ကန္ေဘာဒီးယား ႏုိင္ငံရဲ႕ ေတာနက္နက္ေတြထဲမွာ အလြန္ေရွးက်တဲ့ ကုန္းေၿမဖြဲ့စည္းမႈမ်ားအၿပင္ ယဥ္ေက်းမႈ အႏွစ္သာရမ်ား ၊ ေရွးေဟာင္းအႏုပညာလက္ရာမ်ား တိမ္ၿမွဳပ္ေပ်ာက္ကြယ္လို႔ ေနပါတယ္ ။ တစ္ခါတုန္းက Khmer ဆိုတဲ့လူတစ္ေယာက္ အေၿခခ်ေနထိုင္ခဲ့တဲ့ Angkor ဘုရားေက်ာင္းဟာ ယခုဆိုရင္ ကမၻာ လွည့္ခရီး သည္ သန္းေပါင္းမ်ားစြာဟာ ဒီအံ့ၾသဖြယ္ရာ ၿမိဳ႕ေတာ္ၾကီးရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈ ေရွးေဟာင္း အေမြအႏွစ္ ေတြကို ဖ်က္ကနဲၿမင္ေယာင္ၾကည့္ဖို႔ အတြက္ လာေရာက္လို႔ ေနၾကပါတယ္ ။
ဧည့္သည္အမ်ားစုဟာ ၿမိဳ႔ေတာ္ၾကီးရဲ႕ ေရွးေဟာင္း ဘုရားေက်ာင္းေတာ္ေတြကို အာရံုစူးစိုက္ေနစဥ္မွာ အၿခားေသာ သူေတြကေတာ့ အေဆာက္အအံုေတြသဖြယ္ ၿဖစ္ေပၚေနတဲ့ ေက်ာက္တံုးလွိုဏ္ဂူေတြထဲ ၀င္ေရာက္ ေလ့လာၾကဖို႔ ၾကိဳးစားၾကံစည္ေနၾကပါတယ္ ။ ဒီအရာေတြအားလံုးဟာ ေန႔စဥ္လူ႔ ယဥ္ေက်းမႈ ဘ၀ေတြကို ထင္ဟပ္ ၿပေနေစၿပီးခမ္းနားၾကီးက်ယ္တဲ့ စစ္မက္ေရးရာ လွိဳ႕၀ွက္ၾကံစည္မႈေတြနဲ႔ ဒီလွိဳ႔၀ွက္အစီ အစဥ္ေတြအား လံုးဟာ ထူးဆန္းတဲ့ ဒ႑ာရီဆန္ေသာ အရာမ်ား ၿဖစ္ေကာင္းၿဖစ္ႏိုင္ပါတယ္ ။
Angkor ဘုရားေက်ာင္းမွာ ဆြဲၿပထားတဲ့ ထူးဆန္းေသာ တိရိစၧာန္မ်ား ပံုေတြဟာ ဒ႑ာရီသက္သက္ ၿဖစ္ေပမယ့္ အခ်ိဳ႔ေသာ သတၱ၀ါမ်ားဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ေရွးႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာက တကယ္ပဲ ေနထိုင္ခဲ့ၾကတာ ၿဖစ္ပါသလား ။ Khmer ဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀၀၀ ေလာက္က ကန္ေဘာဒီယား ႏိုင္ငံရဲ႕ ဦးဆံုး လူ႔ယဥ္ေက်းမူကို စတင္ခဲ့ သူပဲ ၿဖစ္ပါတယ္ ။ အိႏိၵယ ကုန္သည္ေတြေရာက္ရွိလာၿပီးေနာက္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္လာတဲ့ လူေနမႈစနစ္အေပၚ မ်ားစြာ လႊမ္းမိုးသက္ေရာက္မႈ ရွိခဲ့ၿပီး ကန္ေဘာဒီးယားရဲ႔ ပင္လယ္ကမ္းေၿခေဒသတ၀ိွက္ကို စိုက္ပ်ိဳးေရး ၊ သခ်ၤာ ပညာနဲ႔ အသိပညာ အတတ္ပညာေတြ သယ္ေဆာင္ေရာက္ရွိလို႔ လာပါတယ္ ။
အိႏိၵယကုန္သည္ေတြနဲ႔ ကန္ေဘာဒီးယား ႏိုင္ငံရဲ႕ ဆက္သြယ္မႈဟာ ဟိႏၵဴ ယံုၾကည္မႈကို သယ္ေဆာင္လာခဲ့ၿပီး Vishnu နဲ႔ Shiva နတ္ဘုရားေတြကို ၀တ္ၿပဳတဲ့ အေလ့အထမ်ားလည္း ထြန္းကားလာခဲ့ပါတယ္ ။ ေနာက္ပိုင္း ႏွစ္မ်ားမွာေတာ့ မဟာ ယာနဗုဒၶ ဘာသာကို Khmer ကစတင္ကိုးကြယ္ေစခဲ့ပါတယ္ ။ ၁၃ ရာစုႏွစ္က ပြင့္ေတာ္ မူခဲ့တဲ့ Theravada ဘုရားရွင္ကိုလည္း ယံုၾကည္ကိုးကြယ္ခဲ့ပါတယ္ ။ Angkor ဘုရားေက်ာင္းရဲ႕ ဂူနံရံေတြက အမွတ္တမဲ့ ဖတ္မိတဲ့ စာေတြေတာင္မွ ဒီေရွးက်တဲ့ လူမ်ိဳးစုေတြရဲ႕ ဟိႏၵဴနဲ႔ ဗုဒၶဘာသာအေပၚကို အလြန္ကိုးကြယ္ ဆည္းကပ္ခဲ့ၾကတဲ့ အေရးၾကီး အခ်က္အလက္မ်ားကို ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္ ။
အေဆာက္အအံုအမ်ားစုဟာ ဟိႏၵဴ ဘာသာကို ကိုယ္စားၿပဳေနပါတယ္ ။ ထင္ရွားတဲ့ ရုပ္ထုၾကီးကေတာ့ Garuda လို႔အမည္တြင္ၿပီး လူ႔ခႏၶာကိုယ္မွာ သိမ္းငွက္တစ္ေကာင္ရဲ႔ ဦးေခါင္း ေတာင္ပံနဲ႔ အၿမီးပါရွိပါတယ္ ။ ဟိႏၵဴ ဒ႑ာရီရဲ႕ ကိုယ္စားၿပဳၿဖစ္ၿပီး Garuda ဟာ ငွက္အေပါင္းရဲ႕ ဘုရင္ၿဖစ္သလို ေၿမြနဂါးေတြရဲ႕ ရန္သူလည္း ၿဖစ္ပါ တယ္ ။ Angkor ဘုရားေက်ာင္းေတြရဲ႕ အၿပင္ဖက္ နံရံေတြမွာ Garuda ငွက္ရဲ႕ အခ်ိဳ႕ေသာ ထင္ရွားေသာ အမွတ္ အသားမ်ားကို ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္ ။
ဒီထင္ရွားတဲ့ အေဆာက္အအံုေတြထဲမွာ အလြန္အံ့ၾသဖြယ္ရာေကာင္းတဲ့ ၾကီးမားတဲ့ သစ္ပင္ၾကီးေတြနဲ႔ ေက်ာက္ တံုး ေတြဟာ သဘာ၀အေလ်ာက္ ေပါင္းစပ္ၿဖစ္တည္ေနၾကတာကိုလည္း ေတြ႔ၿမင္ႏိုင္ပါတယ္ ။
Garuda ငွက္ဟာ သိန္းငွက္နဲ႔ လူရဲ႕ ဖြဲ႔စည္းပံုကို မူတည္ဆင္းလက္လာပါတယ္ ။ Angkor ကို လာေရာက္လည္ပတ္တဲ့ ခရီးစဥ္ဟာ အလြန္ကို က်ယ္ေၿပာလွၿပီး အန္ေကာ၀တ္လို႔ေခၚတဲ့ ဘုရား ေက်ာင္း ေတာ္ၾကီးလည္း ပါ၀င္ပါတယ္ ။ အၿပင္ဖက္ ဂိတ္တံခါးေြကို ၿဖတ္သန္းၿပီးတဲ့အခါမွာ ဦးေခါင္း ၇ လံုးရွိတဲ့ ေၿမြနဂါး ရုပ္ထုနဲ႔ တာရိုးလမ္းေၾကာင္းၾကီးဟာ အန္ေကာ၀တ္ဘုရားေက်ာင္းရဲ႕ အလယ္တည့္တည့္ကို ညႊန္ၿပ လို႔ေနပါတယ္ ။
ဆက္လက္ေရးသားပါဦးမည္ ။
စာေရးသူ.....သက္တန္႔ခ်ိဳ (၉.၃.၁၀)
စာဖတ္ပရိတ္သတ္သူငယ္ခ်င္းမ်ားကို အစဥ္ေလးစားေသာအားၿဖင့္.......................
ဧည့္သည္အမ်ားစုဟာ ၿမိဳ႔ေတာ္ၾကီးရဲ႕ ေရွးေဟာင္း ဘုရားေက်ာင္းေတာ္ေတြကို အာရံုစူးစိုက္ေနစဥ္မွာ အၿခားေသာ သူေတြကေတာ့ အေဆာက္အအံုေတြသဖြယ္ ၿဖစ္ေပၚေနတဲ့ ေက်ာက္တံုးလွိုဏ္ဂူေတြထဲ ၀င္ေရာက္ ေလ့လာၾကဖို႔ ၾကိဳးစားၾကံစည္ေနၾကပါတယ္ ။ ဒီအရာေတြအားလံုးဟာ ေန႔စဥ္လူ႔ ယဥ္ေက်းမႈ ဘ၀ေတြကို ထင္ဟပ္ ၿပေနေစၿပီးခမ္းနားၾကီးက်ယ္တဲ့ စစ္မက္ေရးရာ လွိဳ႕၀ွက္ၾကံစည္မႈေတြနဲ႔ ဒီလွိဳ႔၀ွက္အစီ အစဥ္ေတြအား လံုးဟာ ထူးဆန္းတဲ့ ဒ႑ာရီဆန္ေသာ အရာမ်ား ၿဖစ္ေကာင္းၿဖစ္ႏိုင္ပါတယ္ ။
Angkor ဘုရားေက်ာင္းမွာ ဆြဲၿပထားတဲ့ ထူးဆန္းေသာ တိရိစၧာန္မ်ား ပံုေတြဟာ ဒ႑ာရီသက္သက္ ၿဖစ္ေပမယ့္ အခ်ိဳ႔ေသာ သတၱ၀ါမ်ားဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ေရွးႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာက တကယ္ပဲ ေနထိုင္ခဲ့ၾကတာ ၿဖစ္ပါသလား ။ Khmer ဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀၀၀ ေလာက္က ကန္ေဘာဒီယား ႏိုင္ငံရဲ႕ ဦးဆံုး လူ႔ယဥ္ေက်းမူကို စတင္ခဲ့ သူပဲ ၿဖစ္ပါတယ္ ။ အိႏိၵယ ကုန္သည္ေတြေရာက္ရွိလာၿပီးေနာက္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္လာတဲ့ လူေနမႈစနစ္အေပၚ မ်ားစြာ လႊမ္းမိုးသက္ေရာက္မႈ ရွိခဲ့ၿပီး ကန္ေဘာဒီးယားရဲ႔ ပင္လယ္ကမ္းေၿခေဒသတ၀ိွက္ကို စိုက္ပ်ိဳးေရး ၊ သခ်ၤာ ပညာနဲ႔ အသိပညာ အတတ္ပညာေတြ သယ္ေဆာင္ေရာက္ရွိလို႔ လာပါတယ္ ။
အိႏိၵယကုန္သည္ေတြနဲ႔ ကန္ေဘာဒီးယား ႏိုင္ငံရဲ႕ ဆက္သြယ္မႈဟာ ဟိႏၵဴ ယံုၾကည္မႈကို သယ္ေဆာင္လာခဲ့ၿပီး Vishnu နဲ႔ Shiva နတ္ဘုရားေတြကို ၀တ္ၿပဳတဲ့ အေလ့အထမ်ားလည္း ထြန္းကားလာခဲ့ပါတယ္ ။ ေနာက္ပိုင္း ႏွစ္မ်ားမွာေတာ့ မဟာ ယာနဗုဒၶ ဘာသာကို Khmer ကစတင္ကိုးကြယ္ေစခဲ့ပါတယ္ ။ ၁၃ ရာစုႏွစ္က ပြင့္ေတာ္ မူခဲ့တဲ့ Theravada ဘုရားရွင္ကိုလည္း ယံုၾကည္ကိုးကြယ္ခဲ့ပါတယ္ ။ Angkor ဘုရားေက်ာင္းရဲ႕ ဂူနံရံေတြက အမွတ္တမဲ့ ဖတ္မိတဲ့ စာေတြေတာင္မွ ဒီေရွးက်တဲ့ လူမ်ိဳးစုေတြရဲ႕ ဟိႏၵဴနဲ႔ ဗုဒၶဘာသာအေပၚကို အလြန္ကိုးကြယ္ ဆည္းကပ္ခဲ့ၾကတဲ့ အေရးၾကီး အခ်က္အလက္မ်ားကို ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္ ။
အေဆာက္အအံုအမ်ားစုဟာ ဟိႏၵဴ ဘာသာကို ကိုယ္စားၿပဳေနပါတယ္ ။ ထင္ရွားတဲ့ ရုပ္ထုၾကီးကေတာ့ Garuda လို႔အမည္တြင္ၿပီး လူ႔ခႏၶာကိုယ္မွာ သိမ္းငွက္တစ္ေကာင္ရဲ႔ ဦးေခါင္း ေတာင္ပံနဲ႔ အၿမီးပါရွိပါတယ္ ။ ဟိႏၵဴ ဒ႑ာရီရဲ႕ ကိုယ္စားၿပဳၿဖစ္ၿပီး Garuda ဟာ ငွက္အေပါင္းရဲ႕ ဘုရင္ၿဖစ္သလို ေၿမြနဂါးေတြရဲ႕ ရန္သူလည္း ၿဖစ္ပါ တယ္ ။ Angkor ဘုရားေက်ာင္းေတြရဲ႕ အၿပင္ဖက္ နံရံေတြမွာ Garuda ငွက္ရဲ႕ အခ်ိဳ႕ေသာ ထင္ရွားေသာ အမွတ္ အသားမ်ားကို ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္ ။
ဒီထင္ရွားတဲ့ အေဆာက္အအံုေတြထဲမွာ အလြန္အံ့ၾသဖြယ္ရာေကာင္းတဲ့ ၾကီးမားတဲ့ သစ္ပင္ၾကီးေတြနဲ႔ ေက်ာက္ တံုး ေတြဟာ သဘာ၀အေလ်ာက္ ေပါင္းစပ္ၿဖစ္တည္ေနၾကတာကိုလည္း ေတြ႔ၿမင္ႏိုင္ပါတယ္ ။
Garuda ငွက္ဟာ သိန္းငွက္နဲ႔ လူရဲ႕ ဖြဲ႔စည္းပံုကို မူတည္ဆင္းလက္လာပါတယ္ ။ Angkor ကို လာေရာက္လည္ပတ္တဲ့ ခရီးစဥ္ဟာ အလြန္ကို က်ယ္ေၿပာလွၿပီး အန္ေကာ၀တ္လို႔ေခၚတဲ့ ဘုရား ေက်ာင္း ေတာ္ၾကီးလည္း ပါ၀င္ပါတယ္ ။ အၿပင္ဖက္ ဂိတ္တံခါးေြကို ၿဖတ္သန္းၿပီးတဲ့အခါမွာ ဦးေခါင္း ၇ လံုးရွိတဲ့ ေၿမြနဂါး ရုပ္ထုနဲ႔ တာရိုးလမ္းေၾကာင္းၾကီးဟာ အန္ေကာ၀တ္ဘုရားေက်ာင္းရဲ႕ အလယ္တည့္တည့္ကို ညႊန္ၿပ လို႔ေနပါတယ္ ။
ဆက္လက္ေရးသားပါဦးမည္ ။
စာေရးသူ.....သက္တန္႔ခ်ိဳ (၉.၃.၁၀)
စာဖတ္ပရိတ္သတ္သူငယ္ခ်င္းမ်ားကို အစဥ္ေလးစားေသာအားၿဖင့္.......................
What I know is that Angkor Wat is not a Buddha Temple or Monastery. This was build by a King for his beloved wife body inside the temple.
ReplyDeleteI will confirm you.
ဟုတ္ပါတယ္ ခင္ဗ်ာ အဲဒီအေၾကာင္းေတြကို အပိုင္း ၂ မွာ ဆက္လက္ေဖာ္ၿပေပးသြားမွာပါ ။ ဒါေပမယ့္ မဟာရာန ဗုဒၶဘာသာေတာ့ ေရာက္ရွိခဲ့ပါတယ္ ။ လြန္ခဲ့တဲ့ တစ္ခ်ိန္တုန္းကေပါ့ ။ အခုဆိုရင္ေတာ့ ဟိႏၵဴအယူ၀ါဒက ၾကီးစိုးသြားပါၿပီ ။
ReplyDeleteလြမ္းစရာေကာင္းတဲ့ ပုံရိပ္ေတြပါပဲေနာ္၊ က်မေတာ့ အန္ေကာဘုရားရွိရာကို သိပ္ေရာက္ဖူးခ်င္မိတယ္။ တေခါက္ေလာက္ေတာ့ ေရာက္ခြင့္ရပါေစလို႔လည္း ဆုေတာင္းမိပါတယ္
ReplyDeleteကေမၺာဒီးယားကို အလည္ပို႔ေပးလို႔ ေက်းဇူးပါေနာ္ း)
ReplyDeleteအိမ္းးး ေျပာရရင္ ပုဂံနဲ႕ခပ္ဆင္ဆင္လားလို႕ အဟီးးး ပံုေတြ ၾကည္႕သြားတယ္ေနာ္ မိသက္
ReplyDeleteး) ကၽြန္ေတာ္အရမ္းေရာက္ခ်င္ေနတဲ႔ေနရာဗ်ာ
ReplyDeleteမသြားျဖစ္လုိက္ဖူးရယ္ ပုိက္ဆံစုရင္းနဲ႕ မျပည္႔မျပည္႔ျဖစ္ ျပီး ေနာက္ဆုံး ျပည္ေတာ္ျပန္ခဲ႔ရလို႕ း)
ကိုသက္တန္႔ေရ
ReplyDeleteခမယ္(ခမာ)ဆိုတာလူမ်ိဳးပါ လူနာမည္မဟုတ္ပါဘူးရွင္။
အမွန္ေတာ့ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြ မြန္ခမာလို႔သိထားခဲ့ၾကတဲ့ လူမ်ိဳးမ်ားပါဘဲ။ အခုေခတ္ ခမယ္လူမ်ိဳးေတြက ဟိုးေရွး ခမယ္(ခမာ)လူမ်ိဳးမ်ားကို ခမယ္မြန္ လို႔ေခၚၾကပါတယ္။ အခုေခတ္ကေမၻာဒီးယားႏိုင္ငံက လူမ်ားကိုေတာ့ ခမယ္ (ခမာ) လို႔ဘဲေခၚပါတယ္။ အန္ေကာ ကို စတင္ခဲ့ တာကေတာ့ ေအဒီ ၈၀၂ ေလာက္ကေန ၁၂၂၀ ေလာက္အတြင္း ခမာ ၿမိဳ႕ျပမ်ားတည္ေထာင္ဖြံ႔ၿဖိဳး လာတဲ့ အခ်ိန္အခါကစခဲ့တာပါ။ အန္ေကာ၀ပ္ ဆိုတာက အဲဒီ အန္ေကာၿမိဳ႕ျပႏိုင္ငံႀကီးရဲ႕ အေဆာက္အဦး တစ္ခုပါဘဲ။ Temple လို႔ေခၚတဲ့ ဘုရားေက်ာင္း အေဆာက္အဦတစ္ခုေပါ့။ ၁၂ ရာစု အေစာပိုင္းေလာက္ မွာ ခမာဘုရင္ ဆူရီယာဗာမင္ (၂) (Suryavarman II) က တည္ေဆာက္ခဲ့တာပါ။ ဟိႏၵဴ ဗရွ္ႏူး ဘုရား ေက်ာင္းေတာ္ ေပါ့။ အဲဒီမွာ ဟိႏၵဴ အယူ၀ါဒ ကအရင္ထြန္းကားတာ။ ေနာက္မွ ၁၂ ရာစု ေႏွာင္းပိုင္းေလာက္ ေရာက္မွ ဗုဒၶဘာသာ ျပန္႔ပြားလာတာ။ မဟာယန ေနာက္ေတာ့မွ ေထရ၀ါဒ။ အခု လက္ရွိ ကေမၻာဒီးယားႏိုင္ငံကေတာ့ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ ႏိုင္ငံပါ။ ဒါေပမဲ့ သူတုိ႔ေတြ တစ္ကယ္ကိုးကြယ္ တဲ့ပံုစံကေတာ့ မဟာယနလဲမက် ေထရ၀ါဒ စစ္စစ္လဲမဟုတ္ ဟိုမက်ဒီမက်ပံုစံမ်ိဳး နတ္လဲတြဲၿပီးကိုးကြယ္ေသးတယ္။ ဟို သစ္ပင္ၿမိဳထားတဲ့ တာပရြမ္း (Ta Prohm) ဆိုတဲ့ Temple က ဗုဒၶဘာသာ တင္ပယ္လ္ပါ။ အဲဒါကိုေဆာက္တာ အန္ေကာ၀ပ္ ဘုရားေက်ာင္းထက္ကို ေနာက္က်ပါတယ္။ ၁၂ ရာစု အေႏွာင္းပိုင္းေလာက္က်မွ ဂ်ာယာဗာမန္ (၇) (Jayavarman VII) ဆိုတဲ့ ဘုရင္ကေဆာက္ခဲ့တာပါ။ အဲဒီ ဘုရားေက်ာင္းေဆာင္ အေတာ္မ်ားမ်ားကို သစ္ပုပ္ပင္ အႀကီးႀကီးေတြကၿမိဳထားတာပါ။ အျပင္မွာ ၾကည့္ရတာ အရမ္းလွတယ္။ သစ္ပုပ္ပင္ ပါးပ်ဥ္းႀကီးေတြက ေျမြႀကီးေတြက် ေနတာဘဲ။ “အန္ဂ်လီနာ ဂ်ိဳလီက အဲဒီမွာ တြမ္ရိုက္ဒါ ၂ ကို လာရိုက္သြားတာေလ။ ခမာေတြ အဲဒီဟာကို ၾကြားလို႔မဆံုးဘူး။” း)
ေအးဗ်ာ ၾကားဖူးတာေတာ႔ ရိွပါတယ္..ခုမွပဲေသေသခ်ာခ်ာသိရတယ္..
ReplyDeleteေက်းဇူး ကုိသက္တန္႔...
ကုိသက္တန္ ့လိုက္ပို ့လို ေနရာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ေရာက္ဘူးသြားျပီ။
ReplyDeleteခုလဲ ေလယာဥ္ခ မကုန္ဘဲ ကေမၻာဒီးယားကို ထပ္ေရာက္သြားတယ္။
ေက်းဇူးးးးးးးးးးးးးးးးး
း)
ကမ္ေဘာဒီးယားကို သြားဖို႔အတြက္ ဒီပိုစ့္ေလးကို လာဖတ္ပါတယ္ရွင္။
ReplyDeleteDear Bro & Sis,
ReplyDeleteTo be accurate, please view this link http://mandalayinn.com/about_temples.html
I do expect Ko They Tant Cho will re-write this article too.
Best Regards,
MM
Dear Bro, Sis and Ko Thet Tant,
ReplyDeleteThank you very much for your sharing your knowledge and i would like to give u all a link to get accurate info about Angkor Wat and Surrounding Temples..
Do clip there n see http://mandalayinn.com/about_temples.html
I do believe that ko thet tant will re-write this article soon.
Best Regards,
Maung Maung