ေလာကၾကီးက ေခတ္မွီလာတာနဲ႔အမွ် ေရာဂါေတြက လည္းဆန္းသထက္ဆန္းလာပါတယ္ ။ ကင္ဆာေတြ အလံုးအက်ိတ္ေတြကလည္းမ်ားမွမ်ား ။ ဒီတစ္ခါတင္ဆက္ေပးခ်င္တဲ့အေၾကာင္းကေတာ့ Myoma လို႔ေခၚတဲ့ သားအိမ္အသားလံုး ၊ သားအိမ္မွာ အလံုးတည္ၿခင္းအေၾကာင္းၿဖစ္ပါတယ္ ။ ကင္ဆာမဟုတ္တဲ့ ဒီသားအိမ္အလံုးဟာ အမ်ိဳးသမီးထုေတြမွာ အၿဖစ္မ်ားေလ့ရွိပါတယ္ ။ အိမ္ေထာင္ၿပဳသားေမြးမၿပဳလုပ္ၾကတဲ့အပ်ိဳၾကီးေတြမွာ အၿဖစ္မ်ားပါတယ္ ။ အပ်ိဳၾကီးေတြမွာသာမကပဲ အိမ္ေထာင္က်ၿပီးတခ်ိဳ႕ က သားသမီးမယူၾကဘူး ေနာက္ၿပီးသားသမီးဦးေရ နည္းတဲ့သူေတြေပါ့ အဲဒီလိုလူေတြမွာလည္းၿဖစ္ေလ့ရွိၾကပါတယ္ ။ အသက္ ၄၀ ၀န္းက်င္ေလာက္ရွိတဲ့အမ်ိဳးသမီးေတြ အေယာက္ ၂၀၀ ေလာက္ကိုသာ Ultrasound ရိုက္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ၂၀ ရာခိုင္းႏွုန္းေလာက္အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ အရြယ္အစားအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔အသားလံုးေတြကို ေတြ႔ရမွာၿဖစ္ပါတယ္ ။ တခ်ိဳ႕ေတြကေတာ့ခြဲစိတ္ကုသဖို႔ မလိုအပ္ပါဘူး ။ ဘယ္လိုလူမ်ိဳးေတြလည္းဆိုေတာ့ ဘာေရာဂါလကၡဏာမွလည္းမၿပ ၊ ေနာက္ဆက္တြဲ စီစစ္ၾကည့္တဲ့အခါမွာလည္း အရြယ္အစားဟာ ဆက္လက္မၾကီးထြားလာတဲ့သူေတြၿဖစ္ပါတယ္ ။
ဘယ္လိုေနရာေတြမွာၿဖစ္တတ္သလဲ ?
ဒီလိုအသားလံုးေတြဟာ သားအိမ္တစ္ခုလံုး ေနရာအႏွံ႔ၿဖစ္ပြားႏုိင္ပါတယ္ ။ အမ်ိဳးအစားေန နဲ႔ၾကည့္မယ္ ဆိုရင္ေတာ့ သားအိမ္နံရံအတြင္းၿဖစ္ပြားၿခင္း ၊ သားအိမ္နံရံအၿပင္တြင္ၿဖစ္ပြားၿခင္း နဲ႔သားအိမ္ လႈိဏ္ေခါင္း အတြင္းၿဖစ္ပြားၿခင္းဆိုၿပီး သံုးမ်ိဳးခြဲၿခားႏုိင္ပါတယ္ ။ သားအိမ္နံရံအၿပင္ဖက္နဲ႔ သားအိမ္လႈိဏ္ေခါင္းအတြင္း ၿဖစ္တဲ့ အမ်ိဳးအစားေတြဟာ ညွာတံရွည္နဲ႔အလံုးေတြၿဖစ္ႏုိင္ပါတယ္ ။
ဘယ္လိုလကၡဏာေတြၿဖစ္တတ္သလဲ ?
အလံုးအရြယ္အစား ၾကီးတဲ့အခါ ၀မ္းဗိုက္ေအာက္ပိုင္းမွာ စမ္းမိပါတယ္ ။ လကၡဏာေတြကေတာ့ ဓမၼတာ ေသြးေပၚ မႈ မူမမွန္ၿခင္း ၊ ရက္ရွည္ၾကာစြာ ေသြးဆင္းၿခင္း ၊ ေသြးဆင္းခ်ိန္ေတြမွာ ကိုက္ခဲၿခင္း စတာေတြ ၿဖစ္ႏုိင္ ပါတယ္ ။ သားဥၿပြန္ေတြရွိတဲ့ သားအိမ္ထိပ္ပိုင္းေနရာေတြမွာ ၿဖစ္တဲ့အခါ သားဥၿပြန္ေတြ က်ဥ္းသြား တတ္ပါ တယ္ ။ ၿပီးေတာ့ ပိတ္ဆို႔မႈေတြၿဖစ္တဲ့အခါ သားသမီးမရႏိုင္တဲ့ ၿပႆနာေတြပါ ၾကံဳေတြ႔ရႏိုင္ပါတယ္ ။ သားအိမ္ လႈိဏ္ေခါင္းအတြင္းမွာ အလံုးတည္တဲ့အခါမွာလည္း အကယ္၍ ကိုယ္၀န္ရလာခဲ့အခါ သေႏၶသား တြယ္ကပ္ မႈကို အေႏွာက္အယွက္ၿဖစ္ေစတဲ့အတြက္ ကိုယ္၀န္ပ်က္က်ၿခင္းေတြၾကံဳရႏုိင္ပါတယ္ ။
အကယ္၍ ကိုယ္၀န္မပ်က္က်ခဲ့ရင္လည္း အဲဒီအလံုးေတြေၾကာင့္ သေႏၶသား အေနအထားမမွန္ၿခင္း ၊ လမေစ့ ခင္ေမြး ဖြားၿခင္း (Preterm labour) ၊ သားအိမ္၀တြင္ တစ္ဆို႔ေနၿခင္းေၾကာင့္ ဗိုက္ခြဲေမြးရၿခင္းေတြ လုပ္ရေလ့ ရွိပါတယ္ ။ ေမြးၿပီးတဲ့အခါမွာလည္း သားအိမ္က်ံဳ႕အား (Uterine contraction force) အားနည္းတဲ့အတြက္ အခ်င္း ကပ္ၿခင္း ( retain placenta) ၊ ေမြးဖြားၿပီးေသြးသြန္ၿခင္း ( Post Partum Haemorrhage) စသည္တို႔ ၾကံဳေတြ႔ ရႏိုင္ပါတယ္ ။ အသားလံုးၾကီးေသာ္လည္း ကိုယ္၀န္ေဆာင္စဥ္မွာ သေႏၶသားကို အေႏွာက္အယွက္ မေပးပဲ သီး သန္႔ ရွိေနတဲ့အခါဆိုရင္ေတာ့ လေစ့မွ ခြဲေမြးေပးေလ့ရွိပါတယ္ ။ တခါတေလဆိုရင္ အသား လံုးဟာ ႏွစ္ရွည္ၾကာၿမင့္စြာ ၿဖစ္ေပၚေနၿပီး ၀မ္းဗုိက္တစ္ခုလံုးၿပည့္တဲ့အထိ ၊ ကိုယ္၀န္လေစ့ အရြယ္အ ထိၾကီးမားႏုိင္ပါတယ္ ။ သားအိမ္ရဲ႕ အေရွ႔ဖက္မွာ အလံုးၾကီးပါက ဆီးအိမ္ကို ဖိေနတဲ့အတြက္ ဆီးခဏခဏ သြားလိုၿခင္း ၊ ဆီးသြားလို႔ မ၀ပဲ ဆီးက်န္ၿခင္းနဲ႔ ဆီးမသြားႏုိင္တဲ့အထိ ၿဖစ္တတ္ ပါတယ္ ။ သားအိမ္ရဲ႕အေနာက္မွာ အလံုးၾကီးတဲ့အခါမွာလည္း ၀မ္းသြားရ ခက္ခဲၿခင္း ၊ ၀မ္းက်န္ၿခင္းေတြ ခံစားရႏိုင္ပါတယ္ ။ တခ်ိဳ႔ေသာ လူနာေတြမွာဆိုရင္ အသားလံုးမ်ားစြာရွိၿပီး သားအိမ္ရဲ႕ ေနရာအႏွံ႕အၿပည့္ရွိႏုိင္ပါတယ္ ။ ဆီးသီးအေစ့ အရြယ္ကေန ၿပီးေတာ့ ေရွာက္သီး ၊ ကၽြဲေကာသီးအရြယ္ထိ အလံဳးေပါင္းရာေက်ာ္တဲ့အထိရွိတတ္ပါတယ္ ။
ဘယ္လိုကုသ သလဲ?
အလံုးသိပ္မၾကီးရင္ေတာ့ ဗိုက္ခြဲစရာမလိုပဲ မွန္ေၿပာင္း ( Hysteroscopy) နဲ႔ ေအာက္ဖက္ေနထုတ္ႏိုင္ပါတယ္ ။ အလံုးၾကီး လို႔ၿဖစ္ေစ ေရာဂါလကၡဏာ ရွိလို႔ၿဖစ္ေစ ၊ လူနာက အသက္၄၀ ေက်ာ္ၿပီးတဲ့အခါေတြမွာေတာ့ သားအိမ္ ထုတ္ေလ့ ရွိပါတယ္ ။ လူနာက အသက္ငယ္ေသးၿပီးေတာ့ သားသမီးရယူလိုသူေတြအတြက္ကေတာ့ အလံုးကို သီးသန္႔ထုတ္တဲ့ ( Myomectomy) ကို ၿပဳလုပ္ေလ့ရွိပါတယ္ ။ အသားလံုးေတြရဲ႕ သဘာ၀ ဟာ ေသြး ဆံုးၿပီးတဲ့အခါ ဆက္လက္မၾကီးထြားႏိုင္ၿခင္း ၊ ေသးငယ္သြားၿခင္းေတြၿဖစ္ႏုိင္ပါတယ္ ။ ဒါဟာ အမ်ိဳးသမီးေတြ ရဲ႕ ေဟာ္မုန္းအေၿပာင္းအလဲေၾကာင့္ ၿဖစ္ပါတယ္ ။ သိပ္မၾကာေသးခင္က ေပၚလာတဲ့ Luproid Depot လိုပေခၚတဲ့ ထိုးေဆးကေတာ့ ဒီအသားလံုးေတြကို က်ံဳ႕ေစႏုိင္ၿပီးေတာ့ ဆက္လက္ၾကီးထြား မႈကို ဟန္႔တားေစ ပါတယ္ ။ မီးယပ္ေပၚေနစဥ္ကိုက္ခဲၿခင္းမ်ားကိုလည္း သက္သာေစပါတယ္ ။ သားအိမ္ကို သြားတဲ့ ေသြး လႊတ္ေၾကာကိုပိတ္ဆို႔ ကုသတဲ့ Embolization နည္းနဲ႔လည္းကုသၾကပါတယ္ ။ တခ်ိဳ႕အသက္ ကလည္း ၄၀ ေက်ာ္ ေအာက္ပိုင္းအလံုးကလည္းေသးၿပီး ဘာလကၡဏာမွလည္းမခံစားရဘူး Ultrasound ရိုက္ၾကည့္လို႔ အလံုးရွိမွန္း သိရၿပီး စိတ္ေသာက ေရာက္ေနရတဲ့ သူေတြရွိပါတယ္ ။ ရွင္းၿပဖို႔လိုအပ္ပါတယ္ ။ သားအိမ္ ထုတ္ဖို႔မ လိုအပ္သလို ၆ လ သို႔မဟုတ္ တစ္ႏွစ္တစ္ၾကိမ္ေလာက္ Ultrasound နဲ႔ စစ္ေဆးေပးဖို႔သာ လိုအပ္ပါတယ္ ။
သားအိမ္အသားလံုးနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီးဘာေတြသိထားလို႔လိုအပ္သလဲ ?
၁ ။ ကိုယ္၀န္ယူမယ္ဆိုၿပီး သားအိမ္ခ်န္ ၊ အသားလံုးခ်ည္းသီးသန္႔ထုတ္မယ္လို႔ ရည္ရြယ္ထားေသာ္လည္း အလံုး အရြယ္ အစားက ၾကီးမားတယ္ ေနာက္ၿပီး အေရအတြက္လည္းမ်ားတယ္ ခြဲစိတ္တဲ့အခါ အလံုးၾကီးပဲသီးသန္႔ ထုတ္လို႔ ခက္ခဲတဲ့အခါ ၊ ခြဲစိတ္ေနစဥ္မွာ ေသြးထြက္မ်ား ( Massive bleeding) ရွိ၍ လူနာရဲ႕အသက္ကို ကယ္တင္ႏုိင္ ဖို႔အတြက္ သားအိမ္ကို ထုတ္လိုက္ရတာမ်ိဳးလည္းၾကံဳေတြ႔ရႏုိင္ပါတယ္ ။
၂ ။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီအေၿခအေနေတြကို ကာကြယ္ဖို႔ ခြဲစိတ္မႈ မၿပဳမီမွာ လိုအပ္ရင္ သားအိမ္ပါ ထုတ္ပစ္ဖို႔ သေဘာ တူတဲ့အေၾကာင္း သေဘာတူညီမႈ လက္မွတ္ ၊ ေသြးသြင္းဖို႔ အနည္းဆံုး ေသြး ၄ လံုး အဆင္သင့္ထားရွိဖို႔လည္း လိုအပ္ပါတယ္ ။
၃ ။ အလံုးေတြဟာ သားဥၿပြန္ေတြကို ပိတ္ဆို႔ေနၿခင္းရွိမရွိ သားအိမ္လႈိဏ္ေခါင္းအတြင္းဘယ္ေလာက္ ထိုး၀င္ေန သလဲ ဆိုတာကိုသိဖို႔အတြက္ ေဆးဓါတ္မွန္လို႔ေခၚတဲ့ Hystosalpingogram ရိုက္ေပးၿခင္း ၊ သားအိမ္အတြင္း မွန္ေၿပာင္းၾကည့္ၿခင္း Hystoscopy တို႔လို မ်ိဳးကို ၿပဳလုပ္ဖို႔လိုအပ္ပါတယ္ ။
၄ ။ ခြဲစိတ္မႈ မၿပဳခင္မွာလဲ ခင္ပြန္း သို႔မဟုတ္ ခင္ပြန္းေလာင္းရဲ႕ သုတ္ပိုး စစ္ေဆးၿခင္း မႈမွန္ၿခင္းရွိမ ရွိကိုလည္း စစ္ေဆးထားဖို႔လိုပါတယ္ ။
၅ ။ ခြဲစိတ္မႈ ေအာင္ၿမင္ၿပီးတဲ့အခါမွာလည္း အနည္းဆံုး ၆ လၾကာမွသာလွ်င္ ကိုယ္၀န္ယူဖို႔ ခြင့္ၿပဳပါတယ္ ။ သိထားဖို႔ ကေတာ့ သားအိမ္ရဲ႕အဓိကတာ၀န္ဟာ ဓမၼတာ ေသြးေပၚဖို႔နဲ႔ သားသမီးေမြးဖြားဖို႔ပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။ လိင္မႈ ကိစၥ ၊ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕အရည္အေသြးေၿပာင္းလဲၿခင္းအရည္အေသြးယုတ္ေလ်ာ့မႈ အဲဒါေတြနဲ႔ ဘယ္လိုမွ မပတ္သတ္ ပါဘူး ။
၆ ။ အကယ္၍ အလံုးေတြသာထုတ္ၿပီး သားအိမ္ခ်န္ထားခဲ့ရင္ေတာ့ ေနာင္ ငါးႏွစ္မွ ဆယ္ႏွစ္အတြင္း ထပ္မံမၿဖစ္ ပြားေတာ့ပါဘူးလို႔ အာမခံခ်က္ မရွိပါဘူး ။
ေနာက္ဆံုးေၿပာခ်င္တာကေတာ့ Ultrasound အေၾကာင္းၿဖစ္ပါတယ္ ။ အယူအဆ လြဲမွားေန တာေလးေတြ ကိုေၿပာ လိုၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္ ။ အမ်ိဳးသမီးမ်ိဳးပြားဆိုင္ရာေရာဂါေတြနဲ႔ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ေစာင့္ေရွာက္ၿခင္းေတြမွာ အာထ ရာေဆာင္း ဟာ မရွိမၿဖစ္လိုမ်ိဳး အလြန္ကို အသံုး၀င္တဲ့ အရာၿဖစ္ပါတယ္ ။ အာထရာေဆာင္းဟာ ဓါတ္ေရာင္ ၿခည္မဟုတ္ပဲ အဏုၿမဴဓါတ္နဲ႔လည္းဆက္စပ္မႈမရွိပဲ အသံလႈိင္းေလးေတြေၾကာင့္ ပဲ့တင္ အရိပ္ထင္ လာတဲ့ ပံုရိပ္သာၿဖစ္ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ လူနာနဲ႔ သေႏၶသားကို ဆိုးက်ိဳးမရွိပါဘူး ။ ကိုယ္၀န္ရွိစ သံုးေလးပတ္ ကေနစၿပီး ကိုးလအခ်ိန္ထိ သိရွိ ရွာေဖြလုိတဲ့ေရာဂါေတြကို တိက်စြာ ရွာေဖြႏိုင္ပါတယ္ ။ အမ်ိဳးသမီး အဂါၤေတြၿဖစ္ တဲ့ သားအိမ္ ၊ သားဥၿပြန္ ၊ မမ်ိဳးဥ စတဲ့ အတြင္းအဂါၤေတြမွာၿဖစ္တဲ့ေရာဂါေတြကိုလည္း ရွာေဖြႏိုင္ပါတယ္ ။ သားအိမ္နဲ႔ ကပ္လွ်က္ရွိတဲ့ ဆီးအိမ္ ၊ အူမၾကီး ၊ သားငံေရ အက်ိတ္ေတြနဲ႔ တၿခား အလံုးအဖုမ်ား ကိုပါ ေတြ႔ၿမင္ႏုိင္ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္အာထရာေဆာင္းရိုက္ရင္ကေလးကို ုအႏၱရာယ္ၿဖစ္ေစတယ္ ကင္ဆာေတြ ဘာေတြ နဲ႔ဥာဏ္ရည္မမွီေတာ့ဘူးစတဲ့ အယူအဆအလြဲအမွားမ်ားကို ေရွာင္ရွားသင့္ရပါမယ္ ။ အမွန္ကို လည္း မသိေသးတဲ့လူေတြကို လက္ဆင့္ကမ္းေပးရင္း က်န္းမာေရး ဗဟုသုတမ်ားၿဖန္႔ေ၀ႏုိင္ၾကပါေစ ။
Ref : Health Education for Reproductive Health by Prof. Myint Mg Mg
Internet
သက္တန္႔ခ်ိဳ
စာဖတ္ပရိတ္သတ္သူငယ္ခ်င္းမ်ားကို အစဥ္ေလးစားေသာအားၿဖင့္.......................
ဘယ္လိုေနရာေတြမွာၿဖစ္တတ္သလဲ ?
ဒီလိုအသားလံုးေတြဟာ သားအိမ္တစ္ခုလံုး ေနရာအႏွံ႔ၿဖစ္ပြားႏုိင္ပါတယ္ ။ အမ်ိဳးအစားေန နဲ႔ၾကည့္မယ္ ဆိုရင္ေတာ့ သားအိမ္နံရံအတြင္းၿဖစ္ပြားၿခင္း ၊ သားအိမ္နံရံအၿပင္တြင္ၿဖစ္ပြားၿခင္း နဲ႔သားအိမ္ လႈိဏ္ေခါင္း အတြင္းၿဖစ္ပြားၿခင္းဆိုၿပီး သံုးမ်ိဳးခြဲၿခားႏုိင္ပါတယ္ ။ သားအိမ္နံရံအၿပင္ဖက္နဲ႔ သားအိမ္လႈိဏ္ေခါင္းအတြင္း ၿဖစ္တဲ့ အမ်ိဳးအစားေတြဟာ ညွာတံရွည္နဲ႔အလံုးေတြၿဖစ္ႏုိင္ပါတယ္ ။
ဘယ္လိုလကၡဏာေတြၿဖစ္တတ္သလဲ ?
အလံုးအရြယ္အစား ၾကီးတဲ့အခါ ၀မ္းဗိုက္ေအာက္ပိုင္းမွာ စမ္းမိပါတယ္ ။ လကၡဏာေတြကေတာ့ ဓမၼတာ ေသြးေပၚ မႈ မူမမွန္ၿခင္း ၊ ရက္ရွည္ၾကာစြာ ေသြးဆင္းၿခင္း ၊ ေသြးဆင္းခ်ိန္ေတြမွာ ကိုက္ခဲၿခင္း စတာေတြ ၿဖစ္ႏုိင္ ပါတယ္ ။ သားဥၿပြန္ေတြရွိတဲ့ သားအိမ္ထိပ္ပိုင္းေနရာေတြမွာ ၿဖစ္တဲ့အခါ သားဥၿပြန္ေတြ က်ဥ္းသြား တတ္ပါ တယ္ ။ ၿပီးေတာ့ ပိတ္ဆို႔မႈေတြၿဖစ္တဲ့အခါ သားသမီးမရႏိုင္တဲ့ ၿပႆနာေတြပါ ၾကံဳေတြ႔ရႏိုင္ပါတယ္ ။ သားအိမ္ လႈိဏ္ေခါင္းအတြင္းမွာ အလံုးတည္တဲ့အခါမွာလည္း အကယ္၍ ကိုယ္၀န္ရလာခဲ့အခါ သေႏၶသား တြယ္ကပ္ မႈကို အေႏွာက္အယွက္ၿဖစ္ေစတဲ့အတြက္ ကိုယ္၀န္ပ်က္က်ၿခင္းေတြၾကံဳရႏုိင္ပါတယ္ ။
အကယ္၍ ကိုယ္၀န္မပ်က္က်ခဲ့ရင္လည္း အဲဒီအလံုးေတြေၾကာင့္ သေႏၶသား အေနအထားမမွန္ၿခင္း ၊ လမေစ့ ခင္ေမြး ဖြားၿခင္း (Preterm labour) ၊ သားအိမ္၀တြင္ တစ္ဆို႔ေနၿခင္းေၾကာင့္ ဗိုက္ခြဲေမြးရၿခင္းေတြ လုပ္ရေလ့ ရွိပါတယ္ ။ ေမြးၿပီးတဲ့အခါမွာလည္း သားအိမ္က်ံဳ႕အား (Uterine contraction force) အားနည္းတဲ့အတြက္ အခ်င္း ကပ္ၿခင္း ( retain placenta) ၊ ေမြးဖြားၿပီးေသြးသြန္ၿခင္း ( Post Partum Haemorrhage) စသည္တို႔ ၾကံဳေတြ႔ ရႏိုင္ပါတယ္ ။ အသားလံုးၾကီးေသာ္လည္း ကိုယ္၀န္ေဆာင္စဥ္မွာ သေႏၶသားကို အေႏွာက္အယွက္ မေပးပဲ သီး သန္႔ ရွိေနတဲ့အခါဆိုရင္ေတာ့ လေစ့မွ ခြဲေမြးေပးေလ့ရွိပါတယ္ ။ တခါတေလဆိုရင္ အသား လံုးဟာ ႏွစ္ရွည္ၾကာၿမင့္စြာ ၿဖစ္ေပၚေနၿပီး ၀မ္းဗုိက္တစ္ခုလံုးၿပည့္တဲ့အထိ ၊ ကိုယ္၀န္လေစ့ အရြယ္အ ထိၾကီးမားႏုိင္ပါတယ္ ။ သားအိမ္ရဲ႕ အေရွ႔ဖက္မွာ အလံုးၾကီးပါက ဆီးအိမ္ကို ဖိေနတဲ့အတြက္ ဆီးခဏခဏ သြားလိုၿခင္း ၊ ဆီးသြားလို႔ မ၀ပဲ ဆီးက်န္ၿခင္းနဲ႔ ဆီးမသြားႏုိင္တဲ့အထိ ၿဖစ္တတ္ ပါတယ္ ။ သားအိမ္ရဲ႕အေနာက္မွာ အလံုးၾကီးတဲ့အခါမွာလည္း ၀မ္းသြားရ ခက္ခဲၿခင္း ၊ ၀မ္းက်န္ၿခင္းေတြ ခံစားရႏိုင္ပါတယ္ ။ တခ်ိဳ႔ေသာ လူနာေတြမွာဆိုရင္ အသားလံုးမ်ားစြာရွိၿပီး သားအိမ္ရဲ႕ ေနရာအႏွံ႕အၿပည့္ရွိႏုိင္ပါတယ္ ။ ဆီးသီးအေစ့ အရြယ္ကေန ၿပီးေတာ့ ေရွာက္သီး ၊ ကၽြဲေကာသီးအရြယ္ထိ အလံဳးေပါင္းရာေက်ာ္တဲ့အထိရွိတတ္ပါတယ္ ။
ဘယ္လိုကုသ သလဲ?
အလံုးသိပ္မၾကီးရင္ေတာ့ ဗိုက္ခြဲစရာမလိုပဲ မွန္ေၿပာင္း ( Hysteroscopy) နဲ႔ ေအာက္ဖက္ေနထုတ္ႏိုင္ပါတယ္ ။ အလံုးၾကီး လို႔ၿဖစ္ေစ ေရာဂါလကၡဏာ ရွိလို႔ၿဖစ္ေစ ၊ လူနာက အသက္၄၀ ေက်ာ္ၿပီးတဲ့အခါေတြမွာေတာ့ သားအိမ္ ထုတ္ေလ့ ရွိပါတယ္ ။ လူနာက အသက္ငယ္ေသးၿပီးေတာ့ သားသမီးရယူလိုသူေတြအတြက္ကေတာ့ အလံုးကို သီးသန္႔ထုတ္တဲ့ ( Myomectomy) ကို ၿပဳလုပ္ေလ့ရွိပါတယ္ ။ အသားလံုးေတြရဲ႕ သဘာ၀ ဟာ ေသြး ဆံုးၿပီးတဲ့အခါ ဆက္လက္မၾကီးထြားႏိုင္ၿခင္း ၊ ေသးငယ္သြားၿခင္းေတြၿဖစ္ႏုိင္ပါတယ္ ။ ဒါဟာ အမ်ိဳးသမီးေတြ ရဲ႕ ေဟာ္မုန္းအေၿပာင္းအလဲေၾကာင့္ ၿဖစ္ပါတယ္ ။ သိပ္မၾကာေသးခင္က ေပၚလာတဲ့ Luproid Depot လိုပေခၚတဲ့ ထိုးေဆးကေတာ့ ဒီအသားလံုးေတြကို က်ံဳ႕ေစႏုိင္ၿပီးေတာ့ ဆက္လက္ၾကီးထြား မႈကို ဟန္႔တားေစ ပါတယ္ ။ မီးယပ္ေပၚေနစဥ္ကိုက္ခဲၿခင္းမ်ားကိုလည္း သက္သာေစပါတယ္ ။ သားအိမ္ကို သြားတဲ့ ေသြး လႊတ္ေၾကာကိုပိတ္ဆို႔ ကုသတဲ့ Embolization နည္းနဲ႔လည္းကုသၾကပါတယ္ ။ တခ်ိဳ႕အသက္ ကလည္း ၄၀ ေက်ာ္ ေအာက္ပိုင္းအလံုးကလည္းေသးၿပီး ဘာလကၡဏာမွလည္းမခံစားရဘူး Ultrasound ရိုက္ၾကည့္လို႔ အလံုးရွိမွန္း သိရၿပီး စိတ္ေသာက ေရာက္ေနရတဲ့ သူေတြရွိပါတယ္ ။ ရွင္းၿပဖို႔လိုအပ္ပါတယ္ ။ သားအိမ္ ထုတ္ဖို႔မ လိုအပ္သလို ၆ လ သို႔မဟုတ္ တစ္ႏွစ္တစ္ၾကိမ္ေလာက္ Ultrasound နဲ႔ စစ္ေဆးေပးဖို႔သာ လိုအပ္ပါတယ္ ။
သားအိမ္အသားလံုးနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီးဘာေတြသိထားလို႔လိုအပ္သလဲ ?
၁ ။ ကိုယ္၀န္ယူမယ္ဆိုၿပီး သားအိမ္ခ်န္ ၊ အသားလံုးခ်ည္းသီးသန္႔ထုတ္မယ္လို႔ ရည္ရြယ္ထားေသာ္လည္း အလံုး အရြယ္ အစားက ၾကီးမားတယ္ ေနာက္ၿပီး အေရအတြက္လည္းမ်ားတယ္ ခြဲစိတ္တဲ့အခါ အလံုးၾကီးပဲသီးသန္႔ ထုတ္လို႔ ခက္ခဲတဲ့အခါ ၊ ခြဲစိတ္ေနစဥ္မွာ ေသြးထြက္မ်ား ( Massive bleeding) ရွိ၍ လူနာရဲ႕အသက္ကို ကယ္တင္ႏုိင္ ဖို႔အတြက္ သားအိမ္ကို ထုတ္လိုက္ရတာမ်ိဳးလည္းၾကံဳေတြ႔ရႏုိင္ပါတယ္ ။
၂ ။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီအေၿခအေနေတြကို ကာကြယ္ဖို႔ ခြဲစိတ္မႈ မၿပဳမီမွာ လိုအပ္ရင္ သားအိမ္ပါ ထုတ္ပစ္ဖို႔ သေဘာ တူတဲ့အေၾကာင္း သေဘာတူညီမႈ လက္မွတ္ ၊ ေသြးသြင္းဖို႔ အနည္းဆံုး ေသြး ၄ လံုး အဆင္သင့္ထားရွိဖို႔လည္း လိုအပ္ပါတယ္ ။
၃ ။ အလံုးေတြဟာ သားဥၿပြန္ေတြကို ပိတ္ဆို႔ေနၿခင္းရွိမရွိ သားအိမ္လႈိဏ္ေခါင္းအတြင္းဘယ္ေလာက္ ထိုး၀င္ေန သလဲ ဆိုတာကိုသိဖို႔အတြက္ ေဆးဓါတ္မွန္လို႔ေခၚတဲ့ Hystosalpingogram ရိုက္ေပးၿခင္း ၊ သားအိမ္အတြင္း မွန္ေၿပာင္းၾကည့္ၿခင္း Hystoscopy တို႔လို မ်ိဳးကို ၿပဳလုပ္ဖို႔လိုအပ္ပါတယ္ ။
၄ ။ ခြဲစိတ္မႈ မၿပဳခင္မွာလဲ ခင္ပြန္း သို႔မဟုတ္ ခင္ပြန္းေလာင္းရဲ႕ သုတ္ပိုး စစ္ေဆးၿခင္း မႈမွန္ၿခင္းရွိမ ရွိကိုလည္း စစ္ေဆးထားဖို႔လိုပါတယ္ ။
၅ ။ ခြဲစိတ္မႈ ေအာင္ၿမင္ၿပီးတဲ့အခါမွာလည္း အနည္းဆံုး ၆ လၾကာမွသာလွ်င္ ကိုယ္၀န္ယူဖို႔ ခြင့္ၿပဳပါတယ္ ။ သိထားဖို႔ ကေတာ့ သားအိမ္ရဲ႕အဓိကတာ၀န္ဟာ ဓမၼတာ ေသြးေပၚဖို႔နဲ႔ သားသမီးေမြးဖြားဖို႔ပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။ လိင္မႈ ကိစၥ ၊ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕အရည္အေသြးေၿပာင္းလဲၿခင္းအရည္အေသြးယုတ္ေလ်ာ့မႈ အဲဒါေတြနဲ႔ ဘယ္လိုမွ မပတ္သတ္ ပါဘူး ။
၆ ။ အကယ္၍ အလံုးေတြသာထုတ္ၿပီး သားအိမ္ခ်န္ထားခဲ့ရင္ေတာ့ ေနာင္ ငါးႏွစ္မွ ဆယ္ႏွစ္အတြင္း ထပ္မံမၿဖစ္ ပြားေတာ့ပါဘူးလို႔ အာမခံခ်က္ မရွိပါဘူး ။
ေနာက္ဆံုးေၿပာခ်င္တာကေတာ့ Ultrasound အေၾကာင္းၿဖစ္ပါတယ္ ။ အယူအဆ လြဲမွားေန တာေလးေတြ ကိုေၿပာ လိုၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္ ။ အမ်ိဳးသမီးမ်ိဳးပြားဆိုင္ရာေရာဂါေတြနဲ႔ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ေစာင့္ေရွာက္ၿခင္းေတြမွာ အာထ ရာေဆာင္း ဟာ မရွိမၿဖစ္လိုမ်ိဳး အလြန္ကို အသံုး၀င္တဲ့ အရာၿဖစ္ပါတယ္ ။ အာထရာေဆာင္းဟာ ဓါတ္ေရာင္ ၿခည္မဟုတ္ပဲ အဏုၿမဴဓါတ္နဲ႔လည္းဆက္စပ္မႈမရွိပဲ အသံလႈိင္းေလးေတြေၾကာင့္ ပဲ့တင္ အရိပ္ထင္ လာတဲ့ ပံုရိပ္သာၿဖစ္ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ လူနာနဲ႔ သေႏၶသားကို ဆိုးက်ိဳးမရွိပါဘူး ။ ကိုယ္၀န္ရွိစ သံုးေလးပတ္ ကေနစၿပီး ကိုးလအခ်ိန္ထိ သိရွိ ရွာေဖြလုိတဲ့ေရာဂါေတြကို တိက်စြာ ရွာေဖြႏိုင္ပါတယ္ ။ အမ်ိဳးသမီး အဂါၤေတြၿဖစ္ တဲ့ သားအိမ္ ၊ သားဥၿပြန္ ၊ မမ်ိဳးဥ စတဲ့ အတြင္းအဂါၤေတြမွာၿဖစ္တဲ့ေရာဂါေတြကိုလည္း ရွာေဖြႏိုင္ပါတယ္ ။ သားအိမ္နဲ႔ ကပ္လွ်က္ရွိတဲ့ ဆီးအိမ္ ၊ အူမၾကီး ၊ သားငံေရ အက်ိတ္ေတြနဲ႔ တၿခား အလံုးအဖုမ်ား ကိုပါ ေတြ႔ၿမင္ႏုိင္ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္အာထရာေဆာင္းရိုက္ရင္ကေလးကို ုအႏၱရာယ္ၿဖစ္ေစတယ္ ကင္ဆာေတြ ဘာေတြ နဲ႔ဥာဏ္ရည္မမွီေတာ့ဘူးစတဲ့ အယူအဆအလြဲအမွားမ်ားကို ေရွာင္ရွားသင့္ရပါမယ္ ။ အမွန္ကို လည္း မသိေသးတဲ့လူေတြကို လက္ဆင့္ကမ္းေပးရင္း က်န္းမာေရး ဗဟုသုတမ်ားၿဖန္႔ေ၀ႏုိင္ၾကပါေစ ။
Ref : Health Education for Reproductive Health by Prof. Myint Mg Mg
Internet
သက္တန္႔ခ်ိဳ
စာဖတ္ပရိတ္သတ္သူငယ္ခ်င္းမ်ားကို အစဥ္ေလးစားေသာအားၿဖင့္.......................
Thanks you very much thettant.
ReplyDeleteေက်းဇူးတင္ပါတယ္ ဆရာသက္တန္႔ရယ္။ အၾကိတ္ရွိတာနဲ႕ ကင္ဆာဟုတ္မဟုတ္ဘယ္လိုသိႏိုင္မလဲမသိဘူးရွင္။
ReplyDeleteခင္တဲ့
Thanks you very much Doctor CHO
ReplyDeleteကင္ဆာဟုတ္မဟုတ္ကေတာ့ အသားလံုးကို ခြဲစိတ္ အသားစနမူနာယူၿပီး ဓါတ္ခြဲခန္းမွာ Biopsy စစ္လိုက္ရင္ကင္ဆာ ဟုတ္မဟုတ္သိႏုိင္ပါတယ္ ။
ReplyDeleteGood post for acknowledging women health.
ReplyDeleteKIM
အမေလး ကိုသက္တန္႕ေရ သိခ်င္ေနတာအဲဒါေပါ႔
ReplyDeleteမဒိုးကန္က posterior fibroid ျဖစ္ေနတာပါ
ေနာက္ျပီး ovariancyst ျဖစ္လို႔ ခြဲစိတ္ထားရပါတယ္
အဲေနာက္မွ အဲအလံုးျဖစ္လာတာပါ ..
ဘယ္ပါရဂူနဲ႕ျပသင္႕ပါသလဲ ေျဖေပးပါဦးေနာ္
This comment has been removed by a blog administrator.
ReplyDeleteအိုဂ်ီနဲ႔ပဲ ၿပသင့္ပါတယ္ မဒမ္ကိုးေရ Fibroid ေၾကာင့္ ဘာလကၡဏာေတြရွိလဲ ဆန္းစစ္ရပါမယ္ ။ အေတာ္ဆိုးရြားရင္ေတာ့ ခြဲဖို႔လိုပါမယ္ ။ အလံုးအရြယ္စားအေပၚလည္းမူတည္ပါတယ္ ။ လကၡဏာ လည္းမၿပ အလံုးကလည္းမၾကီးရင္ေတာ့ ဘာမွလုပ္ဖို႔မလိုပါဘူး ။ အိုဂ်ီနဲ႔တုိင္ပင္ၾကည့္ပါမဒမ္ကိုးေရ း)
ReplyDeleteCan Myoma/Fibroid be genetical , I mean "myo yo lite" ? My mom had it and she had to operate and remove the uterus.
ReplyDeleteIf it can "myo yo lite", anything I can do to prevent it.
Thanks.
မိန္းမျဖစ္ရတာမလြယ္ပါလားေနာ္..... ဗဟုသုတေလးေတြအတြက္ေက်းဇူးကမၻာေနာ္... :)
ReplyDeleteAnonymous > အသားလံုးကိုၿဖစ္ပြားေစတဲ့အေၾကာင္းရင္းက တိတိက်က်မရွိပါဘူး အမ်ိဳးသမီးေဟာ္မုန္း အီစရိုဂ်င္ေၾကာင့္ၿဖစ္တယ္လို႔ခန္႔မွန္းရပါတယ္ အသားလံုးေတြဟာ အမ်ိဳးသမီး ေဟာ္မုန္းစၿမင့္လာတဲ့ ငယ္ရြယ္စဥ္အခ်ိန္အသက္အရြယ္ကေနစတင္ေလ့ရွိပါတယ္ ။ အ၀လြန္သူေတြနဲ႔ ကေလးမေမြးသူေတြအၿဖစ္မ်ားပါတယ္ မ်ိဳးရိုးလိုက္ေလ့မရွိပါဘူး ကင္ဆာဆိုရင္ေတာ့မ်ိဳးရိုးလုိက္ပါတယ္ ။ (ရိုးရိုးအသားလံုးမဟုတ္ပဲ ကင္ဆာ အၾကိတ္အလံုးလိုမ်ိဳးကိုဆိုလိုပါတယ္ ကာကြယ္ဖို႔အေနနဲ႔ကေတာ့ တစ္ႏွစ္တစ္ခါ ၆ လတစ္ခါေလာက္သားအိမ္ကို ပံုမွန္ Ultrasound ရိုက္ၿပီးစစ္ေဆးေစခ်င္ပါတယ္ )
ReplyDeleteWill we know that fibroid has or not by the following check ?
ReplyDeleteTSH (THYROID STIMULATING HORMONE)
PROLACTIN
HCG (HUMAN CHORIONIC GONADOTROPIN), URINE
URINALYSIS, AUTOMATED (WITH MICROSCOPY IF INDICATED, NO CULTURE)
kim
ၤFibroid ရွိမရွိကို အေသခ်ာဆံုးနည္းကေတာ့ Ultrasound စစ္ေဆးၿခင္းပါပဲ ( တၿခားေဟာ္မုန္းေတြနဲ႔ အင္ဇိုင္းေတြလိုက္စစ္တာထက္စာရင္ ေစ်းသက္သာၿပီး ပိုထိေရာက္ပါတယ္ )
ReplyDeleteအထက္ေဖာ္ၿပပါေတြမစစ္ရဘူးလို႔ေတာ့မဟုတ္ပါဘူး ။ Ultrasound ထက္စာရင္သိပ္အသံုးမ၀င္တာကိုေၿပာခ်င္တာပါ ။ ေနာက္တစ္ခုက Secondary cause ေတြကို ရွာခ်င္တဲ့အခါမွာေတာ့ ဒါေတြဟာလည္း အသံုး၀င္လာပါလိမ့္မယ္ ။
အဲဒီ ေသြးလံုးေခၚမွာေပါ့ေနာ္ အရပ္အေခၚက်ေတာ့. အဲဒီေရာဂါမ်ိဳးကို မငံု သူငယ္ခ်င္းတေယာက္ ျဖစ္ဖူးလို႔ သိရတယ္။ အဲဒါေလ ကိုသက္တန္႕ခ်ိဳ... သူက ပထမတခါျဖစ္ျပီး ခြဲစိတ္ထုတ္ျပီးေနာ္။ အဲဒါကို ေနာက္ ၂ႏွစ္ေလာက္ေနေတာ့ ထပ္ျဖစ္တယ္လို႔ သတင္းၾကားရတယ္. သူက ခြဲစိတ္ထုတ္လိုက္ေပမဲ႔လဲ ဆက္လက္ျဖစ္ေနတုန္းလား။
ReplyDeleteဟုတ္တယ္ေနာ္ အာထရာေဆာင္း ရိုက္ျပီး ေသခ်ာစစ္ေဆးထားတာ အေကာင္းဆံုးပဲ။ မငံုေတာ့ အင္မတန္ေၾကာက္တတ္တယ္။ ကိုယ္႔အသားနာမဲ႔ အလုပ္ဆို ေတာ္ေတာ္တန္တန္မလုပ္တတ္ဘူး. နာမွာေၾကာက္လို႔။ အဲေတာ့ေရာဂါကို ၾကိဳျပီးကာကြယ္ခ်င္လို႔ တႏွစ္တခါေတာ့ (အမွန္ ေျခာက္လတခါလုပ္သင့္တယ္လို႔ဆိုတယ္) စစ္ျဖစ္တယ္။
အဲဒီ ေသြးလံုးေခၚမွာေပါ့ေနာ္ အရပ္အေခၚက်ေတာ့. အဲဒီေရာဂါမ်ိဳးကို မငံု သူငယ္ခ်င္းတေယာက္ ျဖစ္ဖူးလို႔ သိရတယ္။ အဲဒါေလ ကိုသက္တန္႕ခ်ိဳ... သူက ပထမတခါျဖစ္ျပီး ခြဲစိတ္ထုတ္ျပီးေနာ္။ အဲဒါကို ေနာက္ ၂ႏွစ္ေလာက္ေနေတာ့ ထပ္ျဖစ္တယ္လို႔ သတင္းၾကားရတယ္. သူက ခြဲစိတ္ထုတ္လိုက္ေပမဲ႔လဲ ဆက္လက္ျဖစ္ေနတုန္းလား။
ReplyDeleteဟုတ္တယ္ေနာ္ အာထရာေဆာင္း ရိုက္ျပီး ေသခ်ာစစ္ေဆးထားတာ အေကာင္းဆံုးပဲ။ မငံုေတာ့ အင္မတန္ေၾကာက္တတ္တယ္။ ကိုယ္႔အသားနာမဲ႔ အလုပ္ဆို ေတာ္ေတာ္တန္တန္မလုပ္တတ္ဘူး. နာမွာေၾကာက္လို႔။ အဲေတာ့ေရာဂါကို ၾကိဳျပီးကာကြယ္ခ်င္လို႔ တႏွစ္တခါေတာ့ (အမွန္ ေျခာက္လတခါလုပ္သင့္တယ္လို႔ဆိုတယ္) စစ္ျဖစ္တယ္။
ရွင္းလင္းစြာသိရလို့ အထူးေက်းဇူးတင္ပပါတယ္
ReplyDeleteႈI'm 33 yrs old and married on March,2013. Unfortunately, I knew that I had sub mucous fibroid as the size of 3.9 x 4 cm. I do afraid not to get baby and so worry on my health.
ReplyDeleteLet me advice can I get a kit or not.
If I do operation, can I remove the fibroid safely?
Kindly advice in soon please.
with BR,
Shelly