အေတြ႕အၾကံဳအရ ေစတနာရဲ႕ေနာက္မွာ အတတ္ပညာ၊ အသိပညာ၊ ဆင္ျခင္တုံတရား၊ တျခားေသာ နည္းစနစ္မွန္ေတြ မရွိရင္ အလကားပဲဆိုတာ ဒီေနရာမွာ ထပ္ေျပာခ်င္ ပါတယ္။ ဆည္ေဆာက္တာ နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေကာင္းသည္၊ ဆိုးသည္ကုိ ဒီအထဲမွာ တစ္စုံတစ္ရာ ေ၀၀ါးေနတဲ့သူေတြ ရွိရင္ ကြၽန္ေတာ္အခု ဖတ္ျပခ်င္ပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ဧရာ၀တီဆည္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ အက်ဳိးဆက္ေတြ ကို ေလ့လာထားတဲ့၊ ဧရာ၀တီျမစ္ အထက္ပုိင္းမွာ ဆည္ေတြေဆာက္လိုက္တဲ့အခါ ဘာအက်ဳိးဆက္ေတြ ျဖစ္လာမလဲဆိုတာကို ျမန္မာႏုိင္ငံ အစိုးရရဲ႕ ခြင့္ျပဳခ်က္နဲ႔ ျမန္မာပညာရွင္၊ တ႐ုတ္ပညာရွင္ေတြလည္း ပါတယ္။ စာမ်က္ႏွာ ၉၀၀ ေက်ာ္ရွိ တဲ့ ေလ့လာခ်က္စာတမ္း ၁ ေစာင္ ထြက္ခဲ့ပါ တယ္။ ၂၀၀၉ ေအာက္တိုဘာလမွာ ထြက္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီက စာေလးတစ္ပိုဒ္ ကုိ ဖတ္ျပခ်င္တယ္။ ‘ျမန္မာ ႏွင့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံတို႔မွ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ဆိုင္ရာမ်ားကုိ အမွန္တ ကယ္ ပူပန္၍ ေရရွည္တည္တံ့ေသာ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈမ်ားကို ရည္ရြယ္ပါလွ်င္ ဧရာ၀တီျမစ္ဆုံတြင္ သည္မွ် ပမာဏႀကီးေသာ ေရေလွာင္ကန္ကုိ တည္ေဆာက္ရန္မလိုေခ်’ တဲ့။ ဒါသည္ ပညာရွင္ေတြရဲ႕ ထုတ္ေဖာ္ခ်က္ပါ။ တျခားတျခားေသာ ပညာရွင္ေတြရဲ႕ အဆိုအရလည္း ဒီဆည္မရွိသင့္ဘူး ဆိုပါတယ္။ ဒါေတြ ကြၽန္ေတာ္တို႔ခ်ျပဖုိ႔ လိုပါတယ္။ ဒါေတြ မရွိသင့္ဘူးဆို တဲ့ ရဲရဲရင့္ရင့္လႈပ္ရွားမႈ၊ ေျပာဆိုမႈေတြ ကြၽန္ေတာ္တို႔ လုပ္ၾကဖို႔လိုပါတယ္။ ဒါ EIA ထဲက တစ္ခ်က္ကို အေျခခံၿပီး ေျပာတာပါ”
ကိုျမင့္ေဇာ္
ျမန္မာႏိုင္ငံလုိ႔ ဆုိလုိက္တုိင္းမွာ ဧရာ၀တီဆုိတာ အၿမဲတမ္းတြဲၿပီး ပါလာခဲ့တာပါပဲ။ ႏုိင္ငံေတြ ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ တုိးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈေတြ ဆုိတာဟာလည္း ဟုိးသမုိင္း အစဥ္အဆက္ကိုပဲ ၾကည့္ၾကည့္၊ လက္ရွိအေျခအေနကိုပဲ ၾကည့္ၾကည့္ အဓိက ျမစ္ႀကီးေတြ၊အဲဒီျမစ္ႀကီးေတြရဲ႕ ျမစ္၀ွမ္းေဒသေတြ၊ အဲဒီေနရာကေနပဲ ယဥ္ေက်းမႈေတြ စတင္ၿပီး ေပၚေပါက္လာခဲ့တာပါ။ ဒီလုိပါပဲ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ဧရာ၀တီဆုိတဲ့ ဟာကလည္း ဘယ္လုိမွကို ခြဲျခားလုိ႔ မရပါဘူး။ ဒီျမစ္ႀကီး စီးဆင္းေနသမွ် ကာလပတ္လံုး က်ေနာ္တုိ႔ ႏုိင္ငံရဲ႕ ေသြးေတြကလည္း ဒီျမစ္ထဲမွာ စီးဆင္းလာသလုိ ခံစားခဲ့ၾကရတာပါ။ အဲအတြက္ေၾကာင့္ မုိ႔လုိ႔ ႏုိင္ငံကို ခ်စ္တာနဲ႔ တူညီစြာနဲ႔ပဲ က်ေနာ္ ဧရာ၀တီျမစ္ကိုခ်စ္ပါတယ္။ တန္ဖိုးထားပါတယ္။
ေဇယ်ာေသာ္ (ဟစ္ပ္ေဟာ့ပ္ အဆုိေတာ္၊ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္း)
“ကၽြန္ေတာ္စဥ္းစားမိတာ တစ္ခုရွိတယ္။ ငါတုိ႔နုိင္ငံေတာ္သီခ်င္းဆုိၾကတယ္။ ဒါတုိ႔ေျပ၊ ဒါတုိ႔ေျမ တုိ႔ပုိင္တဲ့ေျမလုိ႔။ အခုေတာ့ ငါတုိ႔ပုိင္ေသးလား။ ငါတုိ႔ပုိင္ထားရတဲ့ သယံဇာတေတြကို အရင္တုန္းကလည္း ဒီသယံဇာတေတြေ ၾကာင့္ ေပါ့ေလ။ ကၽြန္ျဖစ္ခဲ့ရတယ္။ အဲ့ဒီတုန္းက ဘယ္လုိေခၚလဲဆုိေတာ့ rape of Burma တဲ့။ ဗမာျပည္ သယံဇာတကုိ အနုိင္က်င့္ျခင္းေပါ့။ အဲဒါနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ကၽြန္ျဖစ္ခဲ့ရတယ္။ အခုဟာက သယံဇာတ လုိခ်င္လုိ႔ ကိစၥမရွိေသးဘူး။ အဲဒီသယံဇာတ လုိခ်င္တဲ့ေနာက္ပုိင္းမွာ သဘာဝပတ္၀န္းက်င္ကုိ ဖ်က္ဆီးတာေတြ ပါလာတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ တစ္ခါေျပာဖူးတယ္။ Ecological rape of Burma သယံဇာတတင္ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ သဘာဝပတ္၀န္းက်င္ကုိပါ အနုိင္က်င့္ခံေနရတာေပါ့”
ကိုတာ (ဆရာဝန္ စာေရးဆရာ)
ျမစ္ဆံုေရကာတာကို တည္ေဆာက္ဖို႔ မသင့္ေတာ္ဘူးလို႔ ျမန္မာ-တရုတ္ ပညာရွင္အဖြဲ႔ အစီရင္ခံစာမွာ အတိအလင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ (တရုတ္ပညာရွင္ေတြနဲ႔ ပူးတြဲေလ့လာခဲ့တဲ့ ရန္ကုန္အေျခစိုက္ ဇီဝမ်ဳိးကြဲနဲ႔ သဘာဝထိန္းသိမ္းေရးအသင္း Biodiversity and Nature Conservation Association က ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလမွာ ေရးသားထား) သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုက္ပ်က္စီးမွာကို ျမန္မာဘက္ကေရာ တရုတ္ဘက္ကေရာ တကယ္ပဲ စိုးရိမ္တယ္ဆိုရင္ ျမစ္ဆံုမွာ ေရကာတာကို မတည္ေဆာက္သင့္ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။……… ေရကာတာ တည္ေဆာက္မယ္ဆိုရင္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းနဲ႔ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ကို ဘယ္လို ထိခိုက္ႏိုင္ တယ္ ဆိုတာကို ေလ့လာအကဲျဖတ္ဖို႔ လိုအပ္ေၾကာင္း၊ တရုတ္ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး၊ ဥပေဒမွာ ေဖာ္ျပထားတာေၾကာင့္ စတိအေနနဲ႔ ဧရာဝတီ ေရကာတာ ေလ့လာေရးမွာ တရုတ္ပါဝင္ လာတာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ျမန္မာမွာလည္း ၂၀၀၆ မွာ ျပ႒ာန္းတဲ့ ေရအရင္းအျမစ္နဲ႔ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ား ထိန္းသိမ္းေရး ဥပေဒနဲ႔ သက္ဆုိင္ရာ ဦးစီးဌာရွိေပမယ့္ သဘဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး မူဝါဒလမ္းစဥ္ မရွိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ဧရာဝတီ ေရကာတာ အစီရင္ခံစာကို လံုးဝဂရုမစိုက္ၾကတာ ျဖစ္ပံုရပါတယ္။
ဦးေအာင္ခင္ (VOA သတင္းဌာန)
“ဒါဟာ ဗမာျပည္ဒုကၡျဖစ္မယ့္ကိစၥ။ ေသေရးရွင္ေရး ကိစၥပါ။ လူတစ္ေယာက္က ဆုံးျဖတ္ရမွာမဟုတ္ဘူး”
ဦးစိုးညြန္႔ (ဥကၠ႒၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ ငွက္ႏွင့္ သဘာဝပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးအသင္း)
“အက်ဳိးစီးပြါး ပ်က္သုံးမႈေတြက ပုိျပီးေတာ့ ၾကီးမားေနတဲ့ အတြက္ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ျပီးေတာ့ အမ်ားၾကီး ျပန္ျ ပီးေတာ့ ေလ့လာရမယ္၊ သုံးသပ္ရမယ္၊ လူေတြရဲ႕ သေဘာထားေတြကုိ နားေထာင္ရမယ္လုိ႔ က်ေနာ္ ေျပာ ခ်င္ပါတယ္”
ဦး၀င္းတင္ (သတင္းစာ ဆရာႀကီး)
သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ား၊ ထိန္းသိမ္းသူမ်ား၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတရားနွင့္ သဟဇာတျဖစ္ျခင္းကို ခ်စ္ျမတ္နိုးသူမ်ား အားလံုးတို႔အား အာရွတိုက္၏ အေရးပါဆံုး ျမစ္တစ္ခုျဖစ္သည့္ ဧရာဝတီကို ၿခိမ္းေျခာက္ေန သည့္ အႏၲရာယ္မ်ားအား ကမၻာတဝွမ္းမွ သိရွိနားလည္ၾကေစရန္ ကၽြန္ုပ္တို႔နွင့္အတူ ဝိုင္းဝန္းေဆာင္ရြက္ၾကပါရန္ ပန္ၾကားအပ္ပါသည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ (“ဧရာဝတီအတြက္ ပန္ၾကားခ်က္” မွ)
အထက္ပါ အေၾကာင္းအရာအားလံုးအတြက္ Eleven Media Group နဲ႔ Mandalaygazette ကို Credit ေပး ပါတယ္ ။
ၿမစ္ဆံုစီမံကိန္း ပတ္သတ္လို႕ CPI က လုပ္ထားတဲ့ Survey ရဲ႕ အခ်က္အလက္ေတြကို ဒီ
http://www.burmapartnership.org/2011/07/analysis-of-environmental-impact-study-on-hydropower-development-of-irrawaddy-river/ မွာ ဖတ္ႏိုင္ပါတယ္ ။
သက္တန္႔ခ်ိဳ
23 September 2011
စာဖတ္ပရိတ္သတ္သူငယ္ခ်င္းမ်ားကို အစဥ္ေလးစားေသာအားၿဖင့္.......................
တကြက္ခ်င္းေထာက္ျပသြားတာ အရမ္း အရမ္းေကာင္းတယ္။
ReplyDeleteအနာသိရင္ေဆးရွိဆိုသလို ေရာဂါသိရင္ေဆးရွိရမွာေပါ့။
ကုသလို႔မေပ်ာက္ဘူးဆိုတာမရွိဘူး။
ဧရာ၀တီကို ကယ္တင္ႏိုင္မယ့္နည္းလမ္းရွာေတြ႔မွာပါ။
တကယ့္ကို ရင္သို႔ထိေသာစာမ်ားပဲ ေမာင္သက္တန္႔ေရ။ ရႈပ္ေပြလီခတ္ေနတဲ့အခုလို အခ်ိန္မွာ 'ျမစ္ဧရာ' ထာဝရေအးခ်မ္းစြာစဥ္ဆက္မျပတ္ စီးဆင္းႏိုင္ခြင့္ရွိပါေစလို႔ ဆုေတာင္းမိပါတယ္။
ReplyDeleteစိတ္ဓာတ္အစဥ္ၾကည္လင္ေအးျမပါေစကြယ္။
ေမတၱာျဖင့္
အန္တီတင့္
ဧရာဝတီျမစ္ၾကီး မပ်က္မစီးပဲနွင့္အစဥ္တည္တံ့ေစခ်င္ပါသည္။သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းရန္ လူသားတိုင္းမွာတာဝန္ရွိပါသည္။ အားလံုးဝိုင္းဝန္းကန္ ့ကြက္ၾကပါစို ့.............
ReplyDeleteကိုသက္တန္႕ ေရ
ReplyDeleteဧရာဝတီ တည္ေဆာက္ေရး ကို လံုးဝ လံုးဝ လက္မခံႏိုင္ပါ
ကိုသက္တန္႕ ရဲ႕ ျပည္႕စံု တဲ႕ အခ်က္အလက္ ေတြ အတြက္ အထူးအထူး ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ဗ်ာ
အတူတူ သြားရေအာင္
လာေခၚရင္ ေရႊစင္ဦး ပါမွ လို႕ေျပာေနာ္ ဟားးးးးးးးး
ခင္မင္တဲ႕
ေရႊစင္ဦး
စိတ္ခ် ဆရာမေရ လာေခၚမယ္ :P
ReplyDeleteအရသာရိွတယ္။ ဖတ္ရတာ အနွစ္က်တယ္။
ReplyDeleteဒီလိုေလးေတြ ခ်ျပေပးထားတာ ေက်းဇူးတင္တယ္ဗ်ာ။
ခ်စ္ခင္စြာျဖင့္
ကိုရီး{ကိုၾကီး}
ဧရာဝတီ ျမစ္ဆံုဆည္ စီမံကိန္းကို အၾကြင္းမဲ့ ကန္႔ကြက္ျခင္းအား ထပ္ဆင့္ ေထာက္ခံပါသည္..။
ReplyDeleteဧရာဝတီထာဝရတည္တံ့စြာရွင္သန္စီးဆင္းနိုင္ပါေစ...။
Good post, good collection related to Irrawaddy. Thanks for sharing.
ReplyDelete