Copper ႏွင့္က်န္းမာေရး

Copper ႏွင့္က်န္းမာေရး

Copper ဆိုတာ သေကၤတ Cu လို႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ( လက္တင္ဘာသာအရ Cuprum) အက္တမ္နံပတ္ ၂၉ ရွိတဲ့ ဓါ တု ျဒပ္စင္တစ္ခုၿဖစ္ပါတယ္ ။ လူေတြအမႈမဲ့အမွတ္မဲ့ၿဖစ္ေနၾကတဲ့ ေကာ့ပါးဟာ တကယ္ေတာ့ က်န္း မာေရး အတြက္ မရွိမၿဖစ္လိုအပ္တဲ့ အရာတစ္ခုၿဖစ္ပါတယ္ ။ ဒါ့အၿပင္ေကာ့ပါးဟာ လူေတြရဲ႕က်န္း မာေရ႔းအ တြက္မရွိမၿဖစ္လိုအပ္တဲ့ အနည္းငယ္ေသာ ၿဒပ္စင္ေတြထဲက တစ္ခုလည္းၿဖစ္ပါတယ္ ။ ေကာ့ပါးနဲ႔တကြ အမိုင္ႏို အက္ဆစ္ေတြနဲ႔ ဖက္တီးအက္ဆစ္ေတြ ၊ ဗီတာမင္ေတြဟာ ပံုမွန္ ဇီ၀ၿဖစ္ပ်က္မႈ ၿဖစ္စဥ္ Metabolic Process ေတြ အတြက္လိုအပ္ပါတယ္ ။ ဒါေပမယ့္လည္း ခႏၶာကိုယ္ဟာ ေကာ့ပါးကို ထုတ္လုပ္ၿခင္းမၿပဳႏိုင္ပါဘူး ။ လူေတြရဲ႔အ စားအေသာက္က တဆင့္သာလွ်င္ ပံုမွန္ပမာဏကို စုပ္ယူၿခင္းအ တြက္ ေထာက္ ပံ့ေပးႏုိင္ မွာၿဖစ္ပါတယ္ ။ ဒါေပမယ့္လည္း တၿခား သတၱဳဓါတ္ေတြနဲ႔ အာဟာရ ဓါတ္ေတြ လိုပဲ ေကာ့ပါး အလြန္ မ်ားၿခင္းနဲ႔ ေကာ့ပါး အလြန္နည္းပါးၿခင္းအေၿခအေနမ်ားဟာ ခႏၶာကိုယ္ ထဲမွာ ေကာ့ ပါးပုိလွ်ံၿခင္း နဲ႔ ေကာ့ပါး ခ်ိဳ႕တဲ့ၿခင္း အေၿခအေနေတြကို ၿဖစ္ေစႏုိင္ပါတယ္ ။ ဒီလို တစ္ဖက္စြန္းေရာက္ အေၿခအေနမ်ိဳးေတြမွာဆိုရင္ေတာ့ က်န္းမာေရးအတြက္ ဆိုးက်ိဳးေတြၿဖစ္ေစႏုိင္ပါတယ္ ။

ခႏၶာကိုယ္ထဲ မွာ ေကာ့ပါးဘယ္ေလာက္လိုအပ္သလဲ ?



ကမၻာတ၀ွမ္းလံုးမွာ မ်ားၿပားလွတဲ့ က်န္းမာေရး ဆိုင္ရာ ေအဂ်င္စီေတြက သတ္မွတ္ ထားတဲ့ ေန ႔စဥ္ ေကာ့ ပါးလိုအပ္ခ်က္ (standard) ေတြ သတ္မွတ္ထားၿပီးၿဖစ္ပါတယ္ ။ သတ္မွတ္ထား ခ်က္ေတြအ ရ ေကာ့ပါး လိုအပ္ခ်က္ဟာ လူၾကီး ၊ ကိုယ္၀န္ေဆာင္သည္ေတြနဲ႔ ၊ ကေလးငယ္ေတြ ၊ ေမြးကင္းစ ကေလး ငယ္စတာေတြမွာ အသက္အရြယ္အမ်ိဳးမ်ိဳးအလိုက္ ကြဲၿပားၿခားနားမႈ ရွိပါတယ္ ။ အရြယ္ေရာက္ၾကီး လူတစ္ေယာက္ ဟာ ကိုယ္အေလးခ်ိန္နဲ႔တြက္ဆမယ္ဆိုရင္ 1.4 - 2.1 mg / kg လိုအပ္ပါတယ္ ။ အနည္းငယ္ မွ်ေသာ ပမာဏၿဖစ္ေပ မယ့္လည္း အသက္ရွင္က်န္းမာစြာ ေနထိုင္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ မရွိမၿဖစ္လိုအပ္ပါတယ္ ။ ေကာ့ပါး ခ်ိဳ႕တဲ့ၿခင္းနဲ႔ အဆိပ္ အေတာက္ၿဖစ္မႈေတြဟာလည္း မ်ိဳးရိုးဗီဇ (Genetic သို႔မဟုတ္ Non-genetic) ဇစ္ၿမစ္ လည္း ၿဖစ္ႏုိင္ပါတယ္ ။

ဘယ္လိုအလုပ္လုပ္သလဲ ?

ေကာ့ပါးဟာ အင္ဇိုင္းေတြ ထုတ္လုပ္ဖို႔အတြက္ အခ်ိဳ႕ေသာ ပရိုတိန္းေတြနဲ႔ ေပါင္းစည္းပါတယ္ ။ အဲဒီ အင္ဇိုင္းေတြ ဟာ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ မ်ားၿပားလွတဲ ့လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြကို ကူညီဖို႔ အကူပစၥည္း (Catalysts) အၿဖစ္ေဆာင္ ရြက္ေပး ပါတယ္ ။ အခ်ိဳ႕ကေတာ့ ဇီ၀ဓါတု ဓါတ္ၿပဳၿခင္းေတြအတြက္ လိုအပ္တဲ့ စြမ္းအင္ကို ထုတ္ လုပ္ဖို႔ ကူ ညီေပးၾကၿပန္တယ္ ။ အခ်ိဳ႕ကေတာ့ အေရၿပားမွာ ေရာင္ၿခယ္ေတြအတြက္ Melanin အၿဖစ္ေၿပာင္းေပး ဖို႔အ တြက္ ကူညီေပးၿပီး ကိုလာဂ်င္ ၊ အီလက္စတင္ (elastin) နဲ႔တၿခား connective tissue ေတြ ၿပဳၿပင္ဖို႔ ထိမ္းသိမ္းဖို႔လည္း ကူညီေပးပါတယ္ ။ ဒါဟာ ႏွလံုးနဲ႔ ေသြးလႊတ္ေၾကာေတြအတြက္ အလြန္အေရးၾကီးတဲ့ အခ်က္ တစ္ခ်က္လည္းၿဖစ္တယ္။ ေလ့လာစမ္းသပ္မႈေတြရဲ႕အေၿဖအရ ေကာ့ပါးခ်ိဳ႕တဲ့ၿခင္းဟာ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္း
ေရာဂါ (Coronary Heart Disease) အၿဖစ္မ်ားေစၿခင္းရဲ႕အခ်က္တစ္ခ်က္ၿဖစ္တယ္လို႔ဆိုပါတယ္ ။

ေကာ့ပါးကို လုံေလာက္စြာ ရရွိႏုိင္သလား ?

အခုလတ္တေလာ အခ်ိန္အထိ လိုအပ္တဲ့ ေကာ့ပါးေတြကို သင့္ေလွ်ာ္တဲ့ပမာဏအေလွ်ာက္ စားသံုးေန ၾကတယ္လို႔ လူအမ်ားစုက ယံုၾကည္လက္ခံထားၾကပါတယ္ ။ ဥပမာအားၿဖင့္ United Kingdom နဲ႔ United States မွာဆိုရင္ အစားအစာေတြရဲ႕ မီႏူးအမ်ားစုမွာ ပါ၀င္တဲ့ metals ေတြကို ေဖာ္ၿပထားေလ့ရွိပါတယ္ ။ လတ္ တေလာ ၿပဳလုပ္ထားတဲ့ ေလ့လာမႈအရ US မွာရွိတဲ့ လူဦးေရရဲ႕ ၂၅ ရာခိုင္ႏွုန္းသာ လွ်င္ ေန႔စဥ္လို အပ္တဲ့ ေကာ့ ပါးပမာဏကို စားသံုးၾကတယ္လို႔ US Food and Nutrition board of National Academy of Sciences က ေဖာ္ၿပထားပါတယ္ ။ US မွာရွိတဲ့ ထိပ္တန္းအစားအေသာက္ေတြမွာ ဒီပမာဏရဲ႕ တစ္၀က္ေလာက္ ကိုသာ ေထာက္ ပံ့ထားၿပီး အခ်ိဳ႕ေသာ စက္မႈတိုင္းၿပည္ေတြက အစားအေသာက္ေတြ မွာဆိုရင္ ေန႔စဥ္ လိုအပ္ခ်က္ (RDA - Recommended Daily Allowance) ရဲ႕ ၄၀% ေသာက္ လွ်င္ ေထာက္ပံ့ေပးႏုိင္ တာေတြ႔ရ ပါတယ္ ။ United Kingdom မွာဆိုရင္ ၁ ႏွစ္မွ ၃ ႏွစ္အရြယ္သားဆိုရင္ 0.4mg/day လိုအပ္ၿပီး လူၾကီးေတြ ကေတာ့ 1.2 mg/day လိုအပ္တယ္လို႔ ေထာက္ခံထားပါတယ္ ။ ေနာက္ထပ္ေလ့လာမႈအရ သင့္ေလွ်ာ္မွ်တတဲ့ အစားအေသာက္ေတြမွာ လူၾကီးေတြအတြက္ 1mg copper/day ေအာက္ေလ်ာ့နည္းေနတယ္လို႔ သံသယ ၿဖစ္စရာ ေတြ႔လာရၿပန္ပါတယ္ ။ World Health Organization နဲ႔ Food and Agricultural Administration (FAA) တို႔က အၾကံၿပဳထားတာကေတာ့ အမ်ိဳးသားေတြမွာေတာ့ 12 mg/day ထက္ မေက်ာ္ေစသင့္ပဲ အမ်ိဳးသ မီးေတြမွာေတာ့ 10mg/kg ထက္မေက်ာ္ေစသင့္ ဟူ၍ ၿဖစ္ပါတယ္ ။ ဒါဟာ လူထုထဲမွာ ဘယ္ပမာ ဏေလာက္ ေကာ့ပါးစားသံုးရင္ ဇီ၀ဓါတု သက္ေသအရ ဘယ္ေလာက္ထိ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိိဳးရွိႏုိင္သလဲဆိုတာ ကို စမ္းသပ္ထားခ်က္အရ ေဖာ္ၿပထားတာၿဖစ္ပါတယ္ ။

အိႏိၵယ ကေလးငယ္ေတြမွာၿဖစ္တဲ့ အသဲေၿခာက္ေရာဂါ နဲ႔ မ်ိဳရိုးဗီဇ ေရာဂါေတြၿဖစ္တဲ့ Wilson's disease ေတြ မွာ ေကာ့ပါးဓါတ္ အလြန္အမင္းမ်ားၿပားမႈေၾကာင့္ဆိုတာ ေတြ႔ရၿပီး အဲဒါဟာ အသည္းကို ထိခိုက္ေစႏိုင္ ယံုသာ မက ေသေစႏိုင္တဲ့အထိပါ ၿဖစ္ေစပါတယ္ ။ လတ္တေလာ ေကာ့ပါး အဆိပ္သင့္ၿခင္းရဲ႕ လကၡဏာေတြ ကေတာ့ ပ်ိဳ႕ၿခင္းအန္ၿခင္း ဗိုက္ေအာင့္ၿခင္းနဲ႔ၾကြက္သားေတြနာၿခင္းတို႔ၿဖစ္ပါတယ္ ။ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ပိုလွ်ံေနတဲ့ေကာ့ ပါးေတြကိုေတာ့ သီးၿခား ဓါတ္ပ်ယ္ေစေသာ Chelating agents သို႔မဟုတ္ ဇင့္ဓါတ္ေတြ အမ်ားၾကီး ေသာက္ သံုးၿခင္း အားၿဖင့္ ဖယ္ထုတ္ေပးႏုိင္ပါတယ္ ။

ေကာ့ပါးမ်ားတဲ့ အစားအစာေတြက ဘာေတြလဲ ?

အခ်ိဳ႕ေသာ အစားအေသာက္ေတြမွာ ေကာ့ပါးဓါတ္မ်ားစြာ ပါ၀င္ပါတယ္ ။ အဲဒါေတြကေတာ့ အခြံမာသီးမ်ား ၊ အေစ့အ ဆံမ်ား ( ေနၾကာေစ့ ၊ ဘိန္းေစ့) ၊ ကုလားပဲ ၊ အသည္းအၿမစ္ ၊ ကမာ ၊ မုတ္ေကာင္စသည္တို႔ၿဖစ္ပါတယ္ ။ သဘာ၀ အစားအစာေတြၿဖစ္တဲ့ ႏွံစားပင္ ၊ ေကာက္ႏွံပင္ ၊ အသားနဲ႔ငါးေတြမွာ လိုအပ္တဲ့ေကာ့ပါးရဲ႕ ၅၀ % ေလာက္ထိ ေထာက္ပံ့ေပးႏုိင္ပါတယ္ ။ United Kingdom မွာဆိုရင္ေတာ့ ေန႔စဥ္လိုအပ္တဲ့ေကာ့ပါးဓါတ္ကို Copper pipes ေတြကတဆင့္ ေသာက္သံုးေရေတြကေန ရရွိတယ္လို႔ သိရပါတယ္ ။ ဒါေပမယ့္ေနရာ အမ်ားစု
မွာေတာ့ ေရထဲမွာပါ၀င္တဲ့ေကာ့ပါးဓါတ္က ေန႔စဥ္လိုအပ္တဲ့ ေကာ့ပါးပမာဏကို ေထာက္ပံ့မေပး ထားႏုိင္ပါဘူး ။ အခ်ိဳ႕ေသာ walter filters ( ေရစစ္) ေတြက အေရးၾကီးတဲ့ metals ေတြၿဖစ္တဲ့ ေကာ့ပါး လိုမ်ိဳး ကို ေသာက္ေရထဲက စစ္ထုတ္လိုက္တဲ့အတြက္ ေကာ့ပါးဓါတ္ေတြနည္းပါးရၿခင္းၿဖစ္တယ္လို႔ဆိုပါတယ္ ။

ေကာ့ပါးႏွင့္ ေဆး၀ါး

ရင္ဘတ္အနာေတြနဲ႔ ေသာက္ေရေတြကို သန္႔စင္ေစဖို႔အတြက္ ေရွး ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာကတည္းက ေကာ့ပါးကို ေဆး၀ါးအၿဖစ္အသံုးၿပဳခဲ့ၾကပါတယ္ ။ လတ္တေလာေလ့လာထားမႈအရ ေကာ့ပါးဟာ အဆစ္အၿမစ္ေရာင္ၿခင္း နဲ႔တၿခားေရာဂါေတြမွာ ေရာင္ရမ္းၿခင္း ( inflammation) ကို ေလ်ာ့က်ေစတယ္လို႔ဆိုပါတယ္ ။ အနာေတြကို ေပ်ာက္ေစၿခင္းရွိမရွိနဲ႔ ေကာ့ပါးပါ၀င္တဲ့ အေရာင္က်ေဆးေတြ ၊ ဓါတ္ေရာင္ၿခည္ အခန္းက႑ နဲ႔ သတိလစ္ၿခင္း တက္ၿခင္းတို႔မွာ အသံုး၀င္မႈေတြကို ဆက္လက္ေလ့လာေနၾကပါတယ္ ။ အဆစ္အၿမစ္ေရာင္ၿခင္းကုိ ကာကြယ္ေပးႏုိင္တယ္လို႔ သက္ေသအတိအက်မရွိေပမယ့္ ေကာ့ပါး ေၿခက်င္းနဲ႔လက္ေကာက္ေတြကို ၀တ္ဆင္ၿခင္းဟာ ေရာင္ရမ္းလကၡဏာေတြ သက္သာဖယ္ရွားေပးႏုိင္ပါတယ္ ။

ေကာ့ပါးအဆိပ္အေတာက္ၿဖစ္ၿခင္း

ရွားေတာ့ရွားပါတယ္ ။ ေကာ့ပါးဆာလဖိတ္ ၊ ေကာ့ပါးႏိုတ္ထရိတ္ပါ၀င္တဲ့ အရည္ေတြကို အိမ္မွာ လြယ္လြယ္
ကူကူ မေသာက္သံုးမိေအာင္ ကန္႔သတ္ဖယ္ရွားထားသင့္ပါတယ္ ။ ေအာဂဲနစ္ေကာ့ပါး ဆား ေတြဟာ အလြန္ေကာင္းတဲ့အအန္ေပ်ာက္ေစတဲ့အစြမ္းရွိၿပီးမလိုလားအပ္တဲ့ ေကာ့ပါးအမ်ားၾကီးစုပံုၿခင္းကိုေတာ့
အန္ေစၿခင္းၿဖင့္ ဖယ္ရွားႏုိင္ပါတယ္ ။ နာတာရွည္ေကာ့ပါး အဆိပ္အေတာက္ၿဖစ္ၿခင္းကေတာ့ အလြန္ရွားပါးၿပီး အသည္းေရာ ဂါရွိသူေတြမွာ အနည္းငယ္မွ်သာေတြ႔ရပါတယ္ ။

ေကာ့ပါးႏွင့္က်န္းမာေရး

က်န္းမာေရးကို အေထာက္အကူၿဖစ္ေစႏုိင္ဖို႔အတြက္ ေန႔စဥ္စားေသာက္တဲ့အစားအေသာက္ေတြမွာ ေကာ့ပါးဓါတ္ေတာ့ပါ၀င္
ရမွာၿဖစ္ ပါတယ္ ။ အပင္ေတြနဲ႔တိရိစၦာန္ေတြဟာ က်န္းမာဖြ႔ံၿဖိဳးဖို႔အတြက္ ေကာ့ပါးဓါတ္ကိုေတာ့ လိုအပ္ပါတယ္ ။ တၿခားၿဖည့္စြက္ေကာ့ပါး ေဆးေတြမေသာက္ပဲနဲ႔လည္းေန႔စဥ္စားေသာက္ေနတဲ့ အစားအစာ ၊ သင့္တင့္ညီ ညြတ္တဲ့ diet ေတြကေနၿပီးေတာ့လည္း ေကာ့ပါးကို ရရွိႏုိင္ပါတယ္ ။

ေကာ့ပါး ပါ၀င္ေသာေသာက္ေဆးမ်ား

ေကာ့ပါး ပါ၀င္တဲ့ေသာက္ေဆးေတြကေတာ့ ေကာ့ပါးဓါတ္ခ်ိဳ႕တဲ့ၿခင္းမၿဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္တား ဆီးေပးႏုိင္ ပါတယ္ ။ ဒါေပမယ့္လည္း ဒီေသာက္ေဆးေတြကိုေတာ့ ဆရာ၀န္ရဲ႕ ညႊန္ၾကားမႈေအာက္ မွာပဲေသာက္ သံုးရမွာၿဖစ္ ပါတယ္ ။ မတူညီတဲံ ေသာက္ေဆးေတြမွာ မတူညီတဲ႔ စုပ္ယူမႈႏွုန္းေတြရွိပါတယ္ ။ ဥပမာအားၿဖင့္ cupric oxide supplement မွာပါ၀င္တဲ့ေကာ့ပါးစုပ္ယူမႈႏွုန္းဟာ copper gluconate , sulfate, carbonate ထက္စာ ရင္ နည္းတာကိုေတြ႔ရပါတယ္ ။ တကယ္ေတာ့ ေသာက္ေဆးေတြဆိုတာ သာမန္က်န္းမာေန တဲ့လူေတြအတြက္ ေသာက္ကိုေသာက္ဖို႔လိုတယ္လို႔ ေထာက္ခံထားၿခင္းမရွိပါဘူး ။ ဒါေပမယ့္ လည္း ေန႔မေစ့ လမေစ့ပဲေမြးတဲ့ကေလးေတြ ၊ ေပါင္မၿပည့္တဲ့ကေလးေတြနဲ႔ မိခင္ ႏို႔မေသာက္ရပဲ ၿဖည့္စြက္ႏို႔ မႈန္႔ေတြ ေသာက္ေန တဲ့ ကေလးေတြမွာေတာ့ဆရာ ၀န္ရဲ႕ညႊန္ၾကား ခ်က္နဲ႔ ေကာ့ ပါးၿဖည့္စြက္ ေသာက္ေဆးေတြ ေသာက္ဖို႔လိုအပ္ပါတယ္ ။ ဆရာ၀န္ေတြကေအာက္ ပါအေၿခအေနေတြ မွာေကာ့ပါးပါ ၀င္တဲ့ေသာက္ေဆးေတြကိုညႊန္ၾကားမွာၿဖစ္ပါတယ္ ။

၁ ။ အစာမေၾကဖ်ားနာၿခင္းမ်ား ( ကေလးငယ္မ်ားတြင္ ခဏခဏ၀မ္းပ်က္ၿခင္း ၊ ပိုး၀င္ၿခင္း ၊ အရက္ေသာက္ သံုးသူမ်ား )
၂ ။ အစားအေသာက္မမွန္ၿခင္း (အသက္ၾကီးသူမ်ား ၊ အစာမစားႏိုင္ေသာအေၿခအေနမ်ား)
၃ ။ ေကာ့ပါး အားတားၿမစ္ေသာ ေဆး၀ါးမ်ားအား ေသာက္သံုးေနရေသာ လူနာမ်ား
၄ ။ ေသြးအားနည္းၿခင္းေၾကာင့္ အိုင္းယြန္းပါ၀င္ေသာေသာက္ေဆးမ်ားေသာက္သံုးေနရသူမ်ား
၅ ။ ဇင့္ ဓါတ္ပါ၀င္ေသာ ေသာက္ေဆးမ်ား ေသာက္သံုးေနရသူမ်ား
၆ ။ အရိုးပြေရာဂါ Osteoporosis ၿဖစ္ပြားေနသူမ်ား စသည္တို႔ၿဖစ္ပါတယ္ ။

Ref : http://www.copperinfo.co.uk/health/
http://en.wikipedia.org/wiki/Copper_in_health

သက္တန္႔ခ်ိဳ

စာဖတ္ပရိတ္သတ္သူငယ္ခ်င္းမ်ားကို အစဥ္ေလးစားေသာအားၿဖင့္.......................